-
11 HAZİRAN
MÖ 1184- Truva yağmalanıp yakıldı...
(( 1870 yılında Alman arkeolog Heinrich Schliemann tarafından başlatılan ve ikinci dünya savaşından önce Amerikan arkeolog Blegen tarafından sonuçlanan kazıların sonucu olarak, bütün dünya Çanakkale Boğazı'nın güney sahillerinden 5-6 km uzağında yer alan bir yörede bundan yaklaşık beş bin yıl önce M.Ö. 3000 yıllarında ilk olarak insanların yerleştiğini ve kale inşa ettiklerini öğrendi. Yörenin bugünkü adı Çanakkale Hisarlık Höyüğü'dür. Kalenin sahipleri uygun coğrafi koşulların avantajlarını kullanarak Asya'dan Avrupa'ya uzanan ticari ilişkileri kontrol ederlermiş. ))
1509- İngiltere kralı VIII. Henry ile Aragon'lu Catherine evlendi.
1868- Kızılay, ''Mecruhin ve Marda-yı Askeriyye İmdat ve Muavenet Cemiyeti'' adı altında kuruldu.
1901- Yeni Zelanda Cook Adaları'nı topraklarına kattı.
1913- 31 Mart isyanını bastıran Harekat Ordusu'nun komutanı, Sadrazam ve Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa suikast sonucu öldü.
1919- Mustafa Kemal, kendisini İstanbul'a geri çağıran Vahdettin'e geri dönmeyeceğini bildirdi.
1929- İstanbul'da hayat pahalılığı 15 yılda 16 kat arttı.
1930- Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'nın kurulmasına ilişkin kanun Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.
1932- Türkiye'de Türk vatandaşlarına tahsis edilen sanat ve hizmetler hakkında kanun çıktı.
1933- Cumhuriyetin ilanının 10'uncu yıl dönümünü kutlama kanunu çıkarıldı.
1937- Atatürk bütün çiftliklerini ve mallarını millete bağışladığını bildirdi.
1940- Norveç iki ay süren direnişin ardından Nazi ordularına teslim oldu.
1940- İkinci Dünya Savaşı: İngiliz kuvvetleri İtalya'daki Ceneviz ve Torino kentlerini bombaladı.
1940- İkinci Dünya Savaşı: İtalyan Hava Kuvvetleri Malta adasına ilk saldırılarını gerçekleştirdi.
1947- Solcu profesörler arasında adı geçen Profesör Muzaffer Şerif Başoğlu, Ankara Üniversite kadrosundan çıkarıldı.
1954- Zonguldak'ta bir madende grizu patlaması meydana geldi; 6 işçi öldü, 16 işçi yaralandı.
1960- 27 Mayıs öncesi bozulan ekonomik durumu düzeltmek için hazineye yardım kampanyasında halkın bağışları kabul edilmeye başlandı.
(( İşçilerin, memurların katıldığı kampanya aracılığıyla hazinede yüklü miktarda altın ve mücevherat birikti. Kampanya hakkında daha sonraları, halktan alınan alyanslarla askeri lojmanlar yapıldığına ilişkin söylentiler çıktı. ))
1963- Basına baskılar sürüyor; Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Zafer gazetesini kapattı.
1963- İstanbul Üniversitesi askeri kordon altına alındı.
1967- İsrail ve Arap komşuları arasında altı gün süren savaş Birleşmiş Milletlerin araya girmesiyle sona erdirildi.
1970- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Sendikalar Kanunu'nda değişiklik yapılması Türkiye İşçi Partisi'nin 4 milletvekili dışında 230 oyla kabul edildi.
(( Yasada yapılan değişiklikler kısa adı DİSK olan Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'nun faaliyetlerini kısıtlamayı amaçlıyordu. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu 15 Haziran'da eylem kararı aldı. ))
1970- Güreşçi Ahmet Ayık, Dünya Şampiyonu oldu.
1973- Güney Afrika'da Siyah rektör atanmasını isteyen 1500 öğrenci üniversiteden uzaklaştırıldı.
1973- Mardin'in Kızıltepe ilçesinde aşiretler arasında çatışma çıktı. Aralarında Adalet Partisi ilçe başkanının da bulunduğu 12 kişi öldürüldü.
1978- 3 bin hükümlünün yaralanacağı yeni infaz yasasının yürürlüğe girmesiyle tahliyeler başladı.
1978- Ülkücülerin silahlı eylemde kullandıkları otomobilin Milliyetçi Hareket Partisi'ne ait olduğu ortaya çıktı.
1979- Cumhuriyet tarihinin 5. devalüasyonu yapıldı; Türk lirasının 1 dolar karşılığı değeri 47 lira 10 kuruş.
1979- Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Abdullah Baştürk ve 7 yönetici, "halkı suç işlemeye tahrik ettikleri" gerekçesiyle 7 gün hapis cezasına çarptırıldı.
1981- Bülent Ersoy'un sahneye çıkması yasaklandı.
1982- Türkiye Güzeli Nazlı Deniz Kuruoğlu Avrupa Güzeli seçildi.
1987- Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye'yi yeniden "İşçi haklarını çiğneyen ülkeler" listesine aldı. Gerekçe; iş yasalarıyla anayasa maddelerinin Türkiye'nin imzaladığı uluslararası sözleşmelere aykırı olmasıydı.
1991- Sosyalist Enternasyonal konsey toplantısı İstanbul'da başladı.
1997- Adalet Bakanı Şevket Kazan, Genelkurmay'ın brifingine katılan Ankara Adliyesi ve DGM'de görevli hakim ve savcılar hakkında soruşturma açtırdı.
1997- Genelkurmay Başkanlığı bünyesinde irticaya karşı Batı Çalışma Grubu oluşturulduğu bildirildi.
1999- Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlıktan çıkarılan eski Fazilet Partisi milletvekili Merve Kavakçı kararın iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle Danıştay'da dava açtı.
2005- Anıtkabir'de ilk kez Ata'ya Saygı Gecesi düzenlendi.
(( Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral İbrahim Fırtına'nın himayesindeki geceye Türk Silahlı Kuvvetler komuta kademesi ile CHP Genel Başkanı Deniz Baykal ve DSP Genel Başkanı Zeki Sezer de katıldı. ))
2006- Ankara'da, Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ) Hayvanat Bahçesi'nden piton yılanı kayboldu.
2008- TBMM Onur Ödülü'nün, Prof. Dr. Halil İnalcık'a verilmesi kararlaştırıldı. Bu yıl ayrıca 71 kurum ve kişiye de ''Üstün Hizmet Ödülü'' verildi.
11 Haziran - Doğanlar
1572- Ben Jonson, İngiliz yazar (ö. 1637)
1876- Alfred Louis Kroeber, ABD'li antropolog (ö. 1970)
1880- Jeannette Rankin, ABD'li feminist siyasetçi (ö. 1973)
1910- Jacques-Yves Cousteau, Fransız kâşif, bilim adamı, mucit (ö. 1997)
1923- Özdemir Asaf, Türk şair (ö. 1981)
11 Haziran - Ölenler
1727- I. George, İngiltere kralı ve Hannover elektörü (d. 1660)
1852- Karl Briullov, Rus ressam (d. 1799)
1903- Nikolai Vasilieviç Bugaev, Rus matematikçi (d. 1837)
1936- Robert E. Howard, ABD'li yazar (d. 1906)
1942- Yazar Selahattin Enis.
1979- ABD'li aktör John Wayne 72 yaşında öldü.
(( Savaş ve western... Vazgeçilmeyen iki tür Wayne karakteri. "Stagecoach" (Posta Arabası) western'in babası olarak anılan ve Wayne'li birçok filme imza atmış John Ford'un yapıtıydı. Wayne, bu filmden sonra sinemanın efsanevi kovboyu oldu. Bugüne kadar da konumunu muhafaza etti. ))
1984- İtalyan Komünist Partisi lideri Avrupa Komünizmi'nin fikir babası Enrico Berlinguer
-
12 HAZİRAN
1826- Yeniçeri Ocağının yerine Eşkinci Askeri Teşkilatının kurulmasına başlandı.
1898- Filipinler İspanya'dan bağımsızlığını ilan etti.
1919- Mustafa Kemal Paşa, Havza'dan Amasya'ya geçti.
1921- Yunan taarruzu öncesinde, Yunan Kralı, Başbakanı ve Genelkurmay Başkanı İzmir'e geldi.
1924- Türkiye'nin ilk sanatoryumu olan Heybeliada Sanatoryumu kuruldu.
1924- Fransa'da Gaston Daumergue, cumhurbaşkanlığına seçildi.
1925- İstanbul Muallimler Cemiyeti kongresi yapıldı.
1930- Avukat Haydar Rıfat (Yorulmaz) Adalet Bakanı Mahmut Esat'a hakaretten 2 yıl cezaya çarptırıldı. Mahkeme Haydar Rıfat'ın Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal'e dönemin Adalet Bakanı Mahmut Esat'ı (Bozkurt) özellikle gazetecilere karşı yanlı davrandığından ötürü şikayet eden iki mektupta bakana hakaret ettiğine karar verdi.
1932- Hicaz Naibi Emir Faysal, Türkiye'yi ziyaret etti.
1935- Bolivya ve Paraguay Chaco bölgesinde üç yıldır sürdürdükleri savaşa bir antlaşmayla son verdi.
1940- 54 bin kişiden oluşan İngiliz ve Fransız birlikleri, Manş Denizi sınırında St. Valery-en-Caux'da, Alman Feld Mareşal Erwin Rommel'in ordularına teslim oldu. Alman birlikleri Paris'e doğru ilerlemeye devam ediyor.
1940- Cumhurbaşkanı İsmet İnönü başkanlığında toplanan hükümet, savaş dışı kalınmasını kararlaştırdı.
1941- Çanakkale açıklarında bir Fransız ticaret gemisi torpillenerek battı. Geminin mürettebatı kurtarılarak İstanbul'a getirildi.
1942- İstanbul'da 71 bin kişiye ağır işçi karnesi verildi.
1946- İstanbul Gazeteciler Cemiyeti kuruldu.
1946- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde üniversitelere özerklik tanıyan kanun kabul edildi.
1947- Basına baskılar sürüyor; Büyük Doğu dergisi mahkeme kararıyla 4 ay kapatıldı.
1957- Kırşehir yeniden il yapıldı.
1958- Ankara'da Kıbrıs için yapılan mitinge 150 binden fazla kişi katıldı.
1960- Geçici Anayasa açıklandı. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin bütün hak ve yetkileri, Geçici Anayasa gereğince Milli Birlik Komitesi'ne verildi.
1966- Keban Barajı'nın temeli atıldı.
1967- Sovyetler Birliği, uzay aracı ''Venera 4''ü Venüs gezegenine yolladı.
1968- İstanbul Üniversitesi, Deniz Gezmiş önderliğinde öğrenciler tarafından işgal edildi.
1971- Cumhuriyet Başsavcılığı Türkiye İşçi Partisi'nin kapatılması için Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu.
1974- Hükümet Ataş Rafinerisi'ni devletleştireceğini açıkladı.
1975- Yunanistan Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) üyeliği için resmen başvurdu.
1975- Yargıtay, iş kazasında ölen işçinin kusurlu olması halinde mirasçılarının kıdem tazminatı alamayacaklarına karar verdi.
1978- Akkuyu'da yapılması planlanan nükleer santrale çevre köylüler ve Taşuculu balıkçılar karşı çıktı.
1980- Polis İzmir İnciraltı öğrenci yurduna baskın yaptı. Polisin ateş açması sonucu 5 öğrenci öldü.
1981- İstanbul Emniyet Müdürlüğü eşcinsel şarkıcıların hiçbirinin sahneye çıkamayacağını açıkladı.
1982- Kan davasından idama mahkum Şahabettin Ovalı'nın cezası infaz edildi.
1984- Urfa'nın adı Şanlıurfa olarak değiştirildi.
1984- Foto Muhabirleri Derneği kuruldu.
1985- "Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi/Kurtuluş" davasında 1 sanık ölüm, 17 sanık 3-5 yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.
1985- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde polisin yetkilerini genişleten yasa kabul edildi.
1986- Ahmet Altan'ın Sudaki İz adlı romanı "muzır" bulundu. Altan ve yayımcısı Erdal Öz hakkında dava açıldı.
1986- Haydar Dümen'in Cinsel Yaşam 2 adlı kitabı toplatıldı.
1987- İngiltere'de genel seçimleri Başbakan Margaret Thatcher'in Muhafazakar Tory partisi 3. kez kazandı.
1988- Ankara'da 15 dakika esen 80 kilometre hızındaki rüzgar ve şiddetli yağmur, arkasında 14 ölü bıraktı.
1989- Bulgaristan'dan göç eden Türklerin sayısı 90 bin kişiyi buldu.
1990- 14 Ocak 1989 tarihinde Mardin'in Yeşilyurt köyünde köylülere dışkı yedirdiği iddiasıyla yargılanan Binbaşı Cafer Tayyar Çağlayan suçlu bulundu; 2,5 ay hapis cezasına çarptırıldı.
1991- Boris Yeltsin Rusya Federasyonu başkanlığına seçildi.
1992- Ramazan ve kurban bayramında günlük gazetelerin yayınını tatil etmesi ve yalnızca gazeteciler cemiyetinin hazırladığı Bayram gazetelerinin yayınlanması geleneğini Sabah gazetesi bozdu. Gazetenin kurban bayramı süresince yayımlanması, tartışmalara yol açtı.
2007- Anayasa Mahkemesinin ilk kadın başkan Tülay Tuğcu emekliye ayrıldı.
12 Haziran - Doğanlar
1659- Hiç savaşmayan samuray Yamamoto Tsunetomo, 12 Haziran 1659'da doğdu.
(( Yamamoto Tsunetomo, 18. yüzyılda, efendisi Mitsushige Nabeshima'nın buyruğu altında Japonya'da yaşamış bir samuraydır. ))
1819- Charles Kingsley, İngiliz yazar (ö. 1875)
1827- Johanna Spyri, İşviçreli yazar (ö. 1901)
1912- Seramik sanatçısı Füreya Koral.
(( Ferit Edgü Füreya Koral'ı Ateş ve Sır adlı kitabında "Bazı fırınlardan ekmek çıkar. İnsanların karınlarını doyurmak için. Füreya'nın fırınından renkler, biçimler çıkar, gözlerimize yeni biçimler, yeni renkler, yeni tatlar sunmak için" diye tanımlar. ))
1924- George H. W. Bush, ABD' nin 41. başkanı
1929- Günlüğü ile Nazi zulmünü açığa çıkartan Yahudi genç kız Anne Frank.
1941- Chick Corea, İspanyol kökenli ABD'li caz piyanisti
12 Haziran – Ölenler
1840- Gerald Griffin, İrlandalı yazar (d. 1803)
1912- Frédéric Passy, Fransız ekonomist Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1822)
1975- Latife Uşşaki (Uşaklıgil), Atatürk'ün eşi (d. 1898)
1985- Tiyatro sanatçısı İbrahim Delideniz.
1996- Flütçü Profesör Mükerrem Berk, 1987'de Devlet Sanatçısı unvanı verilmişti.
1996- Tiyatro sanatçısı Tolga Aşkıner, yakalandığı hastalıktan kurtulamayarak vefat etti.
1996- Devlet Sanatçısı Mükerrem Berk Aydın öldü.
1998- ABD'li yazar Leo Buscaglia.
2001- Gazeteci Berat Yurdakul Ankara'da vefat etti.
2003- Gregory Peck, ABD'li aktör (d. 1916)
-
13 HAZİRAN
1381- Wat Tyler öncülüğündeki köylü isyancılar Londra'yı basarak hükümet binalarını ateşe verdi , hapishaneleri boşalttı ve zenginlerle yargıçların kafalarını uçurdu.
1550- Mimar Sinan'ın eseri Süleymaniye Camii'nin temeli atıldı.
1859- Erzurum'daki şiddetli depremde, kentin yarısından fazlası hasar gördü ve 3 bin kişi öldü.
1872- Namık Kemal İbret gazetesini yayımladı. Yönetim bu fikir gazetesinin yayımlanmasına 27 gün dayanabildi ve sudan bir nedenle gazeteyi kapattı.
1891- İstanbul Arkeoloji Müzesi, 13 Haziran 1891'de ziyarete açıldı.
(( İstanbul Arkeoloji Müzesi, çeşitli kültürlere ait bir milyonu aşkın eserle, dünyanın en büyük müzeleri arasındadır. 19'uncu yüzyılın sonlarında ressam ve müzeci Osman Hamdi Bey tarafından İmparatorluk Müzesi olarak kurulmuştur ve 13 Haziran 1891 tarihinde ziyarete açılmıştır. Müzenin koleksiyonunda, Balkanlar'dan Afrika'ya, Anadolu ve Mezopotamya'dan Arap Yarımadası'na ve Afganistan'a kadar, Osmanlı İmparatorluğu'nun sınırları içinde yer alan medeniyetlere ait eserler bulunmaktadır. İstanbul Arkeoloji Müzesi , Eski Şark Eserleri Müzesi ve Çinili Köşk Müzesi olmak üzere üç müzeden oluşmaktadır. ))
1928- Türkiye Cumhuriyeti ile Düyun-ı Umumiye (Osmanlı Borçları) alacaklıları arasında sözleşme imzalandı.
1951- Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Dean Acheson, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı'nın (NATO) Avrupalı üyelerinden Türkiye'nin pakta kabul edilmesini istedi.
1952- Fikir İşçileri Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.
1957- Denizli ve çevresini sel bastı. Bazı ilçeler su altında kaldı. 3 kişi öldü, 59 ev bütünüyle, 62 ev kısmen yıkıldı.
1961- Federal Almanya'ya işçi gönderilmesinin esaslarını düzenleyen protokol imzalandı. İlk işçi kafilesi, 24 Haziran'da trenle yola çıktı.
1965- Sivas'ta 200 köylü bir ağanın arazisini işgal etti.
1968- Üniversitelerde reform yapılmasını isteyen Ankara ve İstanbul Üniversiteleri öğrencileri fakülteleri işgal etti.
1968- Uruguay'da memurlar süresiz greve başladı.
1969- Ankara'da 14 öğrenci kuruluşu ortak bildiri yayımladı. "Gençlik ne yaptığını bilmektedir" denildi.
1971- Kültür Bakanlığı kuruldu. Bakanlığa Talat Halman atandı.
1972- THKP-C davasında hüküm giyen Necmi Demir, Kamil Dede ve Ziya Yılmaz'ın idam kararları yargıtayda bozuldu.
1973- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Devlet Güvenlik Mahkemeleri Kanunu kabul edildi.
1977- Başbakan Süleyman Demirel istifa etti. Hükümeti kurma görevi Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit'e verildi.
1978- Mersin ATAŞ Rafinerisi'nde üretimin durması ve Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'ndaki (TPAO) grev benzin sıkıntısına yol açtı.
1983- 12 Eylül sonrası hazırlanan Seçim Kanunu yürürlüğe girdi. Milli Güvenlik Konseyi adayları 12 gün içinde inceleyecek.
1991- Türkiye ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasında pasaport uygulaması kaldırıldı.
1993- İran'da Devlet Başkanı Haşimi Rafsancani 4 yıllık dönem için yeniden seçildi.
1993- Doğru Yol Partisi Büyük Kongresi'nde Tansu Çiller genel başkan seçildi.
1996- Küba Devlet Başkanı Türkiye'de; Fidel Castro Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşim Konferansı Habitat II Kent Zirvesi'ne katılmak için İstanbul'a geldi.
2000- Papa II. Jean Paul'e suikast girişiminden İtalya'da cezaevinde yatan Mehmet Ali Ağca, Türkiye'ye iade edildi.
13 Haziran - Doğanlar
1831- Elektromanyetik teorinin kurucusu James Clerk Maxwell.
1865- William Butler Yeats, İrlandalı şair, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi
1928- John Forbes Nash, Nobel Ekonomi ödülü sahibi Amerikalı matematikçi.
1931- Irvin D. Yalom, Rus asıllı Amerikalı psikiyatrist, varoluşçu, psikoterapist, yazar ve eğitimci.
1955- Alan Hansen, İskoç futbolcu
1978- Richard Kingston, Ganalı futbolcu
13 Haziran - Ölenler
MÖ. 323. Helen İmparatoru Büyük İskender.
1645- Miyamoto Musaşi, Japon kılıç üstadı (d. 1584)
1933- Beşiktaşlı futbolcu, hakem ve gazeteci Şeref Bey.
1935- Besteci ve tamburi Refik Fersan.
1948- Osamu Dazai, Japon yazar (d. 1909)
1974- Turgut Zaim, ressam, dekoratör (d. 1906)
1987- Yazar, düşün insanı Cemil Meriç.
(( Başlıca yapıtları arasında "Saint Simon: İlk Sosyolog, İlk Sosyalist", "Bir Dünyanın Eşiğinde", "Işık Doğudan Yükselir" sayılabilir. ))
-
14 HAZİRAN
1839- Jandarma Teşkilatı kuruldu. Teşkilatın ilk nizamnamesi olan Asakir-i Zaptiye Nizamnamesi yürürlüğe konuldu.
1900- Hawaii Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı.
1909- Dernek kurma özgürlüğüne ilişkin ilk yasa olan "İçtimaatı Umumiye Kanunu" kabul edildi.
1920- Milli Aşireti ayaklanması başladı.
1923- Kadınlar Halk Fırkası kuruldu.
1926- İzmir'de Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'yı hedef alan bir suikast girişimi ortaya çıkarıldı.
((Suikast girişimini, Giritli Şevki, Vali Kazım Dirik'e ihbar etti. Suikastla ilgili olarak eski Lazistan Milletvekili Ziya Hurşit ve arkadaşları yakalandı. ))
1930- Basına baskılar sürüyor; yılın ilk aylarında, çeşitli nedenlerle mahkemeye verilen pek çok gazetecinin Bursa'da toplu olarak görülen davaları beraatla sonuçlandı.
1930- Jandarma teşkilatı kuruldu.
1935- Ankara'da Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi kurulması hakkında kanun Türkiye Büyük Millet Meclis'inde kabul edildi.
1935- Maden Tetkik ve Araştırma Enstitüsü ve Etibank'ın kurulmasına ilişkin kanunular kabul edildi.
1937- Meclis'te "Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Kuruluş Kanunu" çıkarıldı.
1937- Hatay'ın bağımsızlığı TBMM'de onaylandı.
1940- II. Dünya Savaşı'nda Fransa bütünüyle Alman işgali altına düştü. Alman askerleri Paris'e girdi ve geçit töreni düzenledi.
1949- Vietnam Devleti kuruldu.
1951- Dünyanın ilk ticari bilgisayarı UNIVAC ABD'de tescil edildi. İlk genel maksatlı elektronik dijital bilgisayar, ENIAC'ın da yapımcıları olan J. Presper Eckert ve John Mauchly'nin yaptıkları bu devasa aygıt hesaplama için bugünkü silikon çipler yerine binlerce vakum tüpü kullanıyordu.
1953- Milli Prodüktivite Merkezi kuruldu.
1954- Sakarya ve Adıyaman illeri kuruldu.
1956- Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri Kasım Gülek, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin manevi şahsına hakaret ettiği gerekçesiyle 1 yıl hapse ve 4 ay Bursa'da ikamete mahkum oldu.
1961- Demokrat Parti'lilerin avukatı Hüsamettin Cindoruk 6 ay hapse mahkum edildi.
1962- Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi'nden ayrılan Osman Bölükbaşı ve arkadaşları Millet Partisi'ni kurdu.
1964- Güney Afrika hükümetini devirmek için gizli plan yaptığı gerekçesiyle yargılanan Nelson Mandela ömür boyu hapse mahkum oldu.
1967- Oraloğlu Tiyatrosu'nda sahnelenen "Kadınlar I-ıh Derse" adlı oyunun müstehcen olduğu iddiasıyla açılan davada sanıklar beraat etti.
1972- "Umut" filmini gizlice yurtdışına çıkardığı iddiasıyla Yılmaz Güney'in 7 yıl hapsi istendi.
1972- Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay Çıraklık, Kalfalık ve Ustalık Kanunu'nu veto etti.
1982- Falkland Adalarını işgal eden Arjantin birlikleri teslim oldu.
1984- Bir tutukluyu döverek öldürdüğü gerekçesiyle yargılanan İzmit Cezaevi müdürü Saim Şener idam cezasına çarptırıldı.
1985- Fransa, Almanya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg, 14 Haziran 1985'te Schengen Antlaşması'nı imzaladılar. Schengen, Avrupa Topluluğu üyesi beş ülke arasında, sınır kapılarındaki polis ve gümrük kontrollerini bütünüyle ortadan kaldırmayı amaçlayan antlaşmadır.
1987- Türkiye'de 2294 kişiye 1 hekim düşerken, 642 kişiye 1 polis düştüğü açıklandı.
1989- Kapalı yerlerde sigara içilmesi ile sigara reklamı ve kampanyası yasaklandı.
1990- Türkiye Birleşik Komünist Partisi'ne kuruluşundan on gün sonra, adında yer alan "komünist" sözcüğü sebebiyle kapatılma istemiyle dava açıldı.
1993- 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Doğru Yol Partisi Genel Başkanı Tansu Çiller'i hükümeti kurmakla görevlendirdi.
1993- Kaynanalar Şenliği yapıldı. Çolpan İlhan yılın kaynanası seçildi.
1994- Türkiye Büyük Millet Meclisi, Kuzey Irak'ta 36. paralelin kuzeyinde Bağdat'ın egemenliğini sınırlayan "Çekiç Güç"'ün görevini 7. kez 6 ay uzattı.
2000- İtalya'da affedilen ve Abdi İpekçi suikastı ile gasptan Türkiye'ye iadesi kararlaştırılan terörist Mehmet Ali Ağca, Türkiye'ye getirildi.
2007- Yargıtay 7. Ceza Dairesi, YİMPAŞ Holding Yönetim Kurulu Başkanı Dursun Uyar ve 10 yönetim kurulu üyesi hakkında ''Sermaye Piyasası Kanununa muhalefet'' suçundan verilen hapis ve para cezalarını onadı.
14 Haziran - Doğanlar
1736- Charles-Augustin de Coulomb. Atom reaksiyonlarındaki temel kuvvetlerden biri olan Coulomb kuvvetini formüle edişiyle bilinen Fransız fizikçinin buluşu kendi adıyla anılır.
1823- Pyotr Lavrov (Lavroviç).
Rus sosyalist düşünür Lavrov'un düşünceleri 19. yüzyılın ikinci yarısı boyunca Rus devrimci hareketlerine teorik temel sağlamıştı.
1895- José Carlos Mariátegui. Perulu siyasal önder ve yazar Mariategui, Marksist tarihsel maddeciliği Peru'nun toplumsal çözümlemesine uygulayan ilk aydındı.
1928- Ernesto Che Guevara.
(( Küba devriminin gerçekleşmesinde öncü bir rol oynadıktan sonra Asya, Afrika ve Latin Amerika'daki devrimci kurtuluş hareketlerinin birleştirilmesi için çaba gösterdi. Bolivya'da başlattığı gerilla savaşında esir düştü ve kurşuna dizilerek öldürüldü. ))
1969- Michael Gerber, ABD' li yazar
1971- Giancarlo Judica Cordiglia, İtalyan oyuncu, yönetmen
1972- Matthias Ettrich, Alman bilgisayar mühendisi
1978- Diablo Cody, Oscar sahibi ABD'li senaryo yazarı
14 Haziran - Ölenler
1920- Max Weber, sosyolog (d. 1864)
1928- Ünlü süfrajet Emmeline Pankhurst.
1936- Rus yazar Maksim Gorki öldü.
1986- Arjantinli şair-yazar Jorge Lois Borges.
1994- Henry Mancini, besteci (d. 1924)
1995- Roger Zelazny, Polonyalı-Amerikalı yazar. (d. 1937)
2008- Devlet sanatçısı besteci Avni Anıl, İzmir'de 80 yaşında vefat etti.
-
15 HAZİRAN
1215- İngiltere Kralı John, Magna Carta sözleşmesini mühürledi.
1752- Benjamin Franklin, uçurtma deneyi ile yıldırımın elektrik akımı olduğunu ispatladı.
1808- Joseph Bonaparte İspanya Kralı oldu.
1826- Sultan II. Mahmud, Yeniçeri Ocağını kaldırdı. Yerine ''Asakir-i Mansure-i Muhammediye'' adıyla yeni bir askeri teşkilat kuruldu. Bu olay Osmanlı tarihinde ''Vaka-i Hayriye'' (Hayırlı Olay) olarak anıldı.
1873- Darüşşafaka kuruldu.
1888- II. Wilhelm Almanya İmparatoru oldu
1903- 11 dakikalık ilk Western filmi Great Train Robbery gösterime girdi.
1918- Macaristan'da işçiler genel greve çıktı.
1920- 15. Kolordu Komutanlığı'ın adı Doğu Cephesi Komutanlığı olarak adlandırıldı. Cephenin komutanlığına Kazım Karabekir Paşa getirildi.
1922- Hollanda'nın La Hey kentinde Adalet Divanı'nın ilk celsesi açıldı.
1927- İstanbul Emraz-ı Akliye ve Asabiye Hastanesi yani bugün ki Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi hizmete girdi.
1930- Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk dış kredisi olan 10 milyon doları Amerikan Yardım Bankası'ndan alındı.
1936- 1931'den beri Cumhuriyet Halk Partisi genel sekreterliğini yapmakta olan Recep Peker, değişmez genel başkan Mustafa Kemal Atatürk tarafından görevinden alındı. Genel sekreterlik görevi Başvekil İsmet İnönü'ye verildi.
1938- Medeni Kanun'da değişiklik yapıldı. Evlilik yaşı kadınlarda 15, erkeklerde 17'ye indirildi.
1941- II. Dünya Savaşı: Savaş Baltası Harekâtı, 15 Haziran 1941'de başladı.
1942- Atatürk'ün Şişli'de oturduğu ev Müze oldu.
1944- Alman Kassel gemisinin Boğazlardan geçişine izin verilmedi.
1945- İstanbul'da "Saygısızlarla Savaş Kurumu" adında bir dernek kuruldu.
1950- Batı Almanya Avrupa Konseyi'ne katılma kararı aldı.
1951- Çocuk ressam Hasan Kaptan Paris'te sergi açtı.
1954- UEFA (Union des Associations Européennes de Football) kuruldu.
1956- Basına baskılar sürüyor; Akis dergisi toplatıldı.
1958- Gazete fiyatları 15 kuruştan 25 kuruşa çıktı.
1968- Sadun Boro, eşi Odo ve kızı Deniz, ''Kısmet'' teknesiyle 22 Ağustos 1965'te çıktıkları dünya turunu, yine İstanbul Limanı'na dönerek tamamladı. 2 yıl, 10 ay süren bu yolculuğun anılarını 'Pupa Yelken' adlı eserinde topladı.
1968- Başbakan Süleyman Demirel, öğrenci olayları konusunda, "Endişe verici bir şey yok" dedi.
1969- Georges Pompidou Fransa cumhurbaşkanı seçildi.
Aynı gün eski cumhurbaşkanı Celal Bayar eski Demokrat Parti'lilerin siyasi haklarının verilmesini istedi.
1970- İstanbul'da Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'nun (DİSK) çağrısı üzerine 70 bin işçi direnişe geçti.
(( İşçilerin amacı Sendikalar Kanunu'nda yapılan değişiklikleri protesto etmekti. İşçiler Kartal'da Ankara Asfaltı'nı kapattı; Haymak Fabrikası işgal edildi. Bakırköy'de Londra Asfaltı'nı kapattı. Levent bölgesindeki fabrikalardan çıkan işçiler Şişli, Taksim yönünde;Türk Kablo Fabrikası işçileri ise İzmit'e doğru yürüdü. İki gün süren olaylar sonucunda Yaşar Yıldırım, Mustafa Bayram ve Mehmet Gıdak adlı işçilerle Yusuf kahraman adlı toplum polisi ve olayları izleyen Abdurrahman Bozkurt adlı bir esnaf öldü, 200'e yakın kişi yaralandı, yüzlerce işçi gözaltına alındı.
1972- Sofya uçağının kaçırılması olayında ilişkileri olduğu iddiasıyla Emil Galip Sandalcı ve İlhan Kalaylıoğlu tutuklandı. ))
1975- Soyuz 19 Baykonur Uzay Üssü'nden havalandı.
1977- İspanya'da 41 yıl sonra ilk seçimler yapıldı.
1977- Erzurum Üniversitesi Fen Fakültesi öğretim üyesi Doçent Doktor Orhan Yavuz bıçaklanarak öldürüldü.
1978- Hacı Ali Demirel hemoroit olduğu gerekçesiyle vergi ertelemesi istedi. Bu isteği 1978 yılında bugün Ankara Defterdarlığı tarafından reddedildi.
Aynı gün İstanbul Tarabya'da bir belediye otobüsü denize uçtu; 35 yolcudan 4'ü kurtulabildi.
1981- Türkiye İşçi Köylü Partisi (TİKP) davası 15 Haziran 1981 tarihinde başladı.
Aynı gün, Mehmet Ali Ağca'yı hapisten kaçıran Bünyamin Yılmaz 18 yıl hapse mahkum oldu.
1983- Anayasa Komisyonu Başkanı Profesör Orhan Aldıkaçtı Danışma Meclisi üyeliğinden istifa etti.
1984- Abdullah Meral ölüm orucunda öldü.
1990- Tutuklu bulunan Dr. İsmail Beşikçi'nin serbest bırakılması için Adalet Bakanlığı'na 10 bin imzalı bir dilekçe verildi.
1991- Anavatan Partisi 3. Olağan Kongresi yapıldı. Genel başkanlığa Mesut Yılmaz seçildi. Başbakan Yıldırım Akbulut, siyaset tarihimizde başbakanken genel başkanlığı kaybeden ilk politikacı oldu.
1992- Türkiye'nin ilk AIDS hastası Murteza Elgin öldü.
1994- İşadamı Vehbi Koç'a İsviçre'de Birleşmiş Milletler Nüfus Faaliyetleri Ödülü verildi.
1994- Bosna-Hersek'te görev yapacak Türk Barış Gücü'nün ilk birliği Split'e gitti.
1994- İsrail ve Vatikan tam diplomatik ilişki anlaşmasına vardı.
1996- Kuzey Irak'ta sürdürülen "Tokat Operasyonu"nda 147 Kürdistan İşçi Partisi (PKK) üyesi öldürüldü.
2006- Cumhurbaşkanı Sezer, Genel Sağlık Sigortası Kanununu onayladı.
2006- ABD Savunma Bakanlığı, Irak'ın işgal edildiği Mart 2003'ten bu yana 2500'üncü askerinin öldüğünü duyurdu.
2007- Cumhurbaşkanı Sezer, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini de öngören anayasa değişikliğine ilişkin yasayı ''halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazete'de yayımlanması'' için Başbakanlığa gönderdi. Sezer, ayrıca Anayasa Mahkemesinde dava açacağını bildirdi.
15 Haziran - Doğanlar
1843- Norveç'li besteci Edvard Grieg.
1925- Attilâ İlhan, Türk şair, yazar (ö. 2005)
1929- Fakir Baykurt, Türk yazar (ö. 1999)
1963- Helen Hunt, ABD'li oyuncu
1964- Courteney Cox Arquette, ABD'li oyuncu
1973- Neil Patrick Harris, ABD'li oyuncu
15 Haziran - Ölenler
1961- Peyami Safa. Yazar "9. Hariciye Koğuşu" adlı romanı ve Nazım Hikmet'le giriştiği polemikleriyle ünlüydü.
1966- Yazar İzzet Melih Devrim,
1993- James Hunt, İngiliz F1 pilotu (d. 1947)
1994- Ahmet Kostarika, Türk sinema oyuncusu (d. 1927)
1996- Amerikalı efsane caz şarkıcısı Ella Fitzgerald.
1999- Gazeteci yazar Tahir Kutsi Makal öldü.
2000- İngiliz Edebiyatı profesörü yazar Mina Urgan 85 yaşında öldü.
(( Urgan 18 Nisan 1999 milletvekilliği seçimlerinde Özgürlük ve Dayanışma Partisi'nden milletvekili adayıydı. "Bir Dinozor'un Anıları" adlı özyaşam öyküsünün büyük satışlara ulaşması üzerine "acaba yanlış bir şey mi yaptım?" demişti. ))
2004- İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Piriştina, kalp krizi sonucu 52 yaşında vefat etti.
-
16 HAZİRAN
1535- Barbaros Hayrettin Paşa, Haçlı donanmasına karşı zafer kazandı.
1815- Ünlü Waterloo Savaşı'ndan iki gün önce, 16 Haziran 1815'te gerçekleşen Ligny muharebesi Napolyon'un son zaferi oldu.
(( Ligny meydan muharebesi 16 Haziran 1815 tarihinde, ünlü Waterloo Savaşı'ndan iki gün önce gerçekleşti. Napolyon ve ünlü Fransız Grande Armée ordusu ile feldmareşal Blücher komutasındaki Prusya (Preußen) ordusu savaş meydanında karşılaştılar. Ligny meydan muharebesi Napolyonun son zaferi oldu. Napoleon ve ordusu bu savaşda galip çıktı. Ama Napolyon, Blücher ve Prusya ordusunun tümünü etkisiz hale getiremedi ve bu neden ile iki gün sonra olacak olan Waterloo Savaşı'nda Napolyon vahim sonuçlar ile karşılaştı. ))
1903- Ford motor şirketi kuruldu.
1919- Yörük Ali Efe, Yunan müfrezesini imha etti.
1932- Almanya'da yarı askeri Nazi örgütleri SA ve SS'ler üzerindeki hükümet yasağı kaldırıldı.
1938- Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü kuruldu. Spor artık devlet denetiminde.
1940- Litvanya'da komünist yönetim kuruldu.
1940- Philippe Pétain Vichy Fransası başbakanı oldu.
1949- Devlet Tiyatro ve Operası kuruldu.
1950- TBMM, Türkçeleştirilmiş ezanın eskiden olduğu gibi Arapça okunmasına dair kanunu kabul etti.
1952- Osmanlı hanedanı kadınlarına Türkiye'ye dönme izni çıktı.
1958- 1956 Macar ayaklanmasının lideri İmre Nagy gizli bir yargılama sonucu idam edildi.
1960- Yassıada'da tutuklu bulunan eski Başbakan Adnan Menderes sinir krizi geçirdi, revire kaldırıldı.
1961- İlk Türk Otomobili Projesi "Devrim Otomobili" için çalışmalara başlandı.
(( 16 Haziran 1961 günü Devlet Demiryolları Fabrikaları ve Cer Dairelerinin yönetici ve mühendislerinden 20 kadarı Ankara' da bir toplantıya çağrıldılar. Toplantıya başkanlık eden Genel Müdür Yardımcısı Emin BOZOĞLU, Ulaştırma Bakanlığından alınan bir yazıyı okudu. Yazıda ''Ordunun cadde binek ihtiyacını karşılayacak bir otomobil tipinin geliştirilmesi'' görevinin TCDD İşletmesine verildiği ve bu amaçla 1.400.000.-TL ödenek ayrıldığı belirtiliyordu. 23 Türk mühendisinin 129 günlük insanüstü gayretiyle ortaya çıkan 3 prototip çıkartılmış, 29 Ekim 1961 sabahı Türkiye' de yapılan bir otomobil, kaportası pürüzsüz olmasa da, kendi tekerlekleri üzerinde ve yine Türkiye' de yapılan kendi motorunun gücüyle Büyük Millet Meclisi binasının önüne götürülerek Cumhurbaşkanı Cemal GÜRSEL Paşa' ya, bir ikincisi Paşa' yı Anıtkabir' e götürüyor, sonra da Hipodrom' daki geçit resmine katılmıştır. ))
1961- İstanbul'daki Köyü Aydınlatma Derneği 43 köye 10 bin kitap yolladı.
1961- Rus balet Rudolf Nureyef Batıya iltica etti.
1963- İlk Rus kadın kozmonot Valentina Tershkova uzaya çıktı.
1964- ABD'li siyah hakları önderi Martin Luther King, Jr. Nobel Barış ödülünü kazandı.
1967- İran Şahı Rıza Pehlevi ve eşi Şahbanu Farah Pehlevi Türkiye'ye geldi.
1968- Sırrı Acar Avrupa Grekoromen Güreş Şampiyonası'nda şampiyon oldu.
1972- Mümtaz Soysal ve Erol Teregün birer yıl hapse mahkum oldu.
1974- İzmir'de 60 bin işçi genel direniş yaptı.
1976- Güney Afrika'da siyahların yaşadığı Soweto kasabasında Afrikaans dilinde eğitimi protesto eden öğrencilerin ateş açan Güney Afrika polisi 600 öğrenciyi öldürdü.
1978- İran Başbakanı Mir Hüseyin Musavi resmi bir ziyaret için Ankara'ya geldiğinde Anıtkabir ziyareti yapmadı.
(( Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) Genel Başkanı Erdal İnönü bu davranışı protesto amacıyla Başbakanlık binası önüne siyah çelenk bıraktı. ))
1983- Milli Güvenlik Konseyi Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin kurulması yasasını onayladı. Devlet Güvenlik Mahkemeleri 1 Nisan 1984 günü resmen çalışmalarına başladı.
1983- Yuri Andropov SSCB başbakanı oldu.
1988- Mehmet Ali Birand'ın "İşte PKK, işte Apo" başlıklı röportajı nedeniyle Milliyet gazetesi toplatıldı.
1991- Başbakan Yıldırım Akbulut istifasını Cumhurbaşkanı Turgut Özal'a verdi.
1994- Anayasa Mahkemesi, Demokrasi Partisi'ni (DEP) 16 Haziran 1994'de kapattı.
1994- Amasya Kütüphanesi'nden çalınan tarihi Kuran, Ayşegül Tecimer'in yalısının bahçesinde bulundu.
2000- 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e Devlet Şeref Madalyası verildi.
16 Haziran - Doğanlar
1895- Stan Laurel. Lorel-Hardy ikilisinden ABD'li komedyen aktör.
1920- ABD'li fotoğraf sanatçısı John Howard Griffin.
1952- Aleksandr Zaitsew 1976 ve 1980 olimpiyat oyunlarında artistik patinaj çiftler birinciliğini kazanan ikiliden SSCB'li erkek sporcu.
1955- Giuliana Salce, İtalyan yürüyüşçü
1961- Can Dündar, araştırmacı gazeteci - yazar
1971- Tupac Shakur, müzisyen (ö. 1996)
1980- Nehir Erdoğan, oyuncu
1982- Rəşad Fərhad Sadıqov, Azeri futbolcu
16 Haziran - Ölenler
1752- Joseph Butler, İngiliz filozof (d. 1692)
1944- Marc Bloch, Fransız tarihçi (d. 1886)
1953- Margaret Bondfield, İngiliz politikacı (d. 1873)
1977- Alman kökenli ABD'li roket bilimci Wernher von Braun.
1979- Türk sinemasının "Kral"ı Ayhan Işık, geçirdiği beyin kanaması sonucu 50 yaşında aramızdan ayrıldı.
(( Sinema oyuncusu Ayhan Işık. Güzel Sanatlar Akademisi'nde resim eğitimi gördükten sonra aktörlüğe geçen Işık, 200'ü aşkın filmde başrol oynadı. Önemli filmleri arasında "Öldüren Şehir", "Kardeş Kurşunu", "Kanlı Firar" ve "Acı Hayat" sayılabilir. Sanatçı, "Örgüt" adlı bir film de yönetmişti )).
-
17 HAZİRAN
"Uluslararası Silahsızlanma Günü"
334- İmparator Konstantin dul ve yetimler için himaye yasası çıkardı.
1885- Özgürlük Heykeli New York limanına ulaştı.
1921- Sivas, Erzincan ve Tunceli yöresinde 3,5 ay süren Koçgiri İsyanı Türk ordusu tarafından bastırıldı.
1924- Helsinki'de oynanan Finlandiya-Türkiye futbol maçı Türkiye'nin 4-2 galibiyetiyle sonuçlandı.
1926- Kadıköy Su Şirketi devletleştirildi.
1926- Amelia Erhart, Atlantik Okyanusu'nu uçakla aşan ilk ABD'li kadın oldu.
1932- Türkiye Turing ve Otomobil Kulübü ile Milliyet gazetesince ilk kez düzenlenen otomobil yarışı, İstinye-Zincirlikuyu arasında yapıldı.
1944- İzlanda Danimarka'dan ayrıldı ve cumhuriyet ilan etti.
1946- Türkiye İşçi ve Çiftçi Partisi İstanbul’da kuruldu.
1950- Amerika Birleşik Devletleri'nde ilk böbrek nakli ameliyatı yapıldı.
1951- Nazım Hikmet Türkiye'den ayrıldı.
1951- Türkiye Federal Almanya'yı Berlin Olimpiyat Stadı'ndaki futbol karşılaşmasında 2-1 yendi. Bu maçtan sonra kaleci Turgay Şeren'e "Berlin panteri" lakabı takıldı.
1964- Başbakan İsmet İnönü'ye suikast girişimi iddiasıyla yargılanan Mesut Suna 20 yıl altı ay hapisle cezalandırıldı.
1967- Çin Halk Cumhuriyeti ilk hidrojen bombasını test etti.
1968- Öğrenciler İstanbul Teknik Üniversitesi'ni işgal etti.
1970- Meclis, "15-16 Haziran" işçi eylemleri sonrası sıkıyönetim ilan etti. Sokağa çıkma yasağı kondu. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) yöneticileri gözaltına alındı.
1972- ABD'de Watergate skandalıyla ilgili ilk haber yayımlandı.
1980- Cumhuriyet Halk Partisi Nevşehir İl Başkanı ve eski milletvekili Zeki Tekiner öldürüldü. Cenaze töreninde, aralarında Bülent Ecevit'in de bulunduğu Cumhuriyet Halk Partisi heyetine ülkü ocaklılar taşlı sopalı saldırıda bulunuldu.
1985- Sürücülerin 'bir miktar' alkol almasını suç saymayan yeni trafik yasası yürürlüğe girdi.
1991- ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından yeni hükümeti kurmakla görevlendirildi.
1992- Yeni Galata Köprüsü törenle hizmete açıldı.
1993- Birleşmiş Milletler Barış Gücü, Mogadişu'ya saldırdı. Amaç Somali'de General Muhammed Farah Aidid'in askeri gücünü yok etmek.
1994- 12 eylül askeri darbesi sonrası, 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu'na dayanılarak işlerine son verilen kamu personelinin görevlerine dönme hakkı yasalaştı.
1995- Grevli toplu sözleşmeli sendika hakkı isteyen 10 binlerce memur Ankara'da oturma eylemi yaptı.
2000- İstanbul Kürt Enstitüsü, Türkçe-Kürtçe sözlük yayımladı.
2002- Greenpeace üyesi beş kişi Atakule’ye astıkları "Atık yakmayı yasaklayın" yazılı pankartla, İzmit’te bulunan Tehlikeli ve Klinik Atık Yakma Tesisi’nin çalışmalarını protesto etti.
17 Haziran - Doğanlar
1882- Rus besteci İgor Stravinski.
1898- Maurits Cornelis Escher, ressam (ö. 1972)
1917- ABD'li şarkıcı ve oyuncu Dean Martin doğdu.
(( Dean Martin, asıl adıyla Dino Paul Crocetti, 17 Haziran 1917'de Steubenville, Ohio'da doğdu. Dino göçmen bir ailenin çocuğuydu, ))
1930- Adile Naşit, sinema ve tiyatro sanatçısı.
(( Tek çocuğu 16 yaşındaki Ahmet'in ölümünden (1966) sonra, kendini çocuklara adayan Adile Naşit, TRT'nin 'Uykudan Önce' programında anlattığı masallarla, 'kuzucuklarım' dediği çocukların gönüllerinde taht kurmuştu. Naşit, gerek sinema filmlerinde, gerekse oyunlarda basit, saf, iyi yürekli kadın tiplemesini başarıyla canlandırdı ve kendine has bir üslupla yenileyerek karakteristik hale getirdi. 11 aralık 1987'de İstanbul'da hayata veda etti. ))
1936- "Toprak ve Özgürlük" filmiyle tanınan İngiliz yönetmen Ken Loach.
1969- Naveen Andrews, İngiliz oyuncu
1985- Özge Gürler, kısa mesafe koşucusu
17 Haziran - Ölenler
656- III. Halife Hazreti Osman vefat etti.
1959- Türkiye'de ilk bronz heykel dökümü yapan heykeltıraş Nijat Sirel.
1982- Gazeteci Ülkü Arman.
1982- Roberto Calvi, İtalyan bankacı (d. 1920)
2002- Fritz Walter, Alman futbolcu (d. 1920)
2005- Gazeteci ve oyun yazarı Recep Bilginer Ankara'da vefat etti.
2005- Edward Heath, İngiliz siyasetçi, başbakan (d. 1916)
-
18 HAZİRAN
1815- Napolyon Bonapart, Waterloo Savaşı'nda İngiliz ve Prusya ordularına yenildi.
(( Yenilgi, Fransa ile Avrupa devletleri arasında 23 yıl süren savaşa son verdi. Napolyon, 22 Haziran'da ikinci kez tahttan çekilmek zorunda kaldı. ))
1847- Macar besteci ve piyanist Franz Liszt, Padişah Abdülmecit'e sarayda konser verdi.
1919- Mustafa Kemal Atatürk, Anadolu ve Rumeli milli teşkilatlarının birleştirilmesi hakkında genelge yayınladı.
1941- Türk-Alman Saldırmazlık Antlaşması imzalandı.
1948- BM, Uluslararası İnsan Hakları Deklarasyonu'nu kabul etti.
1953- Mısır'da 74 yıllık İngiliz egemenliğinin sona ermesiyle cumhuriyet ilan edildi.
1970- "15-16 Haziran" işçi eylemleri sonrası İstanbul'da 44 işçi tutuklandı.
1972- 65 ülkenin pilotları uçak kaçırma olaylarını protesto için boykota başladı. Boykota Türkiyeli pilotlar da uydu, uçak seferleri 24 saat durdu.
1974- Türkiye'de işadamları ilk kez İzmir'de gösteri yürüyüşü yaptı.
1977- Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) İstanbul Festivali'ni boykot etti. Gerekçe; İstanbul Festivali'nde Türk ve İslam eserlerinin yeterince yer almamasıydı.
1979- Sovyetler Birliği Başkanı Leonid Brejnev ve Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Jimmy Carter Viyana'da bir araya geldiler. İki başkan Stratejik silahların sınırlanması üzerine SALT II adı verilen ikinci bir anlaşma imzaladı.
1988- Başbakan Turgut Özal silahlı saldırıya uğradı.
(( Kartal Demirağ adlı kişi Anavatan Partisi kongresinde Turgut Özal'a ateş etti. Özal elinden yaralandı. Kongre devam etti; Özal yeniden Anavatan Partisi genel başkanlığına seçildi. ))
1988- Halkın Kurtuluşu gazetesi yazı işleri müdürü Selim Açan 41 davadan toplam 307 yıl 6 ay hapse mahkum oldu.
1992- Sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanacak dar gelirlilere verilecek "Yeşil Kart" uygulaması, TBMM'de kabul edildi.
1992- Hırvat Savunma Konseyi Birlikleri (HVO) Mostar'ı işgal etmeye başladı.
1993- Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ebulfeyz Elçibey Bakü'yü terketti. Haydar Aliyev Azerbaycan cumhurbaşkanı oldu.
1994- Brezilya futbolda dünya kupasının sahibi oldu.
(( ABD'de düzenlenen Dünya Futbol Şampiyonası finalinde Brezilya ile İtalya yenişemeyince şampiyon penaltı vuruşları sonucunda belirlendi. ))
1995- Çeçen lider Şamil Basayev, Budennovsk kenti hastanesine baskın yaptı; binden fazla Rus'u rehin aldı. Rusya Çeçen isyancıların savaşı durdurma ve görüşmeleri başlatma taleplerini kabul etti.
1997- Başbakan Necmettin Erbakan istifa etti. Erbakan koalisyon ortağı Doğru Yol Partisi ile başbakanlığı bir yıl sonunda Tansu Çiller'e devretme anlaşması yapmıştı.
2000- İstanbul Kürt Enstitüsü, Türkçe-Kürtçe sözlük yayımladı.
2000- Ürdün Kralı Abdullah muhafazakar Abdulrauf El-Ravabdek başkanlığındaki hükünmeti feshetti. Hükümeti kurma görevini liberal milletvekili eski Başbakan Ali Abu el-Ragıb'a verdi.
2001- Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, RTÜK yasasını veto etti. Gerekçe: Toplumun yansız ve tarafsız haber alma hakkının engellenmesi.
2001- Yargıtay, "Düşünceye Özgürlük-2000" kitapçığını imzaladıkları için daha önce DGM'de beraat eden 15 aydının bir kez daha yargılanmalarına karar verdi.
2002- G. Kore ve Japonya’da düzenlenen Dünya Kupası'nda Türkiye Milli Futbol Takımı, tarihinde ilk kez çeyrek finale çıktı. OHAL Valiliği Diyarbakır Kulp ilçesindeki bir köprüye golcü ümit Davala'nın, Dökmetaş mezrasındaki köprüye de Hasan Şaş'ın adını verdi.
2004- Türk Tabipleri Birliği'nin (TTB) çağrısı üzerine Türkiye'nin altı bölgesinden yola çıkan doktorlar Ankara'ya vardı."Umuda Beyaz Yürüyüş"le doktorlar, özlük haklarının iyileştirilmesi ve herkese ücretsiz sağlık hakkı verilmesini istiyorlar.
2004- El Kaide Suudi Arabistan'da rehin tuttuğu Amerikalı Paul M.Johnson'ı başını keserek öldürdü. Örgüt, Riyad hükümetinden cezaevindeki militanların serbest bırakılmasını istiyordu.
2004- ABD Senatosu, Merkez Bankası (FED) Başkanlığı'na 78 yaşındaki Alan Greenspan'ın görev süresini beşinci ve son kez uzattı. Greenspan, 1987'de eski Başkan Ronald Reagan tarafından getirilmişti.
2005- Ermenistan arşivlerinde araştırma yapma izni verilen ilk Türkiye Cumhuriyeti yurttaşı, Yektan Türkyılmaz Erivan Havalimanında gözaltına alındı. ABD'de Kuzey Carolina, Duke Üniversitesi'nde görevli Türkyılmaz'ın Ermenistan tarihine ait kitapları gizlice Türkiye'ye kaçırmaya çalıştığı ileri sürüldü.
2006- Katalanlar referandumda İspanya'dan özerklik planına yüzde 74 "Evet" oyu verdi. İspanya Başbakanı Rodriquez Zapatero "Bu İspanya'yı küçültmeyecek, çeşitlendirecek" dedi.
18 Haziran - Doğanlar
1048- Ömer Hayyam, İran'lı matematikçi, astronom, şair ve filozof (ö. 1131)
1882- Bulgaristan sosyalist devriminin önderi Georgiy Dimitrov.
1933- Jerzy Kosiński, Polonya asıllı ABD' li yazar (ö. 1991)
1942- Beatles müzik topluluğunun kurucularından besteci ve müzisyen Paul McCartney.
1949- Jarosław Kaczyński, Polonyalı politikacı, başbakan.
18 Haziran - Ölenler
1902- Samuel Butler, İngiliz yazar (d. 1895)
1928- Roald Amundsen, kaşif (d. 1872)
1932- Yazar Fazlı Necip Bey.
1936- "Ana", "Benim Üniversitelerim" gibi başyapıtların yazarı Rus romancı Maksim Gorki.
1959- Ethel Barrymore, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1879)
1965- Gazeteci yazar Refik Halit Karay, 77 yaşında İstanbul'da öldü.
2003- Prof.Dr. Akın İlkin, 68 yaşında.
(( 1985'te İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi dekanlığı, Demokrat Türkiye Partisi genel başkan yardımcılığı görevlerinde bulundu. ))
2005- Ressam Nuri İyem, 90 yaşında.
(( "Anadolu kadınının ressamı" diye tanımlanan İyem 6 bine yakın yapıta imza attı. ))
-
19 HAZİRAN
1862- ABD'de kölecilik yasaklandı.
1910- Almanya'da "Deutschland" adlı ilk Zeplin balonu, ilk havalanışını başarıyla gerçekleştirdi.
1910- Babalar Günü ilk kez ABD'de Washington'un Spokane kentinde kutlandı.
1926- Mustafa Kemal, İzmir gezisini izleyen Anadolu Ajansı'na ünlü sözlerinin yer aldığı demecini verdi: "Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır."
1934- İlk Türk operası Özsoy Ankara'da oynandı.
1946- Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi kuruldu.
1953- Amerika Birleşik Devletleri'nde, atom bombası sırlarını Sovyetler Birliği'ne verdikleri iddiasıyla ölüm cezasına çarptırılan Julius ve Ethel Rosenberg elektrikli sandalyede idam edildiler.
1966- Güreş Milli Takımı Kanada'daki Dünya Güreş Şampiyonası'nda birinci oldu.
1968- İstanbul'da 40 bin çocuğun çocuk felci mikrobu taşıdığı açıklandı.
1969- Ege Üniversitesi'nde sağcı öğrenciler solcu öğrencilere saldırdı; 20 öğrenci yaralandı. Üniversite süresiz kapatıldı.
1973- 50. Yıl Marşı Güfte Yarışması'nı Bekir Sıtkı Erdoğan kazandı. Marşı Necil Kazım Akses besteleyecek.
1973- Dünya Sevgi Birliği Madalyası, "Sev Kardeşim" ve "Hayat Bayram Olsa" şarkıları nedeniyle Şenay'a verildi.
1978- Diyeti ve pazartesileri sevmeyen karakter sahibi kedi Garfield'ın çizgi bandı 21 gazetede birden yayımlanmaya başlandı.
1981- Eski Gümrük ve Tekel bakanlarından Tuncay Mataracı ile aynı davadan yargılanan 13 sanık, Yüce Divan tarafından tutuklandı.
1985- Lübnan'da, Beyrut şehir merkezinde bombalı araba saldırısı; 52 ölü.
1992- 12 Eylül askeri yönetiminin kapattığı partilerin açılması yasalaştı.
1992- İstanbul Park Otel inşaatının durdurulması ve 7 katının yıkılması kararı onaylandı.
1995- Bosna için toplanan yardım paralarını RP'ye aktarmakla suçlanan Süleyman Mercümek'in yargılanmasına başlandı.
2000- Sabancı Holding'e bağlı EXSA Konfeksiyon Fabrikası'nda çalışan 650 işçi greve çıktı.
2000- Britanya'da Dover kenti gümrüğünde bir TIR'da ülkeye kaçak girmeye çalışan 58 Çinlinin cesedi bulundu. Ölüm nedeni:Havasızlık.
2002- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Pamukbank'ı Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na (TMSF) devretti.
(( Yapı Kredi Bankası'nın da yönetim hakkı TMSF'ye verildi. Bankaların sahibi Mehmet Emin Karamehmet'in malvarlığına tedbir ve yurtdışına çıkış yasağı geldi. ))
2002- Fransa'da küreselleşme karşıtı çiftçi lider Jose Bove hapse girdi. Bove 1999'da McDonalds'ın inşaat halindeki lokantasına saldırmaktan 3 ay hapis cezası almıştı.
2002- TBMM Genel Kurulu'nda, Hakkari ve Tunceli'de Olağanüstü Hal (OHAL) uygulamasının 30 Temmuz günü kaldırılmasına, Diyarbakır ve Şırnak'ta ise dört ay daha uzatılması kabul edildi.
2003- Avrupa Birliği'ne uyum amacıyla hazırlanan 6. Uyum Paketi TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi.
2003- Finlandiya'nın ilk kadın başbakanı Anneli Jaatteenmaki, göreve gelmesinden iki ay sonra istifa etti. Jaatteenmaki, genel seçimleri kazanmak için dışişlerinin Irak'la ilgili gizli bilgilerini kullanmakla suçlanıyordu.
2004- Çingene Kültürünü Araştırma Geliştirme Derneği Başkanı Fikri Ocak, Çingenelerin de anadilde yayın istediğini söyledi. Türkiye'de; Edirne'de 20 bin, ülke genelinde bir milyona yakın Çingene yaşadığı tahmin ediliyor.
2004- ABD uçakları Irak'ta, Felluce'de Cibaliya bölgesine havadan bombardıman düzenledi: 22 kişi öldü.
2005- Lübnan'da 29 Mayıs'ta başlayan genel seçimlerin dördüncü ve son turu yapıldı. Seçimi Suriye karşıtı muhalefet kazandı.
2005- Irak'ta başkent Bağdat'ta düzenlenen intihar saldırısında 26 kişi hayatını kaybetti.
2005- Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde üç günde sekiz bebek öldü.
2006- Hakkari'nin Şemdinli ilçesinde 9 Kasım 2005'te Umut Kitabevi'ne bomba atılmasına ilişkin davada karar çıktı.
(( Van Ağır Ceza Mahkemesi, astsubaylar Ali Kaya ve Özcan İldeniz'i "çete, öldürme, öldürmeye tam teşebbüs ve yaralama"dan 39 yıl beş ay 10'ar gün hapis cezasına mahkum etti. İtirafçı Veysel Ateş'in kararı ise 3 Ağustos'a kaldı. ))
19 Haziran - Doğanlar
1623- Fransız matematikçi Blaise Pascal.
1922- Danimarkalı fizikçi Aage Niels Bohr.
(( 1975 Nobel fizik ödülünü Ben R. Mottelson ve James Rainwater'la paylaşan Bohr atom çekirdeklerindeki asimetrik biçimlerin saptanmasını sağlayan çalışmasıyla bu ödüle değer görülmüştü. ))
1945- 1991 Nobel barış ödülü sahibi Burma (Myanmar) muhalefet önderi Aung San Suu Kyi.
1947- "Şeytan Ayetleri" romanı nedeniyle İran'ın ölüme mahkum ettiği Pakistan asıllı İngiliz romancı Salman Rushdie.
19 Haziran - Ölenler
1973- Edebiyat tarihçisi ve halk bilimi araştırmacısı Tahir Alangu, 58 yaşında öldü.
2000- Japonya'da 1987-1989 yıllarında başbakan olan Noboru Takeşita, 76 yaşında.
2004- Hikaye yazarı Mehmet Günsür, 49 yaşında. Yazar, 2003 Sait Faik Hikaye Armağanı almıştı.
-
20 HAZİRAN
1389- Osmanlı ordusu ile Haçlı orduları arasında bugünkü Kosova'da Sırp Sındığı (Kosova) Savaşı yapıldı.
(( Savaşı Osmanlı ordusu kazandı. Zaferden sonra, yaralı bir Sırp askeri Sultan 1. Murat'ı savaş alanını gezerken hançerle öldürdü. ))
1481- İkinci Bayezid ile Cem Sultan arasında Yenişehir Savaşı yapıldı.
1837-Kraliçe Victoria 18 yaşında İngiltere tahtına çıktı.
1877- Alexander Graham Bell Hamilton servisini başlattı.
1884- Mülkiye Mühendis Mektebi kuruldu.
1920- Çerkez Ethem kuvvetleri Yozgat Ayaklanması'nı bastırmak üzere Ankara'dan yola çıktı.
1925- İstanbul'da Velid Ebuzziya, Fevzi Lütfü (Karaosmanoğlu) ve bazı gazeteciler tutuklandılar; Doğu İstiklal Mahkemesi'nde yargılanmak üzere Diyarbakır'a götürüldüler.
1926- Mustafa Kemal'e İzmir'de suikast girişimiyle ilgili tutuklamalar devam ediyor; eski Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası lider kadrosundan Ali Fuat (Cebesoy) Bey tutuklandı; Kazım Karabekir Paşa da 22 Haziran günü tutuklandı.
1927- Tarım Okulları kurulmasını öngören kanun kabul edildi.
1932- Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk binası yanan Fenerbahçe Kulübü'ne 500 lira bağışladı.
1938- 3466 sayılı kanunla 19 Mayıs millî bayram olarak kabul edildi. 'Dağ Başını Duman Almış' marşı, Gençlik ve Spor Bayramı marşı olarak kabul edildi.
1943- Adapazarı'nda meydana gelen 5,6 şiddetindeki depremde 346 kişi öldü.
1961- Türkiye işgücü ihracına başladı. Almanya'ya gitmek isteyenler İş ve İşçi Bulma Kurumu önünde.
1963- Beyaz Saray ile Kremlin arasında kırmızı telefon hattı kuruldu. Artık ABD başkanları ile Sovyet liderleri doğrudan konuşabilecek.
1965- Cezayirli bağımsızlık devrimi lideri Ahmed Ben Bella, Albay Huari Bumedyen liderliğindeki askeri darbeyle iktidardan uzaklaştırıldı.
1974- İsrail Lübnan'daki Filistin mülteci kamplarına saldırdı; 16 Filistinli öldü.
1976- Kıbrıs Türk Federe Devleti'nde ilk kez seçim yapıldı. Rauf Denktaş devlet başkanı seçildi.
1980- Türkiye'de artan işkence iddiaları üzerine; Alman parlamenterler Türkiye'ye yardımın durdurulmasını istedi.
1982- 'Banker Kastelli' olarak tanınan Cevher Özden ve eşi İsviçre'ye kaçtı.
1984- Türkiye'nin Viyana Büyükelçiliği Çalışma Ataşesi Erdoğan Özen otomobiline yerleştirilen bombanın patlamasıyla öldü. Eylemi "Ermeni Devrim Ordusu" üstlendi.
1990- Eureka adı verilen asteroit keşfedildi
1990- Ziraat Bankası, Ziraat-Visa adıyla yeni bir kredi kartı uygulaması başlattı.
1993- İngiliz rock sanatçısı Elton John İstanbul'da 30 bin kişiye konser verdi.
1995- Türkiye genelinde 600 bin memur "sendika hakkı" için iki günlüğüne iş bıraktı.
2001- Pervez Müşerref Pakistan cumhurbaşkanı oldu.
2005- Almanya'dan sınır dışı edilen İslami Cemiyet ve Cemaatleri Birliği yöneticisi Metin Kaplan, 'anayasal düzeni silah zoruyla değiştirmeye teşebbüs etmek' suçundan müebbet ağır hapis cezasına çarptırıldı.
2008- Türkiye Milli Futbol Takımı, Hırvatistan Milli Futbol Takımını EURO 2008de normal süresi 1-1 sona eren maçta penaltılarla 3-1 lik skorla eleyerek yarı finale yükseldi.
20 Haziran - Doğanlar
1819- "Hoffmann'ın Masalları" operası ile tanınan Fransız besteci Jacques Offenbach.
1905- ABD'li yazar Lillian Hellman doğdu.
(( Hayat arkadaşı yazar Dashiel Hammet'le birlikte ifade özgürlüğü üzerindeki baskılara karşı koyuşuyla bilinen Helmann ve Hammet adına her yıl baskı altındaki yazarlara için İnsan Hakları Gözlem kuruluşunca ödül veriliyor. ))
1909- Avustralya doğumlu ABD'li aktör Errol Flynn.
1914- Muazzez İlmiye Çığ, sumerolog
1949- Lionel Richie, müzisyen
1967- Nicole Kidman, oyuncu
1975- Uğur Taner, Türk yüzücü
20 Haziran - Ölenler
1883- Gustave Aimard, Fransız yazar (d. 1818)
1898- Manuel Tamayo y Baus, İspanyol oyun yazarı (d. 1829)
1933- Komünist bir kadın hareketi yaratma mücadelesi veren, 8 Mart'ın uluslararası kadın günü olarak kabulünü sağlayan öncü Rus kadını Clara Zetkin.
1987- Türkiye İşçi Partisi eski senatörlerinden Niyazi Ağırnaslı.
1997- Şair Cahit Kulebi.
2004- Engin İnal, tiyatro, sinema ve dizi sanatçısı, çevirmen, yazar (d. 1942)
-
21 HAZİRAN
1633- Evrenin merkezinin Güneş olduğu fikrini kabul eden ve bu nedenle de Vatikan'ı karşısına alan Galieo Galilei, engizisyon mahkemesinde dünyanın döndüğüne ilişkin tezini inkara zorlandı. İddianın doğruluğuna ilişkin özür, tam 359 yıl sonra dile getirildi.
1908- Londra'da 200 bin kadın, seçme ve seçilme hakkı için yürüdü.
1927- Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kanunu kabul edildi.
1934- Soyadı Kanunu kabul edildi.
1940- İkinci Dünya Savaşı: Fransa, Almanya'ya teslim oldu.
1940- Devlet Operası ilk temsilini verdi: Mozart'tan "Bastien ile Bastienne".
1941- Hitler geceleyin Sovyetler Birliğini işgale girişti.
1946- Türkiye Garanti Bankası Kuruluş Kanunu kabul edildi.
1946- Rize Çay Fabrikası'nın temeli atıldı.
1968- Üniversiteler boykot ve işgallerle sarsılıyor;
(( Meclis'te üniversite olayları tartışıldı. Cumhuriyet Halk Partisi grubu adına konuşan Nihat Erim, "Bu genç kuşağın patlamasıdır" dedi. ))
1973- İstanbul Sanat ve Kültür Vakfı'nca düzenlenen I. İstanbul Festivali başladı.
1976- Rauf Denktaş, yeniden Kıbrıs Türk Federe Devleti Devlet Başkanlığı'na seçildi.
1977- Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit kabinesini kurdu.
1977- Likud lideri Menahem Begin Israel'in 6. Başbakanı oldu.
1985- Amerikalı, Brezilyalı ve Batı Alman adli tıpçılar Brezilya'da bulunan iskeletin Nazi doktor Josef Mengele'ye ait olduğunu belirlediler.
1986- Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) ile Demokratik Sol Parti (DSP) 21 Haziran 1986'da Sosyalist Enternasyonal'e "danışman üye" olarak alındılar.
1986- Başbakan Turgut Özal'a silahlı saldırıda bulunan Kartal Demirağ'ın polise verdiği ifadeyi haber yapan gazeteci Erbil Tuşalp gözaltına alındı. Cumhuriyet gazetesinin Ankara bürosu arandı.
1987- Mardin'in Pınarcık köyünde teröristler, 14'ü çocuk olmak üzere 23 kişiyi katletti.
1990- İran'da meydana gelen depremde 25 bin insan hayatını kaybetti.
21 Haziran - Doğanlar
M.Ö. 356- Büyük İskender (ö. M.Ö. 323)
1527- "Prens"in yazarı, İtalyan yazarı ve politikacı Niccollo Machiavelli.
1839- Machado, Brezilyalı yazar (ö. 1908)
1905- Egzistansiyalizm (varoşçuluk) akımının öncüsü Fransız filozof, romancı ve oyun yazarı Jean Paul Sartre.
1935- Günaydın Hüzün" romanı ile ünlü Fransız yazar Françoise Sagan.
1953- Pakistan eski başbakanlarından Benazir Butto.
1973- Juliette Lewis, ABD' li sinema oyuncusu, müzisyen
21 Haziran - Ölenler
1037- İslam dünyasının önemli bilim adamlarından filozof İbni Sina, İran'da öldü.
1527-"Prens"in yazarı, İtalyan politikacı Niccollo Machiavelli öldü.
1908- "Şehrazat" suiti ile ünlü Rus besteci Rimsky-Korsakov.
1957- Johannes Stark, Alman fizikçi (d. 1874)
1970- Sukarno, Endonezya bağımsızlık hareketinin önderi ve Endonezya'nın ilk devlet başkanı. (d. 1901)
1980- Şair, tiyatro yazarı ve gazeteci Ahmet Muhip Dranas 71 yaşında Ankara'da öldü.
(( Az yazdığı halde şiir severlere "Kar", "Köpük", "Fahriye Abla" gibi dilden dile dolaşan şiirler bıraktı. ))
“ Bakıp imreniyorum akınına
Şehrin üstünden geçen bulutların
Belki gidiyorlar yakınına
Rüyamızı kuşatan hudutların “
1982- Gazeteci ve yayıncı Oğuz Akkan.
1989- Hasan İzzettin Dinamo, şair.(d. 1909)
1993- Hukuk profesörü Münci Kapani.
-
22 HAZİRAN
217- Eski Mısır ordusu Antiochos III idaresindeki Selevkos ordusunu Filistin'de bozguna uğrattı.
431- Üçüncü Ekümenik Konsil olan Efes konsilinin İskenderiye patriği Cyrille tarafından açılışı.
1565- Denizci Turgut Reis, Malta adası kuşatması sırasında şehit oldu.
1633- Engizisyon mahkemesince mahkum edilen Galileo Galilei, Kopernik'çi görüşlerini inkar etmek zorunda kaldı.
1812- Napolyon Rusya'ya savaş açtı.
1911- V. George, taç giyerek resmen İngiltere kralı oldu.
1919- Amasya Genelgesi yayımlandı.
(( Amasya Genelgesi'nin Mustafa Kemal tarafından Cevat Abbas Bey’e aktarılan temel esasları şöyle:
1. Vatanın bütünlüğü milletin bağımsızlığı tehlikededir.
2. İstanbul hükümeti aldığı sorumluluğun gereğini yerine getirememektedir. Bu durum milletimizi yok olmuş gösteriyor.
3. Milletin bağımsızlığını, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.
4. Milletin içinde bulunduğu durum ve şartların gereğini yerine getirmek ve haklarını gür sesle cihana duyurmak için, her türlü baskı ve kontrolden uzak milli bir heyetin varlığı zaruridir.
5. Anadolu’nun her bakımdan en güvenilir yeri olan Sivas’ta hemen milli bir kongre toplanması kararlaştırılmıştır.
6. Bunun için bütün illerin her sancağından milletin güvenini kazanmış üç temsilcinin mümkün olan en kısa zamanda yetişmek üzere yola çıkılması gerekmektedir.
7. Her ihtimale karşı bu mesele milli bir sır olarak tutulmalı ve temsilciler gereğinde yolculuklarını kendilerini tanıtmadan yapmalıdırlar.
8. Doğu illeri adına 23 Temmuz’da Erzurum’da bir kongre toplanacaktır. O tarihe kadar öteki illerin temsilcileri de Sivas’a gelebilirlerse Erzurum kongresinin üyeleri de Sivas genel kongresine katılmak üzere hareket ederler. ))
1926- Kazım Karabekir Paşa, 'İzmir Suikastı' sanığı olarak tutuklandı.
1935- Türkiye'de azınlık cemaatlerinden sekiz ruhani lidere geçici olarak ayin ve mabetler dışında dini giysilerle dolaşma izni verildi.
1936- "Boğazlar Konferansı" Montreux'de açıldı.
(( Konferansta, Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras'ın sunduğu karar tasarısı temel alındı. Bu tez, Lozan Sözleşmesi'ndeki askerden arınma hükmünün kaldırılması ve Boğazlar Komisyonu'nun lağvedilmesi esasına dayanıyordu. ))
1937- Joe Louis Dünya Ağır Siklet Boks Şampiyonu oldu.
(( 23 yaşındaki Joe Louis 1908'den o güne kadar dünya ağır sıklet boks şampiyonluğunu kazanan ilk siyah oldu. "Brown Bomber," lakabıyla anılan Louis, James J. Braddock'tan aldığı şampiyonluğu 25 kez koruduktan sonra 25 Haziran 1948'de Rocky Marciano'ya yenilerek bıraktı. ))
1941- İkinci Dünya savaşında dünya radyoları, Alman birliklerinin Sovyet sınırını geçtiğini duyurdu.
1941- Hırvatistan'da ilk silahlı anti faşist örgüt kuruldu.
1951- İnönü Stadı'nın adı Mithatpaşa Stadı olarak değiştirildi, şimdi yine İsmet İnönü Stadyumu.
1955- Akis dergisi sahibi ve başyazarı Metin Toker'in çarptırıldığı 9 ay 10 gün hapis cezası Yargıtay'ca bozuldu.
1959- Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı (NATO) Genel Sekreteri Paul Henri Spaak Türkiye'de. Spaak, "Komünizm tehlikesi gittikçe yayılıyor. Komünizmin Avrupa'da yayılmasına NATO set çekiyor" dedi.
1964- Başbakan İsmet İnönü Amerika Birleşik devletleri Başkanı Lyndon Johnson ile Kıbrıs sorununu görüştü. İnönü "Türkiye barışçıdır, ancak adalete dayanmayan barış uzun ömürlü olamaz" dedi.
1972- THY uçağının Bulgaristan'ın başkenti Sofya'ya kaçırılmasına karıştıkları iddiasıyla gazeteci Altan Öymen ve yazar Erdal Öz tutuklandı.
1974- Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP) kuruldu.
((Partinin genel başkanlığına Ahmet Kaçmaz, genel sekreterliğine Yalçın Yusufoğlu getirildi. Partinin programında emekçi sınıfların demokratik iktidarı ve sosyalizm hedefleniyordu. TSİP, 12 Eylül sonrası 16 Ekim 1981 tarihinde öteki partilerle birlikte kapatıldı.
1976- Kanada'da idam cezası kaldırıldı.
1980- İstanbul Belediye Başkan Yardımcısı ve Cumhuriyet Halk Partisi Beyoğlu İlçe Başkanı Bülent Demir öldürüldü.
1982- Banker Kastelli adıyla bilinen Cevher Özden'in yurt dışına kaçtığı açıklandı.
1986- İşçiler 16 yıl aradan sonra meydanlarda; Türk-İş'in Eskişehir yürüyüşüne on binlerce işçi katıldı.
1987- Cumhurbaşkanı Kenan Evren, "NATO'nun gözden geçirilmesinde yarar var, böyle ittifak olmaz"dedi. Aynı gün Türkiye, işçi haklarındaki sınırlamalar nedeniyle Amerika'nın "Ekonomide en çok kayrılan ülkeler" listesinden çıkarıldı.
1988- Futbolcu Tanju Çolak 39 golle "Avrupa Gol Kralı" oldu.
2001- Anayasa Mahkemesi, FP'yi "Laik Cumhuriyet ilkesine aykırı eylemlerin odağı" olduğu gerekçesiyle 3 ret oyuna karşılık 8 kabul oyuyla temelli kapattı.
2005- Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt, Yunanistan Kara Kuvvetleri Komutanı Korgeneral Nikolaos Dukas'ın davetlisi olarak Atina'ya gitti. Orgeneral Büyükanıt, Yunanistan'ı resmen ziyaret eden ilk Türk Kara Kuvvetleri Komutanı oldu.
2006- Makedonya'nın Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü'ne kabulü.
22 Haziran - Doğanlar
1898- "Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok" romanı ile ünlü savaş karşıtı Alman yazar Erich Maria Remarque.
1906- "Sunset Bulvarı", "bazıları Sıcak sever" gibi filmleriyle ünlü Avusturya asıllı Oscar ödüllü Amerikan yönetmen Billy Wilder.
1927- Çetin Altan, Türk yazar
1932- Süreyya İsfendiyari Bahtiyari, İran eski imparatoriçesi (ö. 2001)
1949- "Avcı", "Sophie'nin Seçimi" gibi filmlerdeki performansıyla tanınan Oscar ödüllü Amerikalı aktris Merly Streep dünyaya geldi.
1964- Dan Brown, ABD'li yazar
22 Haziran - Ölenler
1691- II. Süleyman, 20. Osmanlı padişahı. (d. 1642)
1885- Muhammed Ahmed, Sudan'da Mehdilik hareketinin kurucusu (d. 1845)
1969- Judy Garland, ABD'li şarkıcı ve oyuncu (d. 1922)
1987- ABD'li dansçı ve sinema oyuncusu Fred Astaire öldü.
2003- Vasil Bikov, Rus yazar (d. 1924)
-
23 HAZİRAN
1691- II. Sultan Süleyman öldü, yerine II. Ahmet padişah oldu.
1868- ABD'li mucit Latham C. Sholes, daktilonun patentini aldı.
1894- Uluslararası Olimpiyat Komitesi Paris'te kuruldu.
1920- Çerkez Ethem, Yozgat'a girdi.
1939- Fransa ve Türkiye arasında imzalanan antlaşmayla Hatay Fransız egemenliğinden çıktı.
(( Fransa Hatay üzerindeki bütün hak iddialarından vazgeçerek kentin Türkiye'nin bir ili olarak ilhak edilmesini kabul etti. ))
1941- Refah şilebi bir denizaltı tarafından batırıldı, 168 kişi öldü.
(( Bu saldırıyı hiç bir ülke üstlenmedi, gemiyi kimin batırdığı açıklığa kavuşamadı. İngiltere'ye sipariş edilen denizaltı ve uçak filosunu teslim alacak personeli taşıyan Refah şilebi, Mersin'den İskenderiye'ye giderken, bir denizaltı tarafından Mersin açıklarında batırıldı. 168 kişinin öldüğü, 32 kişinin kurtulabildiği olayın ardından, TBMM'de soruşturma başlatıldı. ))
1942- 6 ve daha fazla çocuğu olan ailelere ikramiye verilmesi kararlaştırıldı.
1943- Türkiye ile Amerika arasında karşılıklı radyo yayın servisi açıldı.
1954- Türkiye ilk kez katıldığı Dünya Futbol Kupası finallerinde Federal Almanya'ya yenilerek elendi.
1954- Profesör Nüzhet Gökdoğan İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanlığına seçildi. Gökdoğan ilk kadın dekan.
(( Prof. Dr. Hatice Nüzhet Gökdoğan 1910-2003 yılları arasında yaşamış, Türkiye'nin ilk kadın gökbilimcisi ve ilk kadın dekanıdır. 1954-1956 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanlığı yapmıştır. 1958 yılından itibaren 22 yıl Astronomi Kürsüsü başkanlığı yapan Gökdoğan, yaş haddinden emekli olmuştur. TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nin kurulmasının fikir babalarındandır. ))
1955- Akis dergisi yazı işleri müdürü Cüneyt Arcayürek 6 ay hapse mahkum oldu.
1969- Devrimci Milliyetçi Gençlik Kurultayı İstanbul'da toplandı.
(( Fikir Kulüpleri Federasyonu (FKF) lideri Yusuf Küpeli ile Deniz Gezmiş bir manifesto yayımladılar. "Tam bağımsız ve gerçekten demokratik Türkiye" hedefi için mücadele programını açıkladılar. ))
1973- Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (FIJ), Türkiye'de basın özgürlüğünün olmadığını açıkladı, tutuklu gazetecileri serbest bırakılmasını istedi.
1974- 1970'lerin başında Türkiye'de büyük ilgi toplayan "Kaçak" adlı Amerikan televizyon dizisinde "Doktor Kimble" rolünü oynayan Amerikalı sinema oyuncusu David Janssen Turizm Bakanlığı'nın konuğu olarak Türkiye'ye geldi.
1975- Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Alparslan Türkeş'in Diyarbakır gezisi sırasında olaylar çıktı; 1 asker, 1 sivil öldü, 46 kişi yaralandı. Türkeş bir yıl sonra aynı gün tekrar Diyarbakır'a gitmek istedi. Tepkiler üzerine gezi iptal edildi.
1978- 1971'de İstanbul Maltepe'de Hüseyin Cevahir'i vuran emekli Deniz Yarbayı Cihangir Erdeniz dükkanında öldürüldü.
1982- Yurtdışına kaçan Banker Kastelli'nin kasasına el konuldu; 70 banker ve banka yöneticisinin yurtdışına çıkışı yasaklandı.
1983- Doğru Yol Partisi (DYP) kuruldu.
1984- Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu Başkanı Halit Narin işverenlerin hükümetin ekonomi politikasından duyduğu rahatsızlığı Uluslararası Para Fonu'na (IMF) iletti.
1987- Halkevleri mahkeme kararıyla açıldı. Halkevleri'nin faaliyetleri 12 Eylül sonrası Milli Güvenlik Konseyi tarafından durdurulmuş, yöneticileri yargılanmıştı.
1992- İsrail'de seçim yapıldı. İşçi Partisi lideri Yitzak Rabin başbakan seçildi.
1992- Toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde uzlaşma sağlanamayınca Belediye-İş Sendikası'na bağlı 34 bin işçi bir günlük iş bırakma eylemi yaptı.
1995- Kültür Bakanı Ercan Karakaş Olağanüstü Hal ve Çekiç Güç süresini uzatma kararnamesini imzalamadı. Karakaş bakanlık görevinden istifa etti.
1996- Halkın Demokrasi Partisi'nin (HADEP) 2. Kongresi'nde Türk bayrağı yüzünü poşuyla gizleyen bir genç tarafından indirildi, yerine PKK bayrağı asıldı. HADEP Kongresinde Türk bayrağının indirilerek yerine terör örgütü PKK'yı temsil eden belirtke asılması, büyük tepkiyle karşılandı. 25 Haziranda tüm yurtta ''bayrak asma kampanyası'' başlatıldı.
1999- Terör örgütü elebaşı Öcalan'ın yargılanmasına 15 gün aradan sonra yeniden başlandı. Öcalan, savunmasında ''Bugüne kadar yapılanların sorumluluğunu taşıyorum'' dedi.
2005- Meksika'da Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu (EZLN) silahlı mücadeleye son verdi.
23 Haziran - Doğanlar
1901- Ahmet Hamdi Tanpınar, Türk yazar (ö. 1962)
1912- Alan Turing, İngiliz matematikçi (ö. 1954)
1916- Ernest Wilimowski, Polonyalı-Alman futbolcu (ö. 1997)
1927- "Cabaret", "All that Jazz" filmleriyle tanınan Oscar ödüllü Amerikan yönetmen ve koreograf Bob Fosse.
1936- Richard Bach, ABD'li yazar
1970- Yann Tiersen, Fransız müzisyen
23 Haziran - Ölenler
1565- Turgut Reis, Türk denizci (d. 1485)
1954- Kurtuluş Savaşı komutanlarından, eski Genelkurmay başkanlarından Orgeneral Salih Omurtak öldü.
1959- Besteci Fehmi Tokay.
1959- Boris Vian, Fransız yazar ve müzisyen (d. 1920)
1960- Köy enstitülerinin kuruluş ve çalışma programını hazırlayan İsmail Hakkı Tonguç.
1967- Franz Babinger, Alman yazar (d. 1891)
1996- Yunanistan Başbakanı Andreas Papandreau.
1998- Tarzan filmlerinde "Jane"i canlandırmasıyla ünlü İrlandalı kadın oyuncu Maureen "Jane" O'Sullivan.
2007- Eski Afganistan Kralı Muhammed Zahir Şah 92 yaşında yaşama veda etti.
-
24 HAZİRAN
1645- İstanbul'dan 348 harp ve nakliye gemisiyle hareket eden Osmanlı ordusu, Girit Adası'na çıktı.
1821- Simon Bolivar Yeni Kolombiya Cumhuriyeti'ni ilan etti.
1854- Çarlık Rusyası ordularının, savaş meydanını terk ederek, geri çekilmesiyle Silistre zaferi kazanıldı.
1859- İsviçreli iş adamı Henri Dunant, İtalya'da Solferino savaşı sonrası uluslararası Kızılhaç'ı kurmaya karar verdi.
1910- Japonya Kore'yi istila etti.
1917- Halep'te, Enver Paşa'nın başkanlığında Türk ve Alman komutanlarının katılmasıyla (Mustafa Kemal Paşa dahil) yapılan toplantıda, General Falkenhein'ın komutanlığında "Yıldırım Orduları Grubu" kurulması kararlaştırıldı.
1936- Türk Basketbol Milli Takımı ilk maçını Yunanistan Milli Takımı ile yaptı, 49-12 galip geldi.
1938- Türkiye Hatay'daki Milletler Cemiyeti Komisyonu ile her türlü ilişkiyi kestiğini bildirdi. Hatay'da siyasi partiler feshedildi.
1947- Bir Amerikalı gökyüzünde uçan nesneler gördüğünü bildirdi. Nesnelerin fincan tabağına benzediğini iddia etti. Basın ilk kez "uçan daire" terimini kullanmaya başladı.
1947- Merhumpaşa gazetesi yazarı Sabahattin Ali 3 ay hapse mahkum oldu.
1948- Sovyetler Birliği'nin Berlin'i ablukaya alması üzerine, müttefikler hava koridoru kurarak yiyecek ve diğer ihtiyaç maddelerini taşımaya başladılar.
1959- Akis dergisi hakkında dava açıldı. Dergide Doğan Avcıoğlu imzasıyla İran Şahı Rıza Pehlevi hakkında bir yazı yayımlanmıştı.
1961- Almanya'ya gidecek ilk işçi kafilesi yola çıktı.
(( İş gücü göndermeye ilişkin protokol, Türkiye ile Batı Almanya arasında 13 Haziranda imzalanmış; özel kuruluşların kontratsız işçi göndermelerinin önüne geçilmeye çalışılmıştı. ))
1964- Kıbrıs bunalımı sonrası Yunan uyruklu 295 kişi Türkiye'den sınır dışı edildi.
1967- İstanbul'da üniversite öğrencileri Amerikan 6. Filosu'nun İstanbul Limanına gelişini protesto ettiler.
1972- Çetin Altan'ın cumhurbaşkanına hakaretten aldığı bir yıllık hapis cezası Yargıtay'da onandı.
1973- 90 yaşındaki Eamon de Valera İrlanda cumhurbaşkanlığı görevinden ayrıldı.
1980- Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) İstanbul, Gaziosmanpaşa İlçe Başkanı Rıza Altınok, eşi ve kızıyla birlikte öldürüldü.
1982- 44 sanıklı Barış Derneği davası başladı.
1983- ABD uzay mekiği Challenger, uzaydaki görevini tamamlayarak, ABD'nin uzaya gönderdiği ilk kadın astronot olan Sally Ride ile dünyaya döndü.
1987- Asgari ücret belirlendi; aylık brüt 74 bin 250, net 19 bin 94 lira.
1989- Bulgaristan'ın Türk azınlığa uyguladığı baskılar ve zorunlu göç uygulaması, Taksim Meydanı'nda düzenlenen ''Bulgaristan'ı Telin Mitingi''nde protesto edildi.
1992- Karadeniz Ekonomik İşbirliği toplantısı İstanbul'da yapıldı.
(( Anlaşmayı Başbakan Süleyman Demirel'in mi; cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın mı imzalayacağı sorun yarattı. Özal toplantıyı terk etti. ))
1992- Türkiye Kamu Çalışanları Sendikaları Konfederasyonu (Türkiye Kamu-Sen) kuruldu.
1996- Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) Kongresi'nden dönen delegelerin otomobili tarandı, 3 delege öldü.
2001- Polonya'daki Özel Olimpiyatlar Avrupa Futbol Şampiyonası'nda, Zihinsel Engelliler Milli Takımı şampiyon oldu.
2007- Tunceli'nin Ovacık ilçesi Karşılar Jandarma Karakoluna, teröristlerce saldırı düzenlendi. Olayda, saldırıda kullanılan akaryakıt tankerinin sürücüsü ve 1 terörist öldü.
2007- Milletvekili seçiminde gümrük kapılarında oy verme işlemi başladı.
24 Haziran - Doğanlar
1842- Ambrose Bierce, ABD'li gazeteci ve yazar (ö. 1914)
1883- Victor Francis Hess, Nobel Ödülü sahibi Avusturyalı-ABD'li fizikçi (ö. 1964)
1895- Dünya ağır sıklet boks şampiyonlarından Jack Dempsey.
1911- Ernesto Sabato, Arjantinli yazar
1938- Lawrence Block, ABD'li yazar
24 Haziran - Ölenler
1849- Amerikalı yazar Sara Orne Jewett .
1958- Gazeteci yazar Hakkı Tarık Us, İstanbul'da öldü.
2000- Eski Deniz Kuvvetleri Komutanı emekli Oramiral Güven Erkaya, kanser tedavisi gördüğü Kasımpaşa Deniz Hastanesinde vefat etti.
-
25 HAZİRAN
1801- Kahire'deki Fransız işgal orduları, Türk ordusuna teslim oldu.
1861- Sultan Abdülmecid öldü, yerine Abdülaziz padişah oldu.
1903- Marie Curie, Paris Üniversitesi'ne sunduğu tezde radyumun keşfini açıkladı.
1923- Mustafa Kemal Paşa İzmir'den milletvekili seçildi.
1925- Yunanistan'da, General Thedoros Pangalos bir darbeyle iktidarı ele geçirdi.
1950- Sovyetler Birliği'nce desteklenen Kuzey Kore orduları Güney Kore'ye saldırdı; Kore Savaşı başladı.
1958- Cumhuriyet Halk Partisi Ankara Milletvekili Bülent Ecevit'in bir yazısı nedeniyle, Ulus gazetesi yazı işleri müdürü Ülkü Arman 1 yıl hapse mahkum oldu; gazete 1 ay kapatıldı.
1960- İşadamı Vehbi Koç, Hazine'ye 26 kilo altın ve bina bağışladı.
1961- İlk Türk firkateyni Berk Gölcük'te denize indirildi.
1963- Anayasa Mahkemesi, ilk duruşma ile görevine başladı.
1964- Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, Talat Aydemir ile Fethi Gürcan hakkındaki idam cezalarını onayladı.
1974- Başbakan Süleyman Demirel "Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye'yi cezalandırırsa böyle dostu bir daha bulamayacaktır" dedi.
1975- Mozambik bağımsızlığını ilan etti.
1979- Milliyetçi Hareket Partisi Manisa İl Başkanı Cemil Çöllü öldürüldü.
1979- Mersin'den yürüyüşe geçen 857 soda işçisinin Ankara'ya girmesine izin verilmedi.
1980- Kırşehir'de sağ görüşlüler solculara ait işyerlerini tahrip ettiler. Olaylar iki gün sürdü; 1 kişi öldü; sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
1981- Sol görüşlü Ahmet Saner ve Kadir Tanboğa Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi kararıyla idam edildiler.
1981- Devrimci İşçi sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Abdullah Baştürk ve 51 arkadaşı hakkında İstanbul Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi'nde ölüm cezası talebiyle dava açıldı.
1984- Savcı Doğan Öz'ü öldürmekten sanık İbrahim Çiftçi beraat etti.
1991- Hırvatistan ve Slovenya, Yugoslavya'dan bağımsızlıklarını ilan ettiler.
1992- Kısa adı ÖZEP olan Özgürlük ve Eşitlik Partisi kuruldu.
(( Partinin kurucuları arasında Sosyal Demokrat Halkçı Parti'den (SHP) istifa eden ve Halkın Emek Partisi (HEP) kökenli 18 milletvekili bulunuyor. ))
1993- Doğru Yol Partisi (DYP) ve Sosyal Demokrat Halkçı (SHP) Parti koalisyon hükümeti göreve başladı. Tansu Çiller Türkiye'nin ilk kadın başbakanı oldu.
1994- Sosyal Demokrat Halkçı Partili (SHP) Devlet Bakanı Mehmet Kahraman partisinden ve bakanlık görevinden istifa etti. Gerekçe; İnsan Hakları Bakanlığı Kuruluş Kanunu'nun Meclis'ten geçmemesi.
1998- Microsoft, 25 Haziran 1998'de Windows 98'i piyasaya sürdü.
(( Windows 98, Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un MS-DOS üzerinde yükselen beşinci ana sürümüdür. Microsoft bu sürümle Windows 95'in eksiklerini kapatmaya ve Windows 3.1 sürümünden beri kısmen kaçırdığı çoklu ortam ve internet hizmetleri fırsatlarını yakalamaya çalışmıştır. 25 Haziran 1998 tarihinde piyasaya sürülen Windows 98 önceleri Memphis ve Windows 97 kod adlarıyla biliniyordu.
Öncüsü Windows 95 gibi, Windows 98 de 16-bit/32-bit arası hibrit çalışan bir işletim sistemidir. Eski numune bilgisayar sahiplerince donanım yetersizliği sebebiyle hala tercih edilebilmektedir. ))
25 Haziran - Doğanlar
1852- Barcelona'da yapımı yüz yılı aşkın bir zamandır süre giden La Sagrada Familia kilisesinin mimarı Antonio Gaudi.
1864- Walther Nernst, Alman kimyager, Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1941)
1903- "Hayvan Çiftliği" ve "1984" romanlarıyla tanınan İngiliz yazar George Orwell.
1907- Sona Hacıyeva, Azeri oyuncu (ö. 1979)
1956- Anthony Bourdain, ABD'li yazar
1963- George Michael, İngiliz şarkıcı
25 Haziran - Ölenler
1767- Georg Philipp Telemann, Alman besteci (d. 1681)
1861- Sultan Abdülmecit, Osmanlı padişahı (d. 1823)
1982- Devlet Operası sanatçısı Ferhan Onat.
1984- Michel Foucault, Fransız filozof (d. 1926)
1997- Ünlü deniz araştırmacısı Kaptan Jacques Cousteau 87 yaşında öldü.
2005- Kazım Koyuncu, Türk müzisyen (d. 1972)
-
26 HAZİRAN
1530- İlk Protestan Meclisi kuruldu.
1541- Peru'daki İnka topraklarını ele geçiren İspanyol Francisco Pizarro, kurduğu Lima kentinde öldürüldü.
1645- İstanbulda çok büyük bir yangın çıktı.
1819- Bisikletin patenti 26 Haziran 1819'da alındı.
(( Yarış bisikleti, dağ bisikleti, şehir bisikleti, motorlu bisiklet, BMX, yatay bisiklet (recumbent), çift kişilik bisiklet (tandem) gibi türleri vardır. Vitesli ve vitessiz türleri bulunmaktadır. İlk bisiklet 1791'de Sivrac'ın bisikletiydi. Bunun bir direksiyonu (gidonu) bile yoktu. 1818'de ilk defa gidonlu bisiklet bulundu (Karl Drais) ve 1839'da Mac Millan'ın ilk pedallı bisikleti buluşu bu günkü bisikletlerin taslağını oluşturdu. ))
1867- Mısır valilerine "Hidiv" unvanı verildi.
1905- Amerika'da Dünya Sanayi İşçileri Örgütü (IWW) kuruldu.
1920- Doğuda Milli Aşireti ayaklanması çıktı.
1924- Verem aşısı keşfedildi.
1926- Kazım Karabekir, Ali Fuat, Cafer Tayyar, Bekir Sami ve Rüştü Paşa, Mustafa Kemal'e İzmir'de hazırlanan suikastla ilgili olarak Ankara İstiklal Mahkemesi'nde yargılanmaya başladılar.
1928- Yeni Türk alfabesini hazırlamak amacıyla kurulan Dil Encümeni, ilk toplantısını Ankara'da yaptı.
1939- Ankara Havagazı Şirketi devletleştirildi.
1940- Başbakan Refik Saydam Türkiye'nin 2. Dünya Savaşı dışında kalmayı sürdüreceğini açıkladı. Seferberlik durumunda kadın ve erkeklerin yapacakları işleri belirleyen tüzük de yürürlüğe girdi.
1945- Birleşmiş Milletler kuruldu.Birleşmiş Milletler'in oluşturulması için 50 ülkeden gelen delegeler, Dünya Güvenlik Bildirgesi'ni imzaladılar. Türkiye, Birleşmiş Milletler Antlaşması'nı imzaladı.
1951- Sovyetler Birliği Kore Savaşı için ateşkes istedi.
1951- Mithat Paşa'nın kemikleri Türkiye'ye getirildi, İstanbul Hürriyet-i Ebediye Tepesi'ndeki mezarına defnedildi.
(( 1876 Anayasası'nın mimarı Mithat Paşa, Sultan Aziz'i öldürttüğü iddiasıyla yargılanmış, Taif'e sürülmüş, 1884'te öldürülerek Taif'de gömülmüştü. ))
1952- Güney Afrika'da siyahlar, eşitsiz yasalara karşı kampanya başlattılar.
1956- Kore'deki Türk tugayından Onbaşı Şahin Doğan Tokyo'da idam edildi.
1964- The Beatles topluluğu A Hard Day's Night adlı albümlerini piyasaya çıkardı.
1970- Başbakan ve Adalet Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel'e muhalif 26 milletvekili partiden ihraç edildi.
1975- Indira Gandhi Hindistan'da otoriter bir yönetim kurdu.
1977- Ankara, Ulus'taki Merkez Çarşısı tamamen yandı.
1979- Çekoslovakya'da Alexander Dubçek Komünist Parti'den ihraç edildi.
1984- Aziz Nesin'in öncülüğünde "Aydınlar dilekçesi"nde imzası olan 56 kişi hakkında dava açıldı.
((1256 aydının imzaladığı ve kamu oyunda "aydınlar dilekçesi" diye bilinen dilekçenin başlığı "Türkiye'de Demokratik Düzene İlişkin Gözlem ve İstemler" idi. Dava 19 ay sürdü. 7 Şubat 1986 tarihinde bütün sanıklar beraat etti. ))
1984- Cezaevlerinde açlık grevleri sürüyor; Devrimci-Sol davasından yargılanan Halil Telci öldü.
1985- Bilim ve Sosyalizm Yayınları, 133.607 adet kitaplarının Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı'nca imha edildiğini açıkladı.
1992- Fenerbahçeli futbolcu Tanju Çolak hakkında gıyabi tutuklama kararı verildi. Tanju Çolak Türkiye'ye kaçak araba sokmakla suçlanıyor.
1993- Türk Olimpik Milli Futbol Takımı, Akdeniz Oyunları'nda Cezayir'i 2-0 yenerek altın madalya kazandı. Fatih Terim'in yönetimindeki kadro, 1996'da ilk kez Avrupa Şampiyonası Finalleri'ne katılan takımın iskeletini oluşturdu.
1993- Simavi Uluslararası Karikatür Yarışması'nda Hırvatistanlı İsmet Voljevica birinci oldu.
2000- Amerika'da Genetik harita çalışmalarına başlandı.
26 Haziran - Doğanlar
1892- Amerikalı yazar, Nobel edebiyat ödül sahibi Pearl S. Buck.
1824- Lord Kelvin, İrlandalı fizikçi (ö. 1907)
1937- Robert Coleman Richardson, Nobel Ödülü sahibi ABD'li fizikçi
1943- Klaus von Klitzing, Alman fizikçi
1968- Paolo Maldini, İtalyan futbolcu
26 Haziran - Ölenler
363- Julian, Roma imparatoru (d.331)
1810- Joseph Michel Montgolfier, sıcak hava balonunun kaşifi (d. 1740)
1982- Yazar Naci Girginsoy.
1988- Sinema oyuncusu Tugay Toksöz.
1996- Tiyatro sanatçısı, çevirmen, yazar Zihni Küçümen, İstanbul'da öldü.
1996- Necmettin Hacıeminoğlu, Türk dilbilimci, yazar (d.1932)
2007- Alman teknik direktör Jupp Derwall öldü.
-
27 HAZİRAN
1693- İlk kadın dergisi "The Ladies' Mercury" Londra'da yayımlandı.
1878- Gazeteci ve yazar Ahmet Mithat Efendi "Tercüman-ı Hakikat" adlı günlük gazeteyi çıkarmaya başladı.
1893- New York borsası çöktü.
1905- Kurtlu yemeğe karşı çıkan tayfaların kurşuna dizilmesini önlemek isteyen Rus Savaş gemisi Potemkin'in mürettebatı Karadeniz'de ayaklanıp gemiyi Odessa'ya doğru yönlendirdi. Birinci Rus devrimin ilk ayaklanması Odessa'da başladı.
1916- Hicaz, bağımsızlığını ilan ederek Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayrıldı.
1917- Yunanistan, İtilaf Devletleri'ne katıldı.
1938- Helikopterin patenti Igor Sikorsky tarafından alındı.
1946- Müttefikler, On iki Adanın Yunanistan'a verilmesini kararlaştırdı.
1950- Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Birleşmiş Milletler üyelerine Güney Kore'ye yardım çağrısında bulundu.
1950- İlk nükleer santral Rusya'da Moskova'nın 55 mil uzağında Obninsk'te açıldı.
1954- Guatemala'da CIA'nın desteklediği darbeyle halkın seçtiği hükümet devrildi.
1964- Kıbrıs Rum hükümeti 15 yaşından büyük Türklerin adaya girişini yasakladı.
1964- Emekli Süvari Binbaşı Fethi Gürcan idam edildi. Gürcan, 22 Şubat 1962 de darbe gişimi nedeniyle emekli edilmişti.
1967- Dünyanın ilk bankamatiği Londra'da hizmete girdi.
1969- Kocamustafapaşa'da evinin balkonuna Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği bayrağı asan Hatice Göker gözaltına alındı.
(( 67 yaşındaki Hatice Göker'in Amerika Birleşik Devletleri başkonsolosluğunda çamaşırcı olarak çalıştığı ve Sovyet bayrağını tanımadığı ortaya çıktı. ))
1976- Fransız havayollarına ait bir yolcu uçağı Tel Aviv-Atina-Paris seferini yapmakta iken FKÖ militanlarınca kaçırıldı ve Entebbe-Uganda'ya yönlendirildi.
1978- Anayasa Mahkemesi'ne bomba atıldı; Benzin yokluğu nedeniyle uzun kuyruklar oluştu.
1979- Ağrı valisi iş verimini azalttığı gerekçesiyle resmi dairelerde çay içmeyi yasakladı.
1980- Adana Cezaevi'nden bir grup tutuklu tünel yoluyla firar etmeye çalıştı. Güvenlik kuvvetleri ateş açtı; 4 tutuklu öldü.
1981- Tahran'da İslam Cumhuriyeti Partisi merkezinde bomba patladı; 72 politikacı ve görevli öldü.
1984- Askerlik süresi 20 aydan 18 aya indi.
1987- Gaziantep Üniversitesi 27 Haziran 1987'de kuruldu.
(( Üniversitenin bünyesinde 6 Fakülte, 4 yüksekokul, 3 enstitü ve 1 konservatuar bulunuyor. Türkiye'de üniversitelerin sayısı 28'e yükseldi. ))
1991- İki gün önce bağımsızlığını ilan eden Slovenya, Yugoslav askerleri, tankları ve uçakları tarafından işgal edildi.
1994- Doğan Şirketler Grubu sahibi Aydın Doğan Hürriyet Holding'in yüzde elli hissesini satın aldı.
2000- AB Genel Sekreterliği kurulmasına ilişkin yasa TBMM Genel kurulu'nda kabul edildi. Sekreterlik, AB'ye üyelik sürecindeki çalışmalarda uyum ve eşgüdüm sağlayacak. Başbakanlığa bağlı olacak.
2001- Kürt Araştırmaları Merkezi'nin "Kürdistan Tarihi" adlı kitabı İstanbul 2 Nolu DGM tarafından toplatıldı. Kitap Avesta Yayınları'nca yayımlanmıştı.
2002- Arjantin'de başkent Buenos Aires'de hükümeti protesto eden 2 bin gösterici köprü işgal etti. Polis plastik mermi atan silahla müdahale etti; 2 genç öldü, yüzlerce gösterici gözaltına alındı.
2002- İspanya'da iki ETA üyesi, iki yıl önce Sosyalist Parti liderlerinden Fernando Buesa ile Jorge Diez'in öldürüldüğü suikasttan suçlu bulunarak yüz yıldan fazla hapse mahkum edildiler.
2003- Yunanistan'da Abdullah Öcalan'ın ülkeye yasadışı yollardan sokulmasından sanık 12 kişi hakkındaki dava sonuçlandı; tüm sanıklar beraat etti.
2005- Irak'ın işgaline karşı dünyadaki 20 farklı kentte oturumlar düzenleyen Irak Dünya Mahkemesi (WTI), son karar toplantısını İstanbul'da yaptı. Kararını açıkladı: İşgale son verilsin, Irak halkına tazminat ödensin, savaşta kar eden şirketler boykot edilsin.
2006- Şemdinli iddianamesi yüzünden meslekten atılan savcı Ferhat Sarıkaya'nın itirazı Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nda reddedildi. Sarıkaya'nın başka itiraz hakkı yok.
27 Haziran - Doğanlar
1867- Nobel edebiyat ödülü sahibi İtalyan oyun yazarı ve romancı Luigi Pirandello.
1869- ABD'li devrimci ve kadın hakları savunucusu Emma Goldman.
1872- ABD'nin ülke çapında tanınan ilk siyah profesyonel yazarı Paul Laurence Dunbar.
1880- Helen Keller, ABD'li pedagog (ö. 1968)
1941- Krzysztof Kieslowski, Polonyalı yönetmen (ö. 1996)
1966- J.J. Abrams, ABD'li yapımcı, yönetmen, senarist
1975- Tobey Maguire, ABD'li sinema oyuncusu
27 Haziran – Ölenler1
1577- Hollandalı ressam Paul Rubens.
1876- İngiliz gazeteci Harriet Martineau.
1945- Gazeteci Yunus Nadi Abalıoğlu.
(( Yunus Nadi, Cumhuriyet ve Yeni Gün gazetelerinin kurucusuydu. Cumhuriyet gazetesi tarafından 1946'dan bugüne, anısını yaşatmak için, çeşitli dallarda Yunus Nadi Armağanı Yarışması düzenleniyor. ))
1966- Siyaset ve bilim insanı Fuad Köprülü.
(( Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa'nın soyundan gelen Fuad Köprülü, Demokrat Parti kurucuları arasındaydı. Dışişleri bakanlığı yaptı. ))
1971- Gazeteci yazar Mustafa Nermi.
-
28 HAZİRAN
1763- Macaristan'da deprem oldu.
1862- "Tasviri Efkar" gazetesi, Şinasi tarafından çıkarılmaya başlandı.
1894- İşçi Bayramı, Amerika Birleşik Devletleri'nde resmi tatil olarak kabul edildi.
1914- Sırp öğrenci Gavrilo Princip Avusturya Macaristan veliahtı Franz Ferdinand ve karısını Saraybosna'da öldürdü. 1. Dünya Savaşı başladı.
1919- I. Dünya Savaşı'nı resmen sona erdiren "Versailles Antlaşması" imzalandı.
(( Versay Barış Antlaşması, I. Dünya Savaşı sonunda İtilaf Devletleri ile Almanya arasında imzalanan barış antlaşmasıdır. 18 Ocak 1919'da başlayan Paris Barış Konferansı'nda müzakere edilmiş, 7 Mayıs 1919'da son metin Almanlara deklare edilmiş, 23 Haziran'da Alman Parlamentosu'nca kabul edilmiş ve 28 Haziran'da Paris'in Versay banliyösünde imzalanmıştır. ))
1923- Darülfünun Mustafa Kemal'e "Fahri Müderrislik Şahadetnamesi" gönderdi.
1928- Almanya'da sosyalist Herman Müller şansölye olarak göreve başladı.
1931- İspanya'da genel seçimleri sosyalistler kazandı.
1938- Chicora, Pensilvanya'da boş bir araziye 450 tonluk meteor düştü.
1938- Türk Basın Birliği kuruluş kanunu kabul edildi.
1943- Şair Yahya Kemal Cumhuriyet Halk Partisi'nin sanat danışmanı oldu.
1950- Seul, Kuzey Kore birliklerince ele geçirildi.
1956- Amerikalı oyun yazarı Arthur Miller ile sinema oyuncusu Marilyn Monroe Londra'da evlendiler.
1963- Kürt devleti kurmak için örgütlendikleri iddiasıyla 12 kişi gözaltına alındı.
1965- Toplum polisine tam otomatik tabanca ve zırhlı araçlar verilmesi kararlaştırıldı.
1967- İsrail, doğu Kudüs'ü ele geçirdi.
1968- Yunus Nadi Armağanı'nı Yorgun Savaşçı romanıyla Kemal Tahir kazandı.
1981- Tahran'da İslam Cumhuriyeti Partisi merkezinde bomba patladı; 72 politikacı ve görevli öldü.
1982- Televizyon, radyo ve gazetelerde banker reklamlarının yapılması yasaklandı.
1983- "Az Gittik Uz Gittik" adlı kitabında komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla yargılanan Aziz Nesin beraat etti.
1984- 13 ilde sıkıyönetim kaldırıldı. Bu illerden 7'sinde olağanüstü hal ilan edildi; 4 ilde uygulanmakta olan olağanüstü hal uygulamasına ise son verildi.
1984- "Sansür ve sürgün kararnamesi"nin ilk uygulamasında 2000'e Doğru ve Halk Gerçeği dergileri süresiz kapatıldı.
1994- Doğan Şirketler Grubu sahibi Aydın Doğan Hürriyet Holding'in yüzde elli hissesini satın aldı.
1997- Aydın Doğan Vakfı Uluslararası Karikatür Yarışması'nı Atilla Peken kazandı.
2000- Amerika Birleşik devletleri, Küba'ya karşı 41 yıldır uyguladığı ambargoyu yumuşatma kararı aldı.
2000- KESK'e bağlı Enerji Yapı-Yol-Sen üyesi memurlar yurt genelinde iş bırakma eylemi yaptı.Özlük haklarının iyileştirilmesini istiyorlar.
2000- Amerika Birleşik Devletleri, Küba'ya karşı 41 yıldır uyguladığı ambargoyu yumuşatma kararı aldı.
2001- F Tipi Cezaevleri'ne karşı yapılan ölüm orucunun 254. gününde tutuklu ve hükümlülerden 46'sı hakkındaki tutukluluk kararı kaldırıldı. Adli Tıp raporuna göre açlık nedeniyle Wernicke Korsakoff hastalığına yakalanan tutuklu ve hükümlülerin tek başına yaşamaları mümkün değil.
2001- Yugoslavya hükümeti eski Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç'i işlediği suçlar nedeniyle,Lahey'deki Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi'ne teslim etti.Miloseviç USSM'ye teslim edilen ilk devlet başkanı oldu.
2003- Türkiye Milli Futbol Takımı FİFA Konfederasyon Kupası'nda Kolombiya'yı 2-1 yenerek üçüncü oldu.
2003- KKTC'de "Barış ve Demokrasi Hareketi" adlı bir siyasi birlik oluşturuldu.Toplumcu Kurtuluş Partisi, BDH, Birleşik Kıbrıs Partisi, Kıbrıs Sosyalist Partisi, bazı sendika temsilcileri, sanatçılar, akademisyenler kurucular arasında.
2004- NATO Zirvesi 20 ülkenin liderlerinin katılımıyla İstanbul'da başladı."NATO ve Bush Karşıtı Birlik" üyeleri NATO zirvesini protesto eylemleri yaptı. Polis eylemcilere biber gazı, gözyaşartıcı bomba ve copla müdahale etti.
2004- Greenpeace üyeleri Boğaziçi Köprüsü'ne "Nükleer Silahlar NATO'dan Dışarı" yazan dev bir pankart astı. Balıkesir, Diyarbakır, Eskişehir, Muş'ta da NATO protesto edildi.
2004- ABD Irak'ta yetkiyi geçici hükümete devretti. ABD'nin sivil yöneticisi Paul Bremer, yetkilerini geçici Devlet Başkanı Gazi el-Yaver ile Başbakan Iyad Allavi'ye bırakarak Irak'tan ayrıldı.
2005- Kanada, aynı cinsler arasında evliliği yasal kılan üçüncü ülke oldu.
2005- Trabzon İdare Mahkemesi, Karadeniz Sahil Yolu'nun Fındıklı geçişi hakkında yürütmeyi durdurma kararı verdi. Fındıklı 3. derece sit alanı. İptal davasını açan Avukat Cihan Eren, karar öncesi vurulmuştu.
2005- İstanbul 2. Asliye Mahkemesi, iki yıl önce müstehcenlikten imha kararı çıkarttığı Marquis de Sade'nin "Yatak Odasında Felsefe" adlı kitabını yeniden yargıladı. Bu sefer müstehcen bulmadı. Kitap aklandı.
2006- Fransa'da İçişleri Bakanı Nicolas Sarkozy eşinin yeni sevgilisiyle fotoğraflarını basan Paris-Match editörü Alain Genestar'ı işten attırdı. Dergi çalışanları editörün siyasi nedenlerle kovulduğu gerekçesiyle 57 yıllık tarihinde ilk kez grev kararı aldı.
2006- Kuveyt'te genel seçimler yapıldı.Tarihinde ilk kez kadınlar da oy kullandı. 28 kadın vekil adayından hiçbiri seçilemedi. Radikal dinci muhalefet bloku seçimi kazandı.
28 Haziran - Doğanlar
1577- Hollandalı ressam Paul Rubens.
1712- "Toplumsal Sözleşme" adlı eseriyle Fransız devrimi liderlerini etkileyen Fransız filozof Jean Jacques Rousseau dünyaya geldi.
1867- Nobel edebiyat ödülü sahibi İtalyan oyun yazarı ve romancı Luigi Pirandello.
1873- Alexis Carrel, Nobel Ödülü sahibi, Fransız fizyolog .(ö. 1944)
1940- Muhammed Yunus, Bangladeşli, Nobel Barış Ödülü sahibi, bankacı ve ekonomi profesörü.
1945- Türkân Şoray, Türk oyuncu.
1957- Georgi Parvanov, Bulgar politikacı, başbakan.
28 Haziran - Ölenler
1836- James Madison, ABD'nin dördüncü başkanı. (d. 1751)
1945- Yunus Nadi Abalıoğlu, Cumhuriyet gazetesinin kurucusu. (d. 1880)
1966- Fuad Köprülü, tarih profesörü. (d. 1890)
1971- Gazeteci yazar Mustafa Nermi.
1992- Mikhail Tal, Dünya satranç şampiyonu. (d. 1936)
2002- İngiliz rock grubu 'The Who'un basgitaristi John "ox" Entwistle 57 yaşında.
2003- Amerikalı senarist David Newmann 66 yaşında.Senaryoları arasında "Bonnie and Clyde"', "Kramer Kramer'e Karşı", "Superman" bulunuyor.
2005- Tarihi Emek Sineması'nın işletmecisi İsmet Kurtuluş 67 yaşında.
2007- Zehra Bilir, türkücü (d. 1913)
-
29 HAZİRAN
1868- Namık Kemal ve Ziya Paşa tarafından, Yeni Osmanlılar Cemiyeti'nin yayın organı olarak düşünülen "Hürriyet" gazetesi, Londra'da yayınlanmaya başlandı.
1871- İlk sendikacılık yasası, İngiltere Parlamentosu'nda onaylandı.
1900- Anarşistler İtalya Kralı Umberto'yu öldürdü.
1913- Balkan Savaşı başladı.
1923- Fenerbahçe futbol takımı, İngilizlerin "Gardler Karması"nı 2-1 yenerek Harrington kupasını kazandı.
1925- Diyarbakır İstiklal Mahkemesi'nce, 28 Haziran 1925'te idama mahkum edilen Şeyh Sait ve 46 yandaşının cezası yerine getirildi.
1934- Bitlis'te yaşayan Zaro Ağa, 29 Haziran 1934'te, 157 yaşındayken yaşamını yitirdi.
(( 1930'ların başında, "Dünyanın en yaşlı adamı" olarak Amerika'ya davet edilen, 1777 Bitlis doğumlu Zaro Ağa; nüfus kağıdına göre 157, doktoruna göre 130 yaşında öldü. Otopsi yapıldı; beyni, kalbi, ciğerleri bilimsel araştırma amacıyla çıkarıldı. Zaro Ağa, (Bitlis, 1774 ya da 1777 - İstanbul, 29 Haziran 1934), Şerif Mirza Aşiretine bağlı Kürt asıllı Türk hammalı. 157 ya da 160 yıl yaşamış, Türkiye'nin en uzun yaşayan insanı ve yabancı kaynaklara göre ise dünyanın en uzun yaşayan bir kaç kişisinden biridir. Zaro Ağa, 10 Osmanlı padişahı, 1 cumhurbaşkanı görmüş, 6 savaşa katılmış ve bazı kaynaklara göre 7 kez, bazı kaynaklara göre de 13 kez, başka bir kaynağa göre 29 kez evlenmiştir. Beşi kız olmak üzere 13 çocuğu, 29 torunu olmuştur. ))
1938- Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü kuruldu.
1939- Eylül 1938'de kurulan Hatay Devleti Meclisi son toplantısını yaptı ve oybirliğiyle anavatana katılma kararı aldı.
1956- Amerikalı oyun yazarı Arthur Miller ile aktris Marilyn Monroe Londra'da evlendiler.
1969- Yunus Nadi Armağanı'nı "Türkiye'nin Düzeni"ı kitabıyla Doğan Avcıoğlu kazandı.
1971- 12 Mart askeri müdahalesinin ardından kurulan Nihat Erim hükümeti haşhaş ekimini yasakladı. (( ABD yasak için Türkiye'den talepte bulunmuştu. ABD ile yapılan anlaşmaya göre Türkiye, 1972'den itibaren haşhaş ekmeyecek, buna karşılık ABD haşhaş ekimi yapılan 7 ildeki üreticiye verilen başfiyatın iki misli tutarında tazminat ödeyecekti. ))
1974- Başbakan Yardımcısı Necmettin Erbakan "Çocuklara çatal tutması değil, Cenab-ı Hakk'a şükür duası öğretilecek" dedi.
1976- Anayasa Mahkemesi, yurtdışındaki örgütlerini kapatması için Milliyetçi Hareket Partisi'ne ihtarda bulundu.
1978- Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş " Önce sağı ezmek, sonra solla mücadele etmek görüşünden çılgın, adi, aşağılık düşünce olamaz " dedi.
1982- İsrail Lübnan'ı işgal etti. İsrail Başbakanı Menahem Begin Filistinli gerillaların Beyrut'tan ayrılmasına izin verdi.
1984- Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında karma ekonomik protokol imzalandı.
1986- Arjantin Batı Almanya'yı 3-2 yenerek Dünya Futbol Şampiyonu oldu.
1987- Başbakan Turgut Özal "Bakanlar Kurulu, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Necdet Öztorun'un genelkurmay başkanı olmasını istemiyor" dedi. Emekliliğini isteyen Orgeneral Necdet Öztorun, "Başbakan Özal ile aramda laiklik konusunda görüş farklılıkları var" dedi.
1990- Yugoslavya'da iç savaş büyüyor ; federal ordu Slovenya ile Hırvatistan'da bağımsızlık taleplerini bastırmaya çalışıyor.
1991- Slovenya ve Hırvatistan'ın bağımsızlıklarını ilan etmeleri üzerine Yugoslavya'da iç savaş resmen başladı.
1992- Cezayir Devlet Başkanı Muhammed Budiaf öldürüldü.
1995- Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi Ankara'nın Hitit Güneşi amblemini değiştirdi. Ankara'nın yeni amblemi cami oldu.
1999- Ankara 2 Numaralı Devlet Güvenlik Mahkemesi, İmralı Adası'nda yargılanan PKK'nın elebaşı Abdullah Öcalan'ı, TCK'nın 125. Maddesi gereğince "vatana ihanet" suçundan idama mahkum etti.
2000- Efes Pilsenli milli basketbolcu Hidayet Türkoğlu, NBA takımlarından Sacramento Kings tarafından seçilerek, bu lige Türkiye'den giden ikinci oyuncu oldu.
2000- Türkiye Ziraat Odaları Birliği tarafından düzenlenen "Hak Arama Mitingi"ne 5 bin çiftçi katıldı.
2000- Endonezya'da içinde 500 yolcusu bulunan bir feribot battı, kazada kurtulan olmadı.
2001- Ölüm oruçlarına dışarıdan destek veren Zehra Kulaksız eyleminin 221. gününde yaşamını kaybetti. 19 yaşındaki kızkardeşi Canan Kulaksız da 15 Nisan'da ölüm orucunun 137. gününde yaşamını yitirmişti.
2002- Dünya Kupası'nda Türkiye Milli Futbol Takımı, Güney Kore'yi 3-2 yenerek dünya üçüncüsü oldu.
(( Hakan Şükür maçın henüz 11. saniyesinde ilk golü atarak Dünya Kupa'sı tarihinin en çabuk atılan golünü kaydetti. ))
2003- İzmirli balet Oğulcan Borova 7.New York Uluslararası Bale Yarışması'nda dünya şampiyonu oldu. Altın Madalya kazandı.
2004- AİHM, Türkiye'de üniversitedeki türban yasağının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin "düşünce,din ve vicdan özgürlüğü" ilkesini ihlal etmediğine karar verdi.
2004- Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Devlet Güvenlik Mahkemeleri'ni kaldıran yasayı onayladı.
2005- Kanada parlamentosu eşcinsel evlilikleri mümkün kılacak yasayı onayladı. Kanada, Belçika ve Hollanda'dan sonra dünyada eşcinsel evliliklere izin veren üçüncü ülke oldu.
2006- Terörle Mücadele Yasası, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu'nda kabul edildi.
2006- İsrail,Filistinli militanlarca kaçırılan askerlerini kurtarmak için Hamas'ın sekiz'i bakan, 20'si vekil 64 yetkilisini tutukladı.
29 Haziran - Doğanlar
1900- "Küçük Prens"in yaratıcısı Fransız romancı ve pilot Antoine Saint-Exupery.
1929- Oriana Fallaci, İtalyan gazeteci, yazar (ö. 2006)
1941- Jacques Toubon, Fransız siyasetçi
1978- Nicole Scherzinger, ABD'li sanatçı, dansçı, söz yazarı ve şarkıcı
1979- Barış Akarsu, Türk pop ve rock müzik şarkıcısı, TV dizisi oyuncusu (ö. 2007)
29 Haziran - Ölenler
1940- Paul Klee, Alman kökenli, İsviçreli ressam (d.1879)
1967- Jayne Mansfield, ABD'li oyuncu (d.1933)
1989- Şair, yazar, çevirmen Tahsin Saraç 59 yaşında öldü. Saraç 1968 yılında Fransız hükümeti tarafından Legion d'Honneur nişanıyla ödüllendirilmişti.
2003- Katharine Hepburn, ABD'li oyuncu (d.1907)
2005- Yayıncı ve öykü yazarı Salim Şengil 92 yaşında. 'Seçilmiş Hikayeler' ve 'Dost' dergisi ile 'Dost Yayınları'nın kurucusuydu. Şengil yazar Nezihe Meriç'le evliydi
-
30 HAZİRAN
1905- Albert Einstein, 30 Haziran 1905'te Hareketli Cisimlerin Elektrodinamiği isimli makalesini yayımlayarak özel görelilik kuramını ortaya atmış oldu.
(( Özel Görelilik Kuramı (İzafiyet teorisi), Albert Einstein tarafından 1905'te Annalen der Physik dergisinde, "Hareketli cisimlerin elektrodinamiği üzerine" adlı 2. makalesinde açıklanmış ve ardından 5. makalesi "Bir cismin atıllığı enerji içeriği ile bağlantılı olabilir mi?" başlıklı makalesiyle pekiştirilmiştir.
Göreliliğin Özel Teoremi 1905 yılında Albert Einstein tarafından "Hareketli Cisimlerin Elektrodinamiği Üzerine" isimli yayınında ortaya atılmıştır.Bu teoriyi ilk olarak El Kindi (Türk İslam bilim adamı) bulmuştur; fakat çoğu kişi Gelilei Galileo'nun bulduğunu düşünür bu kesinlikle yanlıştır. Kindi, Einstein’dan asırlar önce, izafiyet teorisini ortaya koydu. Ona,göre, bütün varlıklar ve varlığın fiziki olayları izafidir. Zaman, mekan, hareket, birbirlerinden bağımsız değildirler. Aksine bunların hepsi birbirine bağlı izafi olaylardır. Cisim zamanla, zaman cisimle, mekan hareketle, hareket mekanla ve dolayısıyla hepsi birbiriyle bağımlıdır. Bunlardan hiçbiri müstakil değildir, Kendisi bu konuda şöyle demektedir: "Zaman ancak hareketle, cisim hareketle, hareket cisimle vardır. O halde; cisim, hareket ve zamandan birinin diğerine bir önceliği yoktur." ))
1908- Gizemi çözülemeyen Tunguska olayı gerçekleşti.
1913- II. Balkan Savaşı başladı.
1921- Mustafa Kemal'in öncülüğünde Çocuk Esirgeme Kurumu (Himayei Etfal Cemiyeti) kuruldu.
(( 25 Nisan 1983'de lağvedilen kurum, 24 Mayıs 1983'te Sağlık Bakanlığı'na bağlı "Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu" adıyla yeniden oluşturuldu. Kurum, 1989'da Başbakanlık'a bağlandı. ))
1921- Çin Komünist Partisi kuruldu.
1924- İstanbul'da posta dağıtıcıları, ücretlerini yetersiz bularak topluca istifa ettiler.
1927- Mustafa Kemal Paşa ve İsmet Paşa (İsmet İnönü) askerlikten emekliye ayrıldı.
1934- Almanya'da, "Uzun Bıçaklar Gecesi" olarak adlandırılan temizlik harekatı gerçekleştirildi.
(( Hitler, dava arkadaşı, zor yıllarının yoldaşı ve SA diye bilinen paramiliter Hücum Birlikleri'nin komutanı Ernest Röhm ve yardımcılarını yok etti. Zira kendisine körü körüne bağlı 1.5 milyon 'Kahverengi Gömlekli' ile Röhm, Hitler'den bile güçlü konuma gelmişti. Röhm, hücresine atılan silahı şakağına dayayıp tetiğe basarken, dünyaya veda niyetine 'Cehennemde görüşürüz Adolf' diye bağırmıştı. 11 yıl sonra buluştular. ))
1936- Margaret Mitchell'in Pulitzer ödülü kazanan ve filme aktarılan "Rüzgar Gibi Geçti" adlı kitabı yayınlandı.
1938- "Süperman", çizgi roman kahramanları arasına girdi.
1939- Hatay'ın Türkiye'ye katılması oy birliğiyle onaylandı.
1941- Nazi Almanyası Ukrayna'nın Lviv kentini aldı.
1943- Seyhan Barajı açıldı.
1960- Kongo Belçika'dan bağımsızlığını ilan etti. Başbakanlığa Patrice Lumumba getirildi.
1967- Yön dergisi yayımına son verdi.
1970- Dünyaya dönen Sovyet uzay aracı Soyuz II'deki üç kozmonot ölü bulundu.
1972- Casusluk iddiasıyla yargılanan Nahit İmre idama mahkum oldu.
1973- 117 yıldan beri rastlanmayan en uzun güneş tutulması Türkiye saatiyle 14.00'te başladı.
1974- Sovyet balet Mikhail Bariyşnikov Bolşoy Balesi'yle birlikte bulunduğu Kanada'da iltica etti.
1977- Milli Selamet Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ın kardeşi Akgün Erbakan haksız çıkar sağlamak ve dolandırıcılık iddiasıyla tutuklandı.
1985- Kaçırıldıktan sonra Beyrut'ta 17 gün tutulan yolcu uçağındaki 39 Amerikalı rehine serbest bırakıldı.
1996- Tunceli'de PKK militanı genç bir kadın karnına sardığı bombaları bayrak töreni sırasında patlattı. Olayda 6 asker ve bombaları patlatan genç kadın öldü.
1997- J. K. Rowling'in kaleme aldığı Harry Potter serisinin ilk kitabı basıldı.
1997- Birleşik Krallık, Hong Kong'un egemenliğini Çin Halk Cumhuriyeti'ne devretti.
1998- Petrol Ofisi'nin yüzde 51 hissesinin özelleştirilmesi ihalesi yapıldı. Hayyam Garipoğlu'nun kazandığı ihale yolsuzluk nedeniyle iptal edildi.
2001- "F Tipi Cezaevleri"ne karşı sürdürdüğü ölüm orucunda kalıcı hafıza kaybı hastası olan 26 yaşındaki Barış Kaya'nın cezası, CMUK'un 399. maddesi uygulanarak ertelendi.
2001- CHP'nin 29'uncu olağan kurultayı başladı. Genel başkanlığa aday olan Mahmut Alınak, adaylardan Ertuğrul Günay lehine Çekildi.
2002- Japonya ve Güney Kore'deki 17. Dünya Futbol Kupası'nda Türk (A) Milli Takımı tarihinde ilk kez üçüncü oldu.
2002- Brezilya, FIFA Dünya Kupası'nı kazandı.
2002- ÖDP 3.olağan kongresinde tek aday olan Ufuk Uras yeniden genel başkan seçildi.
2002- 641'inci Tarihi Kırkpınar Güreşleri'nde 2003 ağalığını Zübeyde Kavraz aldı. Kırkpınar tarihinin ilk kadın ağası oldu.
2002- KKTC'de yerel seçimler yapıldı.
(( Adanın AB'ye girmesini destekleyen muhalefetteki Cumhuriyetçi Türk Partisi başkent Lefkoşa, Magosa ve Girne gibi büyük kentlerde yönetimi kazandı. Başbakan Derviş Eroğlu liderliğindeki Ulusal Birlik Partisi 28 Belediye'nin 16'sını kazandı. ))
2004- Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) lideri Mesut Barzani,Irak anayasasında federalizme yer verilmezse bağımsızlık ilan edeceklerini söyledi. Barzani,"Bağımsız devlet Kürtlerin kaderi" dedi.
2005- İspanya'da eşcinsel evlilik yasalaştı.
30 Haziran - Doğanlar
1811- Rus eleştirmen ve gazeteci Vissarion Bielinskiy.
1893- Geleceğin Doğu Almanya Cumhuriyeti lideri Walter Ulbricht.
1911- Czesław Miłosz, Polonyalı şair ve deneme yazarı (ö. 2004)
1917- Susan Hayward, ABD'li sinema oyuncusu (ö. 1975)
1918- "Yaşamak İstiyorum" filmiyle Oscar kazanan Amerikalı sinema oyuncusu Susan Hayward.
1963- Yngwie J. Malmsteen, İsveçli gitarist
1966- Mike Tyson, ABD'li boksör
1983- Katarzyna Skowrońska, Polonyalı voleybolcu
30 Haziran - Ölenler
350- Nepotianus, Romalı isyancı
1579- Sokollu Mehmet Paşa, Osmanlı sadrazamı (d. 1505)
1946- Nikolay Aleksandroviç Morozov, Rus bilim adamı (d. 1854)
1948- Toplumbilimci ve siyasetçi Prens Sabahattin.
İsviçre'de sürgünde ölen Prens Sabahattin Padişah Abdülmecit'in kızı Seniha Sultan ile Damat Mahmut Celalettin Paşa'nın oğluydu. Hayatı boyunca merkezi otoriteye karşı bireysel girişimciliğe destek veren bir anlayışı savundu.
1966- Giuseppe Farina, İtalyan otomobil yarışçısı (d. 1906)
1967- Hukukçu ve siyasetçi Profesör Doktor Yavuz Abadan.
(( 34 yıl önce öldü. Abadan Siyasal Bilgiler Fakültesi dekanlığı yaptı, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü'nü kurdu. "Hukuk Başlangıç ve Tarihi", "Hukuk Felsefesi" gibi eserleri bulunuyor. ))
1984- ABD'li oyun yazarı Lillian Hellman
-
1 TEMMUZ
1527- Dünya'nın ilk ve en eski protestan üniversitesi Marburg Philipps Üniversitesi kuruldu.
1683- Kara Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı orduları, Viyana önlerine geldi.
1798- Napolyon, İskenderiye'ye çıkarak Mısır'ı işgale başladı.
1867- İngiliz Kuzey Amerika Yasası, Kanada Anayasası olarak yürürlüğe girerek Kanada Konfederasyonu kuruldu. John A. Macdonald ilk başbakan oldu.
1878- Kıbrıs, toprak mülkiyeti Osmanlılarda kalmak üzere geçici olarak İngiltere’ye devredildi.
1881- Dünyanın ilk uluslararası telefon konuşması St. Stephen (New Brunswick) ve Calais (Maine) arasında yapıldı.
1911- Kandilli Rasathanesi kuruldu.
1925- İlk piyango, Türkiye Tayyare Cemiyeti Mektepleri yararına düzenlendi.
1926- Türk Ceza Kanunu yürürlüğe girdi. Kanun 1889 İtalyan Zanardelli yasası esas alınarak hazırlandı. Yasa, 54 kez değişikliğe uğradı.
1926- Deniz taşımacılığına ve ticaretine ilişkin esasları düzenleyen "Kabotaj Kanunu" yürürlüğe girdi.
1927- İstanbul'dan 16 Mayıs 1919'da ayrılan Mustafa Kemal, kurtuluştan sonra ilk kez İstanbul'a gelişinde büyük törenlerle karşılandı.
1927- 500 ve1000 liralık banknotlar tedavüle çıktı.
1929- Ankara- İstanbul arasında ilk telefon bağlantısı kuruldu.
1933- Denizyolları İşletmesi kuruldu.
1935- Mimar Sinan’ın biyolojik ve morfolojik yapısını incelemek üzere mezarı açıldı.
1939- Malatya İplik Fabrikası satın alma yoluyla devletleştirildi.
1959- Yazar Musa Anter; Diyarbakır İleri Yurt gazetesinde çıkan “Yarasalar” yazısı nedeniyle tutuklandı. Anter’in devleti yok etmek amacı güttüğü iddia edildi.
1960- Somali bağımsızlığını ilan etti.
1961- İngiltere, Irak işgal edebilir gerekçesiyle Kuveyt’e asker çıkardı.
1962- Ruanda ve Burundi bağımsızlığını ilan etti.
1964- Fransa Cumhurbaşkanı Charles De Gaulle, Kıbrıs devleti diye bir gerçeğin olmadığını, adada iki ayrı toplumun bulunduğunu, çözümün çifte milliyet temelinde anayasanın yeniden düzenlenmesine dayandığını söyledi.
1971- Umut filmini izin almadan Cannes Film Festivali’ne gönderdiği gerekçesiyle Yılmaz Güney hakkında dava açıldı.
1972- Avrupa Ekonomik Topluluğu genel sekreteri “Türkiye’nin ortaklık isteğinden şüpheliyim” dedi.
1972- Türkiye'de 138 kitabın toplatılmasına karar verildi.
1974- Arjantin Devlet Başkanı Juan Peron öldü; yerine eşi İsabel Peron geçti.
1979- Ankara’da Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu Eğitim Merkezi bombalandı, Milliyetçi Hareket Partisi genel merkezi de tarandı.
1980- Bankalar Kararnamesi çıktı. Böylece, kredi faiz oranları serbest bırakıldı ve bankacılık sektörüne girişler kolaylaştırıldı.
1982- İstanbul Pendik Tersanesi açıldı.
1983- Cumhurbaşkanı Kenan Evren genelkurmay başkanlığı görevini orgeneral Nurettin Ersin’e devretti.
1983- İstanbul’da taksilere “taksi Metre uygulaması” başladı.
1984- Türkiye’de televizyon tamamen renkli yayına geçti.
1988- Sovyetler Birliği'nde Komünist Partisi, Gorbaçov'un ekonomide yeniden yapılanma hareketini içeren "Perestroika" politikasını onayladı. Bu durum, Sovyetler Birliği'nin 1991'de dağılmasıyla sonuçlanacak süreci hızlandırdı.
1994- Meclis üyeliği düşen eski Demokrasi Partisi, DEP milletvekilleri Selim Sadak ve Sedat Yurttaş gözaltına alındı.
1994- Filistin Kurtuluş Örgütü lideri Yaser Arafat, 27 yıllık sürgünden sonra Filistin topraklarına ayak basarak Gazze'ye gitti.
1995- Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral Ahmet Çörekçi, Terörle Mücadele Yasası’nın 8. maddesinin kaldırılmasına karşı çıktı. Yeni Demokrasi Hareketi Genel Başkanı Cem Boyner, “biz iktidarda olsaydık, kendisini hemen emekliye sevk ederdik” dedi.
1997- Çin Halk Cumhuriyeti, şehir-devlet Hong Kong'un egemenliğini 156 yıl aradan sonra Birleşik Krallık'dan geri aldı.
1997- Sahtecilik iddiasıyla Özer Çiller hakkında soruşturma açıldı.
2008- Cumhuriyet tarihinde ilk kez bir orgeneral (Emekli Orgeneral Hurşit Tolon), askeri lojmanda polis tarafından gözaltına alındı.
1 Temmuz – Doğanlar
1646- Gottfried Wilhelm Leibniz, matematikçi (ö. 1716)
1902- “Hayatımızın En güzel Yılları” filmiyle ünlü, Oscar ödülü sahibi Almanya doğumlu Amerikalı sinema yönetmeni William Wyler.
1934- “Atları da Vururlar”, “Akbabanın 3 Günü” filmleriyle ünlü Amerikalı yönetmen Sydney Pollack.
1961- Prenses Diana, Galler prensesi (ö. 1997)
1977- Liv Tyler, ABD'li sinema oyuncusu
1983- Halil Akkaş, Türk atlet
1 Temmuz – Ölenler
1904- Dilci, roman yazarı Şemseddin Sami 54 yaşında öldü.
1945- Bilim ve siyaset adamı Dr. Adnan Adıvar.
1955- Adnan Adıvar, Bilim ve siyaset adamı (d. 1882)
1974- Arjantin Devlet Başkanı Juan Peron.
1983- İktisatçı ve sosyolog Profesör Sabri Ülgener.
1988- Diplomat ve siyasetçi, eski milli savunma bakanlarından Hasan Esat Işık.
2000- Yazar ve çevirmen Zeyyat Selimoğlu.
2000- ABD'li ünlü aktör Walter Matthau yaşama veda etti.
2004- ABD'li aktör Marlon Brando hayata veda etti.
2004- Hüseyin Baradan, Türk sinema oyuncusu (d. 1932)
-
2 TEMMUZ
1777- Vermont, ABD'nin köleliği kaldıran ilk bölgesi oldu.
1839-Küba açıklarında, bir köle gemisi olan Amistad'daki 53 köle ayaklandı.
(( Bu ayaklanma daha sonra ünlü yönetmen Steven Spielberg tarafından filme çekildi. Amistad 1997 yılında yapılmış yönetmenliğini Steven Spielberg'in yaptığı, konusu gerçek bir olaya dayanan bir Hollywood yapımı sinema filmi. 1839 yılında yaşanmış olan zenci köleleri taşıyan aynı adlı gemide kölelerin çıkardığı isyan sonrası yaşananlar konu edilir.
1830'ların ABD'sinde sanayileşme yanlısı kölelik karşıtları ile güneyli toprak sahiplerinden oluşan kölelik yanlıları arasında hızla yükselen ve ilerleyen yıllarda Amerikan İç Savaşı'na yol açacak olan gerginliği işleyen bir filmdir. Anthony Hopkins, kölelik karşıtı eski başkan John Quincy Adams rolünde oynamış ve bu rolüyle ikinci defa Akademi Ödülü'nü kazanmıştır. ))
1853- Ruslar Türkiye'yi işgâl eder; Kırım Savaşı başlar.
1900- Alman Ferdinand von Zeppelin'in yaptığı hava aracı denendi ve başarılı oldu. Araca "Zeplin" adı verildi.
1917- Yunanistan, Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etti.
1932- Keriman Halis Hanım Türkiye Güzellik Kraliçesi seçildi.
1937- Uçakla ilk dünya turu için yola çıkan A. Earhart ve Fred Noonan kayboldu.
1945- Yunanistanlı 15 mülteciyi öldüren iki kişi İzmir Saat Kulesi altında idam edildi.
1947- İslam dininin temellerini öğretmek amacıyla din dershaneleri açılması kabul edildi.
1964- Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson ırk ayrımcılığına son veren Sivil Haklar Yasası'nı imzaladı.
1966- Antalyaspor Kulübü kuruldu.
1969- Petro Kimya Tesisleri, PETKİM'in 'nin ilk bölümü açıldı. Başbakan Süleyman Demirel, " Altın yumurtlayan tavuklar yapıyoruz" dedi.
1972- Bülent Ecevit Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanı seçildi.
1974- Cumhuriyet Halk Partisi'nin başvurusu üzerine, Anayasa Mahkemesi genel af yasasının 5. maddesini iptal etti. Böylece 141, 142, 146 ve 149. maddeler de af kapsamına girdi.
1976- 1954 yılından beri ayrı olan Kuzey ve Güney Vietnam birleşerek Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti'ni kurdu
1979- Dünya Bankası ile 160 milyon dolarlık kredi anlaşması imzaladı.
1985- Genelkurmay Başkanlığı açıklaması: 12 Eylül 1980 ile 2 Temmuz 1985 arasında sıkıyönetim mahkemelerinde verilen 32 ölüm cezasından 27'si yerine getirildi.
1986- Meksika'da oynanan Dünya Futbol Şampiyonası'nda Arjantin Batı Almanya'yı 3-2 yenerek Dünya Futbol Şampiyonu oldu.
1987- Demiryolu İşçileri Sendikası bünyesindeki 40 bin işçi adına grev kararı aldı.
1990- Suudi Arabistan Mina'da şeytan taşlamaya giden hacı adayları tünelde sıkıştı; 609'u Türkiyeli olmak üzere 1426 hacı adayı öldü.
1993- Sivas'ta Pir Sultan Abdal Şenlikleri'ne katılan sanatçıların kaldığı Madımak Oteli dinci gruplarca kundaklandı.
(( Asım Bezirci, Hasret Gültekin, Muhlis Akarsu, Nesimi Çimen, Metin Altıok ve Behçet Aysan gibi şair, yazar ve sanatçılarla birlikte 37 kişi yaşamını yitirdi, 43 kişi yaralandı. Aziz Nesin itfaiye merdiveniyle kurtarılabildi. ))
1997- Öğretim üyeleri ve yüksek öğretim öğrencilerine sınırlı siyaset serbestisi getiren yasa kabul edildi.
2003- Yönetmen Ferzan Özpetek'in "Karşı Pencere" adlı filmi, İtalya'daki Yabancı Basın Merkezi'nin "Globo D'Oro" sinema ödüllerinden "En İyi Film" dahil beşini kazandı.
2 Temmuz - Doğanlar
1843- İtalya'da Marksist sosyalizmin kurucusu filozof Antonio Labriola.
1877- Alman şair ve romancı 1946 Nobel edebiyat ödülü sahibi Hermann Hesse
1906- Hans Bethe, Alman fizikçi (ö. 2005)
1925- Kongo Bağımsızlık hareketinin önderi ve Demokratik Kongo Cumhuriyetinin ilk başbakanı. PatriceLumumba.
1976- Derya Büyükuncu, Türk yüzücü
1985- Ashley Tisdale, ABD'li oyuncu
1986- Lindsay Lohan, ABD'li oyuncu
2 Temmuz - Ölenler
155- Fransız astrolog, fizikçi ve kahin Nostradamus öldü.
1778- "Eşitlik, özgürlük, kardeşlik" sloganının yaratıcısı Fransız filozof Jean Jacques Rousseau.
1961- "Silahlara Veda", "Çanlar Kimin için Çalıyor" yaratıcısı, Nobel ödüllü Amerikan romancı Ernest Hemingway, av tüfeğiyle kendini vurarak intihar etti.
1977- "Lolita" romanıyla ünlü Rus asıllı Amerikalı yazar Vladimir Nabokov.
1993- Sivas’ta Madımak oteli kundaklandı. 37 kişi öldü.
"Hoşçakal yakut, bezirgan, gön
hoşçakal eski zaman aktarları gidiyorum
bu şehri, bu yağmuru, bu düşleri
bu aşkı, bu kavgayı, bu kederi
size bırakarak " (Behçet Aysan)
Aralarında bu dizelerin yazarı Behçet Aysan'ın da olduğu 37 kişi sivas katliamında hayatını kaybetti. Bu katliamda yitirdiklerimiz şunlar: Ozan Nesimi Çimen, Sarız 1926; Yazar Asım Bezirci, Erzincan 1927; ŞairMetin Altıok, Bergama,1941; Muhlis Akarsu, Kangal 1948; Şair Behçet Aysan, Ankara 1949; Muhibe Akarsu, Kangal 1958; Yazar Edibe Sulari, Erzincan 1953; Uğur Kaynar, Zara 1956; Karikatürcü Asaf Koçak, Yerköy 1957; Erdal Ayrancı,Niğde 1958; Sehergül Ateş, 1953; Türkücü Hasret Gültekin, Koçgiri, Han Köyü 1965; Muammer Çiçek, Yalınyazı Köyü, Zile 1967; Gülender Akça, Divriği, Şahin Köyü, 1968; Mehmet Atay, Divriği 1968, Sait Metin, Divriği 1970; Carina Johanna, Hollanda 1970;Gülsün Karababa, Divriği 1971; İnci Türk, Balıkesir 1971;Huriye Özkan, Ankara 1971, Murat Gündüz, Ankara 1971; Ahmet Özyurt, Ankara 1972; Handan Metin, Ankara 1973;Yeşim Özkan, Ankara 1973; Yasemin Sivri, Ankara 1974; Serpil Canik, Ankara 1974; Serkan Doğan, Ankara 1974; Belkıs Çakır, Ankara 1975; Nurcan Şahin, Ankara 1975; Özlem Şahin, Ankara 1976; Asuman Sivri, Ankara 1977; Menekşe Kaya, 1977; Koray Kaya, Ankara 1981.
1999- Mario Puzo, ABD'li romancı, senarist
-
3 TEMMUZ
1243- Kösedağ Savaşı
1462- Midilli adası Osmanlılar tarafından alındı.
1905- Rusya'da askerler genel greve giden altı binden fazla işçiyi öldürdü.
1919- Mustafa Kemal Paşa Erzurum'da.
1928- Londra'da ilk renkli televizyon yayını gerçekleşti.
1932- Türkiye ile Fransa arasında Antakya’da askeri antlaşma imzalandı. Antlaşma uyarınca Türk askeri birlikleri 5 Temmuz’da Hatay’a girdi.
1938- Buharlı tren hız rekoru İngiltere'de kırıldı: 203 km/saat.
1938- Türk-Fransız Askeri Anlaşması imzalandı.
(( Hatay'ın toprak bütünlüğünü korumak için 2 bin 500 Türk ve 2 bin 500 Fransız askeri görevlendirildi. ))
1939- Liman işletmeleri Türkiye Cumhuriyeti Devlet Denizyolları'na bağlandı.
1941- Devlet Konservatuarı ilk mezunlarını verdi.
1957- Nikita Kruşçev'e muhalif Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi üyeleri Mihayloviç Molotov, Georgi Maksimilyanoviç Malenkov ve Kaganoviç Politbüro'dan uzaklaştırıldı.
1962- Fransa Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle Cezayir'in bağımsızlığını sağlayan deklarasyonu imzaladı. Cezayir'de 132 yıllık Fransız egemenliği sona erdi.
1967- Galatasaray ve Milli Takım kalecisi Turgay Şeren bir jübileyle futbolu bıraktı.
1969- Türkiye'deki Amerikan üslerinin mülkiyeti Türkiye'ye geçti.
1972- Nurhak Dağları'nda Sinan Cemgil ve arkadaşlarının öldürüldüğü çatışmada yaralı yakalanan Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu'ndan (THKO) Mustafa Yalçıner ve üç arkadaşı ömür boyu hapse mahkum edildi.
1976- İsrail komandoları düzenledikleri bir operasyonla, kaçırıldıktan sonra Uganda'nın Entebbe havaalanında bekletilen bir uçaktaki 105 rehineyi kurtardılar.
1977- Bülent Ecevit'in kurduğu Cumhuriyet Halk Partisi azınlık hükümeti Meclis'ten güvenoyu alamadı.
1979- Türkiye Gazeteciler Sendikası'nın Doğan Kardeş ve Hayat yayınlarında sürdürdüğü grev birinci yılını doldurdu.
1988- Amerika Birleşik Devletleri savaş gemileri Körfez üzerinde İran yolcu uçağını düşürdü; 286 yolcu öldü.
1988- İstanbul Fatih Sultan Mehmet Köprüsü açıldı. 887 milyon dolara mal olan bin 90 metre uzunluğundaki köprünün yapımı 2,5 yıl sürdü.
1991- Binlerce kamu çalışanı Ankara, İstanbul ve İzmir'de sendika hakkı için eylemler yaptı.
1992- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı Halkın Emek Partisinin (HEP) kapatılması için dava açtı.
1993- "Vergi numaralı" hayat başladı. Her yurttaşa bir vergi numarası tahsis ediliyor.
1998- Yeni Vergi Yasası kabul edildi.
2006- 2004 XP14 adlı asteroid, Dünya'nın 432.308 km yakınından geçti.
3 Temmuz - Doğanlar
1860- ABD'de kadın hareketinin en önemli teorisyenlerinden feminist hatip, yazar ve yayıncı Charlotte Anna Perkins Gilman.
1883- "Dava" adlı eseriyle 20. Yüzyıl yazınını etkileyen Çek yazar ve şair Franz Kafka.
1904- Lauri Virtanen, Finlandiyalı atlet (ö. 1982)
1957- Laura Branigan ABD'li şarkıcı (ö. 2004)
1962- Tom Cruise ABD'li oyuncu
1969- Gedeon Burkhard, Alman oyuncu
3 Temmuz - Ölenler
1918- Sultan Reşat vefat etti.
1839- II. Mahmut, Osmanlı padişahı (d. 1785)
1918- V. Mehmet, Osmanlı padişahı (d. 1844)
1971- Doors müzik grubunun lideri şarkıcı ve besteci Jim Morrison, 27 yaşında yaşama veda etti.
1999- Ses sanatçısı Sevim Tuna vefat etti.
2000-Kemal Sunal, Türk sinema oyuncusu (d. 1944)
(( Uçaktan hiç hoşlanmayan ve uzun yıllardır hiç binmeyen aktör Kemal Sunal, film çekimi için Trabzon'a gitmek üzere bindiği uçak henüz yerdeyken geçirdiği kalp krizi sonucu 56 yaşında aramızdan ayrıldı. Canlandırdığı karakterlerle, yarattığı tiplerle Türk halkının gönlünde taht kuran Kemal Sunal'ın o içten ve sıcak gülüşü hiç unutulmayacak. ))
-
4 TEMMUZ
1776- Amerikan Bağımsızlık Günü; Amerikan Kongresi Britanya'dan bağımsızlığını ilan etti.
1827- New York'ta kölelik yasaklandı.
1848- Karl Marx ve Friedrich Engels'in yazdığı Komünist Manifesto yayımlandı.
1918- Osmanlı Padişahı VI. Mehmet tahta çıktı.
1927- İtalyanların güzelliği dillere destan aktristi Gina Lollobrigida doğdu.
1932- İçişleri Bakanı Şükrü Kaya otomobille Ankara'dan İstanbul'a giden ilk kişi oldu.
1932- ABD'li gangster Al Capone 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı
1946- Amerika Birleşik Devletleri Filipinler'in bağımsızlığını tanıdı.
1948- Türkiye- Amerika Birleşik Devletleri İktisadi İşbirliği Anlaşması imzalandı.
1954- İstanbul Dolmabahçe Stadı'nda kadınlar arası futbol maçı yapıldı.
1968- İşçiler İstanbul Kazlıçeşme'deki Derby Lastik Fabrikasını işgal etti. İşgal 5 gün sürdü.
1976- İsrail komandoları, Filistinlilerin kaçırdığı uçaktaki 100 rehineyi Uganda'nın Entebbe havaalanında bir operasyonla kurtardı.
1981- Uluslararası 9. İstanbul Film Festivali'ne katılan Sovyet Bolşoy Bale Topluluğu'ndan balerin Galina Çursina Amerikan Konsolosluğu'ndan sığınma isteğinde bulundu.
1994- Türkiye'nin Atina Büyükelçiliği Müsteşarı Ömer Haluk Sipahioğlu Atina'da uğradığı silahlı saldırı sonucu öldü. Suikastı 17 Kasım örgütü üstlendi.
1995- Türk Silahlı Kuvvetleri PKK'ya karşı sınır ötesi "Ejder Operasyonu"nu başlattı.
1996- Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi, Halkın Demokrasi Partisi, HADEP Genel Başkanı Murat Bozlak ve 39 parti yöneticisini tutukladı.
2000- AB Avrupa Adalet Divanı tarihinde ilk kez ceza verdi. Yunanistan, AB Çevre kurallarına uymadığı için 20 bin Euro (12 milyar lira) ceza ödeyecek.
2001- Dört mahkum ile bir jandarma erinin hayatını kaybettiği Çanakkale'deki 'Hayata Dönüş Operasyonu'yla ilgili dava başladı. 154 tutuklu ve hükümlü "adam öldürmek, intihara azmettirmek, devlet malına zarar vermek" suçlamalarıyla yargılanıyor.
2001- Sağlık durumunun kötüleşmesi nedeniyle cezası ertelenen, ancak dışarıda da ölüm orucunu sürdüren DHKP-C davasından hükümlü Mahmut Gökhan Özocak, yaşamını yitirdi. 259. güne ulaşan eylemde ölenlerin sayısı da 27'ye yükseldi.
2002- Greenpeace Boğaz'da petrol taşıyan Yunan bandıralı bir tankeri protesto etti. Tankere "Petrol Kartellerini Durdurun, Çözüm Temiz Enerjide" yazılı pankart astı.
2002- Aynı gün, Ayrıntı Yayınları'nın yayımladığı Marquis De Sade'nin 'Yatak Odasında Felsefe' kitabı toplatıldı. Gerekçe: "Halkın ar ve haya duygularını rencide etmek". (TCK'nın 426. maddesi)
2003- Pakistan'da Keta kentinde Şiilerin gittiği bir camiye saldırı düzenlendi; 32 kişi hayatını kaybetti.
2003- Amerikan askerleri Irak'ın Süleymaniye kentinde Türk Özel Kuvvet Bürosunu bastı. 11 Türk askerini kelepçeleyerek gözaltına aldı. Askerlerin Kerkük Valisi'ne suikast düzenleyecekleri ileri sürüldü.
2004- 11 Eylül 2000'de yerle bir olan New York'taki Dünya Ticaret Merkezi yerine yapılacak yeni gökdelenin inşaası 4 Temmuz bağımsızlık gününde törenle başladı.
2004- Avrupa Futbol şampiyonası'nda kupayı Portekiz'i 1-0 yenen Yunanistan kazandı.
2005- Türkiye Yayıncılar Birliği tarafından verilen "Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü"nü yayıncı Levent Erseven, yayıncı Ragıp Zarakolu, yazar Herkül Milas ve kitapçı İsmail Dönmez aldı.
2005- Ferzan Özpetek'in "Kutsal Yürek" filmi İtalya'da en iyi senaryo dalında Altın Küre kazandı.
2006- ABD'de Irak'ta torunları ölen 'Büyükanneler Barış Tugayı' Beyaz Saray önünde açlık grevine başladı. Sean Penn ve Susan Sarandon gibi Hollwood'un önde gelen savaş karşıtı oyuncuları da destek için bir günlük açlık grevi yaptı.
4 Temmuz - Doğanlar
1546- Osmanlı Sultanı III. Murad, 1574-95 arasında hüküm sürdü.
1807- İtalyan birliğini sağlamak için mücadele veren Giuseppe Garibaldi.
1927- İtalyan sinema oyuncusu Gina Lollobrigida.
1961- Ferenc Gyurcsány, Macaristan başbakanı
1962- Frédéric Auburtin, Fransız yönetmen
1983- Isabeli Fontana, İtalyan kökenli Brezilyalı süpermodel
4 Temmuz - Ölenler
1546- Barboros Hayrettin Paşa vefat etti.
1826- Thomas Jefferson, Amerika Birleşik Devletleri'nin üçüncü başkanı (d. 1743)
1848- Fransız romancı ve politikacı François Rene de Chateaubriand.
1934- Fransız fizikçi Marie Curie yaşama veda etti.
(( Radyum elementini keşfeden ve iki kez Nobel fizik ödülü sahibi Curie, Paris'te Pantheon'a gömülen tek kadın oldu. Mücadeleyle geçen bilimsel kariyerinde binlerce kişinin hayatını kurtaran Curie, yine kendi adını verdiği maddenin kurbanı olmuştu. ))
1992- Astor Piazzola, Arjantinli besteci ve Bandoneon sanatçısı. (d. 1921)
2001- İstanbul Devlet Opera ve Balesi sanatçılarından Özcan Özman, 70 yaşında.
2003- Yazar, Çevirmen Tomris Uyar 62 yaşında.
(( İlk evliliğini Ülkü Tamer'le yapan yazar, ardından Cemal Süreya ve üçüncü kez tek çocuğunun babası Turgut Uyar'la evlendi. Hikaye kitapları; "İpek ve Bakır", "Yürekte Bukağı", "Sekizinci Günah", "Aramızdaki Şey". ))
2007- Trafik kazası geçirip yoğun bakıma alınan Türk pop-rock müziği şarkıcısı Barış Akarsu 4 Temmuz 2007'de hayatını kaybetti.
(( Barış Akarsu, yirmi sekizinci doğum günü olan 29 Haziran 2007 Cuma akşamı saat 22:30 civarında, Muğla ilinin Bodrum ilçesine 5 kilometre mesafede olan Torba Kavşağı'nda bir trafik kazası geçirdi. Otomobilde bulunan Zeynep Koçak (24) ve Nalan Kahraman (37) olay yerinde öldü. Barış Akarsu hastaneye kalbi durmuş olarak getirilmiş ve acil serviste kalbi yeniden çalıştırılmıştır. Özel Bodrum Hastanesi'ne kaldırılan Barış Akarsu ise, beş günlük yoğun bakımın ardından 4 Temmuz 2007 Çarşamba günü saat 20:10 sularında hayatını kaybetti ancak ölümü 23:10 da açıklandı. ))
-
5 TEMMUZ
1687- Isaac Newton, 5 Temmuz 1687'de Philosophiae Naturalis Principia Mathematica adlı eserini yayımladı.
(( Philosophiae Naturalis Principia Mathematica (Türkçe: Doğa Felsefesinin Matematiksel İlkeleri, sık sık kısaca Principia veya Principia Mathematica olarak da geçer) Sir Isaac Newton tarafından 5 Temmuz 1687'de yayımlanan 3 ciltlik çalışmadır. Kitabın basım masraflarını Edmond Halley(gökbilimci, Halley kuyrukluyıldızını bulan bilim adamı) kendi cebinden karşılamıştır. Kitap deri ciltli olup kitaba 9 şilin fiyat biçilmişti. Ancak piyasaya daha ucuz bir baskısı da sunulmuştu. Kitabın dili Latince olduğundan geniş kitlelere ulaşamamıştır. Klasik mekanik'in temellerini oluşturan Newton'un hareket kanunlarını ve Kütleçekim kanunu da içerir. Newton bu kitapta diferansiyel hesapla değil, geometrik ispatlarla çalışmıştır. ))
1811- Venezülla Bağımsızlık Günü. Simon Bolivar, Venezüella'nın İspanya'dan bağımsızlığını ilan etti.
1924- 42 ülkenin katıldığı Olimpiyat Oyunları günü Paris'te açıldı. Almanya olimpiyatlara katılmadı.
1830- Fransa, Cezayir'i işgal etti.
1932- Portekiz'de faşist rejimin başkanlığına Antonio de Oliveria Salazar getirildi.
1938- Türk Birlikleri Hatay'a girdi. Fransızların ilan ettiği sıkıyönetim kaldırıldı.
1939- Hatay Devleti Meclisi, oy çokluğuyla Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ne bağlanma kararı aldı.
1939- Enver Paşa'nın çocuk ve torunlarının vatandaşlığa alınmaları ve yurda dönmelerine izin veren yasa çıktı.
1939- Valilerin Cumhuriyet Halk Partisi il başkanlığı görevlerine son verildi.
1945- İngiltere'yi 2. Dünya savaşında zafere götüren Winston Churchill seçimleri kaybederek başbakanlıktan ayrıldı.
1946- Fransız modacı Louis Reard, iki parçalı mayoyu tanıttı.
(( Dönemin gazetecileri, bu vücudun büyük bölümünü açıkta bırakan yeni mayoların yarattığı etkiyi, ABD'nin nükleer bomba denemelerini yaptığı Pasifik'teki Bikini Adası ile kıyaslayarak, mayoya 'bikini' adını taktı. ))
1950- Kore Savaşı: Amerika Birleşik Devletleri ve Kuzey Kore birlikleri arasındaki ilk çarpışmalar.
1950- Radyoda dini program yayınlama yasağı kalktı.
1952- 7. Uluslararası Kadın Hukukçular Konferansı İstanbul'da başladı.
1954- Memur Tasfiye Yasası, çıktı. Artık; memurlara bir süre için işten el çektirebilecek ya da emekli edilebilecek.
1961- Fransız askerleri Cezayir'de göstericilere ateş açtı; 80 ölü.
1962- Cezayir, Fransa'dan bağımsızlığını ilan etti.
1964- Emekli Albay Talat Aydemir idam edildi.
(( Aydemir, 22 Şubat 1962'de darbe girişimi nedeniyle emekli edilmişti. Aydemir, girişimini 21 Mayıs'ta tekrarlayınca yargılandı, idama mahkum oldu. ))
1967- İsrail Savunma Bakanı Moşe Dayan 5 Temmuz 1967'de, Gazze'yi ilhak ettiklerini açıkladı.
1970- Kanada havayollarına ait bir yolcu uçağı Toronto uluslararası havaalanı yakınlarında düştü: 108 kişi öldü.
1971- Gazeteci İlhan Selçuk ve Oktay Kurtböke birer yıl hapse mahkum oldu.
1971- Türkiye'nin Ortak Pazar'a geçişini öngören katma protokol Meclis'te kabul edildi.
1973- Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) "Eurovizyon Kulübü" üyesi oldu. Artık dünya olaylarını naklen yayınlanabilecek.
1974- Bakanlar Kurulu Türkiye'de haşhaş ekimi yasağını kaldırdı.
(( 7 ilde haşhaş ekimi yapılabilecek. Karar Amerika Birleşik Devletleri'nin tepkisine yol açtı. Başbakan Bülent Ecevit "Nerede ne ekeceğimize kimse karışamaz" dedi. ))
1976- Devlet güvenlik mahkemelerinin kaldırılması mücadelesi çerçevesinde; Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) yönetimi "Devlet Güvenlik Mahkemeleri sıkıyönetimsiz sıkıyönetim demektir" uyarısında bulundu.
1977- Pakistan Genelkurmay Başkanı Ziya ül Hak darbe yaptı ; Başbakan Zülfikar Ali Butto tutuklandı.
1978- İstanbul'da Atatürk Eğitim Enstitüsü müdür yardımcısı vurularak öldürüldü, Şehremini'de bir kahve tarandı; 3 kişi öldü, Ankara Valiliği polis dernekleri Pol-Der ve Pol- Bir merkezlerini kapattı.
1984- 250 milletvekili silah almak için başvurdu.
1987- Avusturya polisi Viyana'da bulunan Alpaslan Türkeş'ten ülkeyi derhal terk etmesini istedi. Türkeş Viyana'dan Paris'e geçti.
1988- Bakanlar Kurulu Fethiye, Gökova ve Köyceğiz Dalyan kıyılarını özel koruma bölgesi ilan etti.
1991- Mesut Yılmaz hükümeti 153'e karşı 265 oyla güvenoyu aldı.
1993- Tansu Çiller hükümeti 184'e karşı 247 oyla güvenoyu aldı.
(( Türkiye'nin ilk kadın başbakanı Tansu Çiller'in oluşturduğu SHP-DYP koalisyon hükümeti, TBMM'den güvenoyu aldı. ))
2000- Kapatılan Refah Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan'a "halkı kin ve düşmanlığa tahrik" suçundan verilen 1 yıllık hapis cezası Yargıtay'da onaylandı. Necmettin Erbakan ömür boyu siyasi yasaklı oldu.
2000- Burdur Cezaevi'nde mahkemeye gitmek istemeyen siyasi hükümlü ve tutuklular barikat kurarak direnişe geçti.
(( Güvenlik güçleri eyleme müdahale için dozerlerle duvarları yıkarak cezaevine girdi. Operasyon sırasında tutuklu Veli Saçılık'ın kolu dozerin kepçesiyle koptu, 61 kişi yaralandı. Aynı gün, Bayrampaşa Cezaevi'nde bir grup adli tutuklu ve hükümlü nakilleri protesto amaclı eylem yaptı. ))
2000- Kanser olmasına rağmen uzun süre tedavi olanağı tanınmadan cezaevinde tutulan siyasi mahkum Murat Dil yaşamını yitirdi.
2001- Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, 4696 sayılı yasa değişikliğini veto etti. Gerekçe: Yasanın yolsuzlukla mücadelede savcıları baypas edeceği.
2002- Cezayir'de bağımsızlığın 40. yıldönümünde bir pazar yerinde bombalı saldırı düzenlendi; 30 kişi öldü, 37 kişi yaralandı. Saldırıyı üstlenen olmadı.
2003- Kuveyt'te genel seçimler yapıldı. Seçimlere yalnızca erkekler katılabiliyor. Kadın örgütleri ise temsili sandıklara oy atarak seçimi protesto etti. Herhangi bir siyasi parti olmadığı için 250 erkek adaydan 50'si parlamentoya seçildi.
2003- Türkiye İş Kurumu (İş-Kur) Kanunu Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yasa özel istihdam bürolarının da kurulmasına olanak sağlıyor.
2003- Rusya'da Başkent Moskova yakınlarında Tuşino Hava üssü'ndeki rock konserinde üç ayrı patlama meydana geldi. 20 kişi öldü, çok sayıda yaralı var. İntihar saldırısını düzenleyenlerin Çeçenler olduğu ileri sürüldü.
2004- Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu Başkanı Turgut Öker Türkiye'de zorunlu Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi uygulamasını AİHM'ye taşıdı. Gerekçe: İnanç ve eğitim eşitliği ilkelerine aykırı olması.
2004- AKP ve CHP'lilerin oylarıyla nüfusu 50 bini aşan belediyelere, kadın ve Çocuklar için kadın sığınma evi açma zorunluluğu getirildi. Türkiye genelinde şu anda 11 sığınma evi var.
2004- Endonezya'da devlet başkanı ilk kez halk tarafından seçildi. Eski diktatör Suharto'nun generallerinden Susilo Bambang Yudhoyono devlet başkanı seçildi.
2005- Kordon kanı bankacılığına ilişkin yönetmelik, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kamu ya da özel sektör kordon kanı bankası kurabilecek.
2006- Kuzey Kore altı kısa ve orta ve bir uzun menzilli füze denemesi yaptı.
2006- Venezüella Devlet Başkanı Hugo Chavez, Caracas'ta imzalanan anlaşmayla ülkesini Latin Amerika ortak pazarı Mercosur'a resmen dahil etti. Latin Amerika ortak pazarında Arjantin, Brezilya, Uruguay ve Paraguay yer alıyor.
5 Temmuz - Doğanlar
1805- Robert FitzRoy, Meteorolog ve denizci (ö. 1865)
1889- Fransız şair, romancı, ressam ve film yönetmeni Jean Cocteau.
1911- Fransa cumhurbaşkanı (1969-1974) Georges Pompidou.
1952- KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat 1952'de Girne'de.
1975- Hernan Crespo, Arjantinli futbolcu
5 Temmuz - Ölenler
1964- Talat Aydemir, 22 Şubat 1962 ve 20 Mayıs 1963 ihtilâllerinin lideri (d. 1917)
1987- Profesör Dr. İdris Küçükömer.
(( Yön ve Ant dergilerinde yazdığı yazılarla Türkiye'de kapitalist gelişmenin çarpıklıkları ele alan Küçükömer, devletin "despotik" niteliğinin "sivil toplum"un gelişmesi önünde en büyük engel olduğunu savundu. Osmanlı Devletinin toplumsal formasyonu konusunda "Asya tipi üretim tarzı" kuramını gündeme getirdi. ))
1995- Aziz Nesin, Türk şair ve yazar (d. 1915)
2001- George Dawson, ABD'li yazar (d. 1898)
2003- Amerikalı soul şarkıcı Barry White, 58 yaşında. 2000 yılında 'Staying Power' adlı şarkıyla iki dalda Grammy müzik ödülü kazanmıştı.
2003- Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu'nda 55 yıl genel müdürlük yapan Çelik Gülersoy, 73 yaşında.
(( 1979'da 'Kapalı Çarşı'nın Romanı' adlı kitabıyla Simavi Vakfı Sosyal Bilimler Ödülü'nü kazandı. Onarım, restorasyon ve düzenlemesini yaptığı eserlerden başlıcaları: Kapıkule, Emirgan Parkı'nda Beyaz ve Pembe köşkler, Topkapı, Yıldız Sarayı bahçesi, Hidiv Kasrı. ))
2005- Fransız caz basçısı Pierre Michelot, 77 yaşında öldü.
-
6 TEMMUZ
1517- Hicaz fethedildi ve "Emaneti Mübareke" adıyla anılan Hazreti Muhammed'e ait kutsal eşya, Mısır fatihi Yavuz Sultan Selim'e teslim edildi.
1535- "Ütopya"nın yazarı, İngiliz devlet adamı Sir Thomas More, kral 8. Henry'yi İngiltere kilisesinin başı olarak kabul etmediği için 57 yaşında idam edildi. 23 yaşında baroya, 25 yaşında da parlementoya giren More, döneme damgasını vurmuş önemli bir hukuk adamıydı.
1827- Londra Antlaşması imzalandı.
1885- Fransız bilimci Lois Pasteur'ün bulduğu kuduz aşısı ilk kez insana uygulandı.
1924- Dr. Safiye Ali Hanım başkanlığında bir heyet Uluslararası Kadınlar Kongresi'ne katılmak üzere Londra'ya gitti.
1927- Danıştay göreve başladı.
1942- Müttefik kuvvetler Almanları Mısır'da El-Alameyn'de durdurdu. Fas ve Cezayir'e İngiliz çıkarması yapıldı. Almanya Kuzey Afrika'dan çekilmeye başladı.
1953- Edirne depreminde ağır hasar gören tarihi Edirne Saat Kulesi yıkıldı.
1957- Hükümet, İstanbul Gazeteciler Sendikası'nı bir süre için kapattı.
1965- Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu Meclis'de kabul edildi.
1968- Öğretmenler Kurultayı'nda temel eğitimin sekiz yıl olması istendi.
1969- "İnce Memed" romanının senaryosu sansüre takıldı. Romanın yazarı Yaşar Kemal, "sansür Anayasa'ya aykırıdır" dedi.
1971- Sıkıyönetim İstanbul'daki demiryolu işçileri grevini erteledi.
1972- Savcılık Bülent Ecevit hakkında soruşturma açtı, Nihal Atsız ırkçılık yaptığı iddiasıyla 15 aya mahkum oldu.
1979- Savcılık Milliyetçi Hareket Partisi hakkında soruşturma başlattı.
1979- Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (Töb-Der) Giresun bölge avukatı Alaattin Aydemir öldürüldü.
1980- Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkan Yardımcısı Gün Sazak'ın öldürülmesiyle Çorum'da Mayıs sonunda başlayan olaylar Temmuz'un ilk haftasında iyice tırmandı. Sağ görüşlüler Alevi ve sol görüşlülerin oturduğu mahallelere saldırdılar. 29 Mayıs-6 Temmuz arasında aralıklarla devam eden olaylarda 48 kişi öldü.
1982- Bülent Ecevit, demeçleri nedeniyle 2 ay 27 gün hapse mahkum oldu.
1988- Asil Nadir Günaydın gazetesi ile sekiz günlük ve bir haftalık dergi çıkaran Veb Ofset yayın grubunu satın aldı.
1988- 7 yıldır süren Devrimci Sol davasında savcı 180 sanık için idam cezası istedi.
1991- Boğaziçi Üniversitesi öğretim görevlisi Dr. Lale Aytaman Muğla valiliğine atandı. Aytaman, ilk kadın vali oldu.
1992- Midyat Cumhuriyet Savcılığı, 20 Nisan'da 8 kişinin ölümü, 9 kişinin de yaralanmasına yol açan olayın köy korucularınca yapıldığını belirledi. Olağanüstü Hal Bölge Valiliği ise olayın PKK tarafından gerçekleştirildiğini açaıklamıştı.
1995- Ankara Valiliği, Büyükşehir Belediye Meclisi'nin şehrin simgesi Hitit Güneşi'ni "cami" ile değiştirme kararını reddetti.
1996- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde gazeteci yazar Kutlu Adalı öldürüldü.
1997- Devlet bahçeli Milliyetçi Hareket Partisi genel başkanı seçildi. Kongrede; Bahçeli 697, Tuğrul Türkeş 487 oy aldılar.
1999- Devlet Bakanı Hikmet Uluğbay, intihar girişiminde bulundu.
2001- F Tipi cezaevlerini protesto amacıyla ölüm orucu eylemlerini sürdüren 14 tutuklu ve hükümlünün daha cezaları 6 ay süreyle ertelendi.
2002- Afganistan'da Bayındırlık Bakanı Hacı Abdülkadir Başkent Kabil'de vurularak öldürüldü.
(( Hükümette Paştunlar ve Tacikler arasında denge unsuruydu. Türkiye'nin liderliğindeki Uluslararası Güvenlik Destek Gücü (ISAF) soruşturma başlattı. ))
2003- Irak Süleymaniye'de Amerikan askerleri tarafından gözaltına alınan 11 Türk askeri serbest bırakıldı.
2004- ABD Irak Felluce'de Kaide bölgesel lideri Musab el-Zarkavi'nin saklandığını tahmin edilen evlerin üzerine iki ton bomba yağdırdı. Aynı aileden 12 sivil öldü.
2005- Eski DEHAP Genel Başkan Yardımcısı Hikmet Fidan Diyarbakır'da uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti.
2005- 1 milyon 300 bin üyesi olan Uluslararası Mimarlar Birliği'nin (UIA) Altın Madalyası İstanbul'da düzenlenen törenle Japon mimar Tadao Ando'ya verildi. 1995'de Pulitzer Ödülü'nü de alan Ando resmi bir mimarlık eğitimi almamış.
2005- AİHM, kapatılan Refah Partisi lideri Necmettin Erbakan'ın açtığı davada Türkiye'yi haksız buldu. İfade özgürlüğü ve adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verdi.
6 Temmuz - Doğanlar
1907- Frida Kahlo, Meksikalı ressam (ö. 1954)
1935- Tibetin dini önderi, Nobel Barış Ödülü sahibi Dalay Lama (Tenzin Gyatso).
1940- Nursultan Nazarbayev, Kazakistan cumhurbaşkanı
1946- George W. Bush, ABD'nin 43. başkanı
1946- Sylvester Stallone, ABD'li sinema oyuncusu
1972- Levent Üzümcü, Türk tiyatrocu
6 Temmuz - Ölenler
1535- "Utopia"nın yazarı, İngiliz devlet adamı Sir Thomas More. Yazar kral 8. Henry'yi İngiltere kilisesinin başı olarak kabul etmediği için idam edildi.
1854- Georg Ohm, Alman fizikçi (d. 1789)
1893- Kısa hikaye yazarı, Fransız yazar Guy de Maupassant.
1960- Nobel Edebiyat ödülü sahibi Amerikalı romancı William Faulkner.
1971- Caz efsanesi trompetçi Lois Armstrong yaşama veda etti.
1984- Dünyaca ünlü illüzyonist Zati Sungur vefat etti.
1994- Gazeteci Teoman Erel.
1995- Yazar Aziz Nesin.
(( Eserleri 20'den fazla yabancı dile çevrilmiş, pek çok uluslar arası edebiyat ödülü sahibi Nesin, 1972'de Nesin Vakfı'nı kurmuştu. Vakıf yurduna her yıl dört kimsesiz ve yoksul çocuk alınıyor. Çocuklar okutuluyor, meslek edinmelerine yardımcı olunuyor. ))
1996- Kıbrıslı gazeteci yazar Kutlu Adalı, suikastte.
2004- Avusturya Cumhurbaşkanı Thomas Klestil, 71 yaşında.
-
7 TEMMUZ
1456- Kilise Jeanne d'Arc'ı ölümünden 25 yıl sonra masum ilan etti; daha önce hakkında sapkınlık kararı verilmiş ve idam edilmişti.
1543- Fransa, Lüksemburg'u işgal etti.
1923- İtalya'da, Benito Mussolini muhalefet partilerini feshetti.
1929- Mussolini, Papa ile anlaşınca bağımsız Vatikan şehri kuruldu.
1934- İçişleri Bakanı Şükrü Bey (Kaya) Trakya Yahudilerinin durumunu incelemek üzere Trakya'ya gitti.
1937- İngiltere hükümeti Filistin'in üçte ikisini Araplara, üçte birini Yahudilere bırakmayı öneren Peel Raporunu yayımladı.
1939- Hatay vilayetinin kurulması yasalaştı.
1947- Roswell'de (New Mexico, Amerika Birleşik Devletleri) meydana geldiği iddia edilen ve hala tartışılan UFO olayı.
1948- İdil Biret ve Suna Kan'ın yurtdışında eğitim görmelerine imkan veren "üstün yetenekli çocuklar hakkında"ki özel yasa çıktı.
1950- Dünya Bankası Türkiye'ye 16 milyon 400 bin dolar kredi açtı.
1953- Che Guevara, Bolivya, Peru, Ekvador, Panama, Kosta Rika, Nikaragua, Honduras, ve El Salvador'u kapsayacak gezisine başladı.
1955- Camialtı Tersanesi'nde inşa edilen ilk şilep "Abidin Daver" denize indirildi.
1960- Milli Birlik Komitesi, eski cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın vatana ihanet iddiasıyla Yüce Divan'a sevkine karar verdi.
1964- Metin Erksan'ın yönettiği Susuz Yaz filmi 14. Uluslararası Berlin Film Festivali'nde "Altın Ayı" ödülünü kazandı.
1969- Başbakan Süleyman Demirel, hükümetin dış borç almasını eleştirenlere, "Borç almayalım da ne yapalım? Millet başka yere mi hicret etsin" dedi.
1971- Dünya, Yeni Asya ve Bizim Anadolu gazeteleri 7'şer günlüğüne kapatıldı.
1974- FIFA Dünya Kupası'nı, 7 Temmuz 1974'te Federal Almanya kazandı.
(( 1974 FIFA Dünya Kupası, FIFA'nın 4 yılda bir düzenlediği Dünya Kupası turnuvalarının onuncusudur. 13 Haziran ile 7 Temmuz tarihleri arasında Batı Almanya'da düzenlenmiştir. Turnuvaya 16 takım katılmış olup, final maçıyla beraber toplam 38 maç oynanmıştır. Turnuvanın ikinci tur aşamasında, bir üst tura yükselen 8 takım arasında A ve B grupları oluşturulmuştur. Kendi gruplarında birinci olan takımlar doğrudan finale yükselmiş, ikinci sırayı alan takımlar ise doğrudan üçüncülük maçı oynamışlardır. Turnuvanın ev sahibi olan Batı Almanya, A grubunun birincisi olarak finale yükselmeye hak kazanmıştır. Rakip, B grubunun birincisi Hollanda'dır. Münih'te oynan final maçını 2-1 Batı Almanya kazanır. Batı Almanya bu şampiyonlukla beraber, 1954'den sonra ikinci kez bir Dünya Kupası'nı müzesine götürmüştür. Turnuvanın üçüncüsü olan Polonya'nın oyuncusu Grzegorz Lato, turnuva boyunca atmış olduğu 7 golle turnuvanın gol kralı olmuştur. Doğan Babacan, turnuvanın açılış maçında Batı Almanya ile Şili arasındaki mücadeleyi yönetmiş ve bir FIFA Dünya Kupası maçı yöneten ilk Türk hakemi olmuştur. Babacan, aynı zamanda Şilili bir oyuncuya kırmızı kart göstererek FIFA Dünya Kupası tarihinin de ilk kırmızı kart gösteren hakemi olmuştur. ))
1983- Ocak'ta Türk Hava Yolları'nın Paris bürosuna bombalı saldırı iddiasıyla Fransa'da yargılanan Ermeni eylemci Abraham Torosyan 30 ay hapis cezasına çarptırıldı.
1980- İran'da şeriat esaslarına göre devlet yönetiminin başlangıcı.
1998- Meclis'te "harçlara hayır" pankartı açmaları nedeniyle 15'er ay hapse mahkum edilen 8 öğrenci, aynı mahkemede beraat ettiler.
2005- İngiltere'nin başkenti Londra'da, 50'den fazla kişinin ölümüne ve 700 kişinin de yaralanmasına yol açan terör saldırıları meydana geldi. Saldırılar metroya ve belediye otobüslerine gerçekleştirildi. 11 Eylül'den sonra 7 Temmuz da terör günü olarak anılmaya başlandı.
2007- Dünyanın pek çok şehrinde Live Earth konserleri düzenlendi.
7 Temmuz - Doğanlar
1854- Nikolay Aleksandroviç Morozov, Rus bilim adamı (ö. 1946)
1860- Gustav Mahler, Avusturyalı besteci (ö. 1911)
1887- Paris'te yaşayan Rus ressam Marc Chagall.
1893- Sovyet devrimi sanatçılarından şair ve grafikçi Gürcü kökenli Vladimir Mayakovsky.
1901- "Bisiklet Hırsızları" filmiyle ünlü, Oscar ödüllü İtalyan film yönetmeni Vittorio de Sica.
1922- Fransız moda tasarımcısı Pierre Cardin.
1931- David Eddings, ABD'li yazar
1940- Beatles grubunun bateristi Ringo Starr.
1976- Ercüment Olgundeniz, Türk sporcu
1982- George Owu, Ganalı futbolcu
7 Temmuz - Ölenler
1930- İlk dedektif romanı kahramanı Sherlock Holmes'un yaratıcısı İngiliz yazar Sir Arthur Conan Doyle.
1942- Dr. Refik Saydam. Türkiye Cumhuriyeti'nin 4. başbakanı (d. 1881)
(( 1921-37 arasında sağlık bakanlığı yapan Saydam Hıfzısıhha Enstitüsü'nü kurdu, Ocak 1939'da başbakan oldu. Başbakan Saydam Anadolu Ajansı'nda çalışan Yahudilerin görevine son vermesi nedeniyle tartışmalara yol açmıştı. ))
1955- Gazeteci, yazar Ali Naci Karacan.
1972- Fener Rum Ortodoks Patriği I. Athenagoras.
1975- Reşat Ekrem Koçu vefat etti.
1993- Şair ve yazar Rıfat Ilgaz öldü. En çok "Hababam Sınıfı" ile tanınan Ilgaz, 1982 Madaralı ve Orhan Kemal roman ödüllerini kazanmıştı.
2006- Syd Barrett, İngiliz müzisyen (d. 1946)
-
8 TEMMUZ
1522- Kanuni Sultan Süleyman, Rodos'a çıktı.
1829- Erzurum, Salih Paşa'nın Çarlık ordusunun teslim koşullarını kabulüyle Rus işgaline uğradı.
1919- Mustafa Kemal, resmi görevinden ve askerlikten çekildi.
1920- Yunan askeri birlikleri Bursa'yı işgale başladı
1928- Ankara Hukuk Fakültesi ilk mezunlarını verdi.
1937- İtalya’nın Habeşistan’ı ilhakı üzerine, Türkiye, İran, Irak ve Afganistan arasında Sadabat Paktı adı verilen bir saldırmazlık paktı imzalandı.
1943- Fransız direniş lideri Jean Moulin, ülkeyi işgal altında tutan Nazilerin gizli servisi Gestapo tarafından işkenceyle öldürüldü. Moulin, 1964'de Paris'teki Panteon'a gömüldü.
1946- Demokrat Parti, “Yeter Söz Milletindir” afişini bastırdı.
1948- Topraksız çiftçilere hazine toprakların dağıtımı yasalaştı.
1950- İhracat tamamen serbest bırakıldı.
1950- Radyolarda ilk kez Kuran-ı Kerim okundu.
1951- Birleşmiş Milletler ve Kore delegeleri ateşkes görüşmelerine başladılar.
1953- İrticai faaliyette bulunduğu gerekçesiyle Millet Partisi faaliyetten men edildi. Partinin mallarına el konuldu.
1954- Türkiye’de ilk gece maçı Ankara 19 Mayıs Stadı’nda Gençlerbirliği ile Demirspor arasında yapıldı.
1959- Ulus gazetesindeki “Kuklalar” yazısı nedeniyle Oktay Verel ve yazı işleri müdürü Beyhan Cenkçi birer buçuk yıl hapis cezasına çarptırıldı. Ulus gazetesi bir ay süreyle kapatıldı.
1964- Batman’da 1200 petrol işçisi greve başladı. Aynı gün Bakanlar Kurulu Yunanistan uyruklu 203 kişinin daha sınır dışı edilmesine karar verdi.
1966- Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, Yassıada hükümlüsü eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ı sağlık durumu nedeniyle affetti.
1967- Ankara Hacettepe Üniversitesi kuruldu.
1969- Kısa adı TÖS olan Türkiye Öğretmenler Sendikası kongresi 7 Temmuz 1969’da Kayseri’de toplanacaktı. Halk öğretmenlere karşı kışkırtıldı, Valilik kongreyi tatil etti. Binlerce kişi tekbir getirerek kongrenin yapıldığı sinemayı sardı, ateşe verdi, olaylar bütün şehre yayıldı.
1971- Yazar Çetin Altan cumhurbaşkanına hakaretten 1 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
1975- İsrail Başbakanı Yitzak Rabin Almanya’ya gitti. Rabin Batı Almanya’ya giden ilk başbakan oldu.
1982- Yasa dışı cinsiyet değişikliği gerekçesiyle Profesör Dr. Ali Nihat Mındıkoğlu ve 10 transseksüel ile ilgili yargılama başladı.
1984- Erdal İnönü, Sosyal Demokrasi Partisi genel başkanı seçildi.
1985- Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Ronald Reagan, İran, Libya, Kuzey Kore, Nikaragua ve Küba’yı “terörist ülkeler konfederasyonu” olarak tanımladı.
1987- Süper Emeklilik Yasası yürürlüğe girdi.
1987- Askeri Yargıtay PKK davasında verilen idam ve ömür boyu hapis cezalarını bozdu.
1991- Halkın Emek Partisi (HEP) Diyarbakır İl Başkanı Vedat Aydın’ın işkenceyle öldürülmüş bedeni Elazığ Maden yolunda bulundu.
1992- Vehbi Koç, Forbes dergisinde dünyanın 41. zengini olarak yer aldı.
1993- Özel radyo ile televizyon işletilmesi ve kurulması serbest bırakıldı.
1994- Uluslararası Para Fonu (IMF) ile Türkiye arasında stand-by anlaşması yapıldı. Türkiye 713 milyon dolar IMF stand-by kredisi alacak.
1996- Refahyol hükümeti kuruldu; Doğru Yol Partisi ve Refah Partisi koalisyonu, 54. hükümet 265’e karşı 278 oyla güvenoyu aldı.
1997- İstanbul’da Metris Cezaevi’nde isyan çıktı; 5 kişi öldü.
2000- KKTC'de Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'a muhalif Avrupa gazetesinin sahibi ve genel yayın yönetmeni Şener Levent ile dört kişi casusluk suçlamasıyla tutuklandı.
2001- F Tipi cezaevlerine karşı başlatılan ölüm oruçlarının başlamasından 262 gün sonra DHKP-C davasından hükümlü 30 yaşındaki Ali Koç ölüm orucunun 252. gününde yaşamını yitirdi.
2003- Beyaz Saray, ABD Başkanı George W. Bush'un 'Irak'ın Nijer'den uranyum almaya Çalıştığı iddiasının yanlış olduğunu kabul etti.
2003- Britanya Başbakanı Tony Blair Parlamento Komisyonu'nda sorgudan geçti.
(( Irak'ın imha silahları konusunda sunduğu raporla kamuoyunu ve parlamentoyu yanılttığı suçlamalarını reddetti. Irak Savaşı konusunda aldığı kararın arkasında olduğunu söyledi. ))
2003- Emekli Sandığı Kanunu'nda değişiklik yapan yasa TBMM'de kabul edildi. Kamuda emeklilik yaşı 'kademeli' olarak 65'ten 61'e düşecek.
2003- Sudan havayollarına ait bir yolcu uçağı Sudan'da düştü: 117 kişi öldü, iki yaşında bir çocuk kurtuldu.
2005- Dilbilimci, araştırmacı yazar ve Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Jak Deleon, 54 yaşında. Baleden yemek kültürüne farklı alanlarda kitapları var.
2006- BM Genel Sekreter Yardımcısı İbrahim Gambari'nin zorlaması sonucu KKTC lideri Mehmet Ali Talat'la görüşen Rum lideri Tasos Papadopulos müzakereye 'Evet' dedi.
8 Temmuz - Doğanlar
1621- Fransız şair La Fontaine.
1839- John D. Rockefeller, ABD'li sanayici (ö. 1937)
1921- Edgar Morin, Fransız filozof ve sosyolog
1977- Milo Ventimiglia, ABD'li oyuncu
1982- Sophia Bush, ABD'li oyuncu
8 Temmuz - Ölenler
1695- Christiaan Huygens, Hollandalı bilimadamı (d. 1629)
1822- Percy Bysshe Shelley, İngiliz şair (d. 1792)
1943- Fransız direniş lideri Jean Moulin.
(( Fransa'yı işgal altında tutan Nazilerin gizli servisi Gestapo tarafından işkenceyle öldürülen Moulin, 1964’de Paris'te Panteon’a gömüldü. ))
1977- 'Rüzgar gibi Geçti'nin unutulmaz yıldızı Vivien Leigh yaşama veda etti.
(( 1937'de 'Fire over England' filmindeki rol arkadaşı Laurence Olivier ile ilişkiye girdiğinde hâlâ evli olan Leigh, üç yıl ABD-İngiltere arası mekik dokudu. 1940'ta boşanır boşanmaz evlendi. Olivier'nin titizliği, Leigh'in kaprisleri ve mesleki tartışmalarla da baltalanmasına rağmen 20 yıl bir arada kaldılar ve unutulmaz çiftlerden biri oldular. ))
1981- Yazar Cengiz Tuncer.
1994- Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim İl Sung.
2002- Dünya Savaşı'nda SSCB hesabına çalışan, atom bombasının sırlarını Stalin'e aktaran ünlü casus Ruth Werner, 93 yaşında.
2005- Nobel ödüllü Fransız yazar Claude Simon, 92 yaşında.
2006- Yazar, uyarlamacı, koreograf, yönetmen, tiyatro ve sinema sanatçısı Mehmet Akan, 67 yaşında.
-
9 TEMMUZ
455- Avitus, 9 Temmuz 455'te Batı Roma İmparatoru oldu.
(( Avitus, Petronius Maximus tarafından magister militum yapıldıktan sonra, eski öğrencisi olan Vizigot kralı II. Theodoric'e diplomatik bir görevle gönderilmiş, Theodoric'in Toulouse'daki sarayına ulaştığında, Roma Gaiseric tarafından işgal edilmiş ve Petronius Maximus'un saltanatı aniden sona ermişti. Theodoric fırsatı sezmişti ve Avitus'u imparatorluk makamını üstlenmesi konusunda uyardı ve Gallo-Roman Senatörlerin teşvikiyle onu ikna etmeyi başardı. 9 Temmuz 455 tarihinde askerler tarafından İmparator ilan edildi ve aynı yılın Eylül ayından Roma'ya ulaştı. ))
1452- Rumeli Hisarı açıldı.
1816- Arjantin, İspanya'dan bağımsızlığını kazandı.
1919- Mustafa Kemal Paşa'nın görevine son verildiği hakkında Harbiye Nezareti genelgesi yayınlandı.
1932- Türkiye Milletler Cemiyeti'ne üye oldu.
1932- Moda Deniz Kulübü, Atatürk'ün de katıldığı bir törenle açıldı.
1938- Bakanlar Kurulu Atatürk'ün başkanlığında toplandı. Bu, Atatürk'ün başkanlık ettiği son toplantı oldu.
1948- Gizli oy, açık sayım sistemini getiren yeni Seçim Kanunu çıktı.
1949- Çorum gemisi İstanbul Galata rıhtımında yandı; 56 ölü, 30 yaralı.
1952- İstanbul Teknik Üniversitesi televizyon laboratuarı ilk televizyon yayınını basın önünde yaptı.
1953- Yerli Film Yapanlar Cemiyeti ilk resmi film yarışmasını düzenledi.
1953- Millet gazetesi başyazarı Nurettin Ardıçoğlu tutuklandı.
1953- ABD'li yazar Dashiell Hammet, anti-komünist soruşturmalarda ifade vermeyi reddettiği için altı ay hapse mahkum oldu.
(( Hammet, 2. Dünya Savaşı'nın ardından iyice yükselen ABD-SSCB 'itiş-kakışı'nın ABD'de doğurduğu muhafazakâr oluşumun kurbanı oldu. McCarthy adlı senatör, toplumda gördüğü sıradışı olan herşeyi "komünist" ilan ederek, bu konuda komisyon kurulmasına önayak oldu. McCartysm yüzünden ABD, hak ve özgürlükler konusunda büyük darbe yedi. ))
1954- Büyük Doğu dergisi toplatıldı. Gerekçe; cumhuriyet ve demokrasi ilkelerine aykırı yayım yapmak.
1961- Anayasa referandumu yapıldı. Anayasa yüzde 61,5 "evet" oyuyla kabul edildi.
1962- Emekli Albay Talat Aydemir açıklamaları nedeniyle tutuklandı. Açıklamaları yayımlayan 7 gazeteye soruşturma açıldı.
1967- İstanbul'da düzenlenen 24. Avrupa Serbest Güreş Şampiyonası'nda Türk Milli Takımı Avrupa Şampiyonu oldu.
1971- Yaşar Kemal 1,5 yıl hapse mahkum oldu.
1972- Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit "CHP Marksist değildir" dedi.
1973- 17 şeker fabrikasında grev kararı alındı.
1973- Dünyaca ünlü keman virtüözü Yehudi Menuhin İstanbul'a geldi.
1978- Paris Büyükelçiliği Çalışma Ataşeliği ve Türkiye Turizm Bürosuna patlayıcı maddeler atıldı. Saldırıyı "Ermeni Soykırımı Adalet Komandoları" üstlendi.
1979- Sağlık kuruluşlarında tam gün çalışma uygulaması başladı.
1980- Demokrat gazetesinin Ankara'ya girişi yasaklandı.
1982- Devlet Başkanı Kenan Evren'in emriyle televizyondaki banka reklamları yasaklandı.
1982- Boeing 727 tipi bir yolcu uçağı Louisiana'da düştü: uçaktaki 146 kişi ve yerdeki 8 kişi öldü.
1996- Cezaevlerinde açlık grevleri yaygınlaşmaya başladı.
1997- Avrupa'ya kaçak gitmek isteyen Kuzey Iraklı Türkmenleri taşıyan tekne alabora oldu; 19 ölü, 6 yaralı, 15 kayıp.
1998- İstanbul'da tarihi Mısır Çarşısı'nda bir patlama oldu.
(( Meydana gelen patlamada biri turist, 2'si çocuk 7 kişi öldü. 7'si yabancı uyruklu 120 kişi de yaralandı. Tüp patlaması mı, PKK bombası mı tartışmaları 4 yıl sürdü. Sonunda bilirkişi raporlarıyla tüp patladığına karar verildi. ))
2000- İsrail'de koalisyon ortaklarından Be'akiye Partisi lideri ve İçişleri Bakanı Natan Şaranski istifa ederken, koalisyonda 17 sandalyesi bulunan aşırı dinci Şas partisi de hükümetten çekildi.
2002- Hüsamettin Özkan'dan boşalan devlet bakanlığı ve başbakan yardımcılığına Devlet Bakanı Şükrü Sina Gürel atandı. Devlet bakanlıklarına Tayfun İçli ve Zeki Sezer, kültür bakanlığına ise Suat Çağlayan atandı.
2003- Hizbullah üyesi Zübeyir Timur Konya'da yakalandı. 'İslamcı feminist yazar' Konca Kuriş'in de aralarında bulunduğu Çok sayıda kişiyi kaçırıp öldürülmesine karıştığı iddiasıyla aranıyordu.
2004- Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı, İsrail'in Batı Şeria'daki güvenlik duvarının yasadışı olduğuna ve yıkılması gerektiğine karar verdi. “BM Güvenlik Konseyi, bunu için harekete geçmelidir' ve yıkılmalıdır” kararını aldı.
2004- Amerikan iş çevrelerinin dergisi Forbes'un Rusya yayınının editörü Paul Klebrikov öldürüldü. Klebrikov, Rus oligarklarına karşı eleştirel yazılarıyla tanınıyordu.
2005- İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi Irak'taki 3 bin İtalyan askerini kısmi çekme kararı aldı.
2006- FIFA Dünya Kupası'nı Berlin'de Fransa'yı normal süresi 1-1 biten maçta penaltılarla 5-4 mağlup eden İtalya kazandı.
9 Temmuz - Doğanlar
1884- 1920'lerde Çin'deki baş Komintern görevlisi Mihayil Markoviç Borodin.
(( Sun Yat Sen'in Guomindang Partisi'ni örgütlemesine ve Komünistlerle ittifak kurmasına yaptığı katkıyla biliniyordu. ))
1901- Yazdığı romantik romanların sayısı beş yüzü geçen İngiliz kadın yazar Barbara Cartland.
1933- Oliver Sacks, İngiliz nörolog, yazar
1934- Ülkü Erakalın, Türk yönetmen
1946- Ali Poyrazoğlu, Türk tiyatrocu
1950- Viktor Yanukoviç, Ukraynalı siyasetçi
1956- Tom Hanks, ABD'li oyuncu
9 Temmuz - Ölenler
1946- Nevzat Tandoğan, eski vali (intihar) (d. 1894)
1990- Oyuncu ve yönetmen Reşit Gürzap. "Lebleci Horhor", "Saz Caz" gibi operetlerle tanınıyordu.
1991- Felsefe alanındaki çalışmalarıyla tanınan yazar Orhan Hançerlioğlu yaşama veda etti.
-
10 TEMMUZ
1900- Paris metrosu açıldı.
1921- Yunan ordusunun taarruzuyla Kütahya-Eskişehir muharebeleri başladı.
1923- İstanbul'da Harp Akademisi kuruldu.
1920- Birecik düşman işgalinden kurtuldu.
1929- Ta Hronika gazetesi sorumlu yazı işleri müdürü Madam Mihailidi "Türklüğe hakaret" iddiasıyla 3 yıl hapse mahkum oldu.
1933- Sümerbank resmen faaliyete geçti.
1940- Kağıt stoklarının azaldığı gerekçesiyle gazetelerin sayfa sayılarını sınırlandırmaya karar verildi.
1947- Hindistan'ın ikiye ayrılmasıyla oluşan Pakistan'ın genel valiliğine Muhammed Ali Cinnah getirildi.
1955- İstanbul Tekstil ve Örme Sanayii İşleri Sendikası işçi ücretlerini protesto etti. Sendika Meclis'teki işçi kökenli 4 milletvekiline soğan ve ekmek gönderdi.
1961- Galatasaraylı milli futbolcu Metin Oktay İtalya'nın Palermo takımına 660 bin liraya transfer oldu.
(( 1954 yılında Yün Mensucat takımından İzmirspor'a transfer olan Metin Oktay aynı sezon 45 gole imza atarak İzmir Profesyonel Ligi'nde gol krallığını ilan etti. Böylece Metin Oktay'ın gol krallığı dönemi başlamış oldu. 1955 yılında Gündüz Kılıç, Metin Oktay'ı 5 yıllık sözleşme karşılığında Chevrolet marka bir otomobil vererek sarı kırmızılı renklere bağladı. Galatasaray'da oynamaya başladığında henüz 19 yaşındaydı. Fakat genç yaşına rağmen Galatasaray camiasına çabuk ısındı ve daha ilk sezonunda 19 gol atarak İstanbul Ligi gol kralı oldu. Bu sezonda Galatasaray İstanbul Ligi'nde şampiyon oldu. Arada 1961-62 sezonunu İtalya'nın Palermo takımında geçiren Metin Oktay, İtalyan kulübünde 12 maçta oynayıp 3 gol attı. Daha sonra Türkiye'ye dönem yıldız futbolcu, 1969 yılına kadar Galatasaray forması giydi. ))
1962- Amerika Birleşik Devletleri, kıtalararası haberleşmeyi sağlayacak Telstar uydusunu uzaya gönderdi.
1968- Dünya Sağlık Örgütü, Dünyada çocuk felci artışının en çok Türkiye'de yaşandığını açıkladı.
1971- Fas ordusunun bazı birlikleri krallık rejimine karşı ihtilal girişiminde bulundu. Ülkede cumhuriyet ilan edildi.
1973- Bahama Adaları 300 yıllık İngiliz egemenliğinden sonra bağımsızlığını ilan etti.
1975- Türkiye Amerika Birleşik Devletleri'nden üsler için kira isteyeceği açıkladı.
1984- Meclis ilk kez bir ölüm cezasını reddetti. Sağ görüşlü Mehmet Onur Mimar'ın idamında "kamu adına herhangi bir yarar olmadığı" görüşüne varıldı.
1985- 10 bin kadın, Uluslararası Kadın Konferansı için Nairobi'de toplandı.
1985- Greenpeace'e ait "Rainbow Warrior" (Gökkuşağı Savaşçısı) gemisinde iki patlama oldu, gemi battı.
1991- Halkın Emek Partisi Diyarbakır İl Başkanı Vedat Aydın'ın cenaze törenine katılan on binlerce kişinin üzerine ateş açıldı; resmi rakamlara göre 3, HEP'lilere göre 10 kişi öldü. Vedat Aydın'ın işkenceyle öldürülmüş bedeni 6 Temmuz'da Elazığ-Maden yolunda bulunmuştu.
1991- Türkiye Avrupa Topluluğu bünyesindeki bilgisayar işbirliği ağı PC-Net'e katıldı.
1991- Boris Yeltsin, Rusya devlet başkanı olarak göreve başladı.
1992- Sosyalist Parti kapatıldı.
1992- Yazar, şair, edebiyat araştırmacısı ve eleştirmen Cevdet Kudret
1995- İstanbul Gazi mahallesinde bir kahveye ateş açılmasıyla başlayan olaylar nedeniyle İstanbul Emniyet Müdürü Necdet Menzir hakkında "görevi ihmal"den soruşturma açılması istendi. Görevli 20 polis hakkında dava açıldı.
1996- Basına promosyon sınırlaması getirildi.
1996- Haberleşme uydusu Türksat 1-C, Fransız Guyanası'ndan uzaya fırlatılarak geçici yörüngesine yerleşti.
2000- Suriye Devlet Başkanı Hafız Esat'ın ölümünden sonra tek aday Hafız Esat'ın oğlu Başar Esat referandumla Devlet Başkanlığı'na seçildi.
2001- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) Bayındırbank, Kentbank, EGSBank, Tarişbank ve Sitebank'a el koydu. Bankaları Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na (TMSF) devretti. İki bankayı da (Okan ve Atlas Yatırım bankasını) kapattı.
2001- Şili'de temyiz mahkemesi eski diktatör Augusto Pinochet'yle ilgili davayı "sağlığı bozuk" gerekçesiyle askıya aldı.
2002- Dışişleri Bakanı İsmail Cem, Hazine Bakanı Kemal Derviş, Başbakan Yardımcılığından ve Demokratik Sol Parti'den (DSP) ayrılan Hüsamettin Özkan ile yeni parti kuruluşu üzerinde anlaşmaya vardı. Kurulacak "merkez sol parti"nin liderliğini İsmail Cem üstlenecek.
2002- Şili'yi 1973-1990 döneminde askeri diktatörlük ile yöneten Augusto Pinochet 1998'de sahip olduğu "ömürboyu senatörlük" görevinden istifa etti.
2003- Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, küreselleşme karşıtı Fransız ÇiftÇi Jose Bove'nin hapis cezasını dört aya düşürdü.
2003- Fransa'da sanat çalışanlarının grevi nedeniyle Lirik Müzik Festivali ve Avignon Festivali iptal edildi.
2004- Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, "İl Özel İdaresi Kanunu"nun devletin tekliği ilkesine aykırı bulduğu 14 maddesini veto etti.
(( Sezer "özellikle eğitim yetkisinin yerinden yönetime devredilmesini tehlikeli buldu". Cumhurbaşkanı, Meclis'teki "Kamu Yönetimi Reformu Kanunu"nu da veto edeceğini açıkladı. ))
2005- Çeşme'de çöp kutusuna konulan parça tesirli bomba patladı; biri ağır 22 kişi yaralandı.
2006- İsrail'in bir askerinin kaçırılması üzerine Gazze'de başlattığı operasyonlarda dokuz Filistinli daha öldü, 12 kişi yaralandı. Hamas lideri Halid Meşal "Onlar bir askerden söz ediyor, bizim 10 bin esirimiz var, bunların 400'ü Çocuk, 120'si kadın" dedi.
10 Temmuz - Doğanlar
1509- Proteston reformist, Fransız teologt John Calvin.
1856- Nikola Tesla, Sırp asıllı fizikçi (ö. 1943)
1871- "Geçmiş Zaman Peşinde" romanıyla tanınan Fransız yazar Marcel Proust.
1895- "Carmina Burana" orotoryosunun bestecisi Carl Orff.
1939- Ahmet Taner Kışlalı, Türk siyasetbilimci (ö. 1999)
1974- Chiwetel Ejiofor, İngiliz oyuncu
10 Temmuz - Ölenler
138- Hadrianus, Roma İmparatoru (d. 76)
1915- Vaja Pşavela, Gürcü yazar, şair (d. 1861)
1897- Beşiktaş'ın eski milli futbolcusu ve Milliyet gazetesi spor yazarı Şükrü Gülesin.
1992- Yazar, şair, edebiyat araştırmacısı ve eleştirmen Cevdet Kudret öldü.
1994- Türk Halk Müziği sanatçısı Şemsi Yastıman.
1995- Türkiye sosyalist hareketinin önde gelenlerinden, kapatılan Türkiye İşçi Partisi'nin (TİP) eski lideri ve Sosyalist Devrim Partisi kurucusu Mehmet Ali Aybar öldü.
(( Aybar, "Türkiye'ye özgü sosyalizm", "güler yüzlü sosyalizm" deyimleriyle nitelediği sosyalizm anlayışını savundu; ABD'nin Vietnam'daki savaş suçlarını soruşturan Russel Mahkemesi'nin üyesiydi. ))
1996- Türk Sanat Müziği'nin güçlü sesi Hamiyet Yüceses yaşama veda etti.
2006- Amerikalı fotoğraf sanatçısı Catherine Leroy 60 yaşında. Sanatçı Vietnam ve Lübnan savaşlarını fotoğraflamıştı.
2006- Şamil Basayev, Çeçen lider (d. 1965)
-
11 TEMMUZ
1789- Fransız devrimci Lafayette, "İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi"ni Devrimci Milli Meclis'e sundu.
1921- İngilizler, Suriye'de istenmeyen Faysal'ı Irak'ta kral ilan etti.
1929- Of ve Sürmene çevresinde sel ve heyelan felaketi; 700 kişi boğuldu, 3500 kişi evsiz kaldı.
1939- Milli Piyango Genel Müdürlüğü kuruldu.
1947- Türkiye - Amerika Birleşik Devletleri Yardım Antlaşması imzalandı.
1958- İstanbul'da 1930'dan beri birleşik olan valilik ve belediye başkanlığı birbirinden ayrıldı.
1960- İdam cezasında yaş haddi kaldırıldı.
1967- Tuborg Türkiye'de bira üretimine başladı.
1971- Profesör Sabahattin Eyüboğlu, İsviçre asıllı piyanist Magdelena Rufer, edebiyatçı Azra Erhat ile Vedat Günyol ve Yaşar Kemal'in eşi Tilda Gökçeli gözaltına alındılar.
1975 Eski Çin'in başkenti Şian'da 2000 yıl öncesine ait aslı ile aynı boyda, savaş donanımlı kilden (terra-cota) yapılmış 6 bin kişilik bir ordu bulundu. Seramik askerlerin hiç birinin diğerine benzememesi şaşkınlık yarattı.
1978- Hacettepe Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Bedrettin Cömert suikast sonucu yaşamını yitirdi.
((Sanat tarihçisi, şair, yazar ve çevirmen Cömert, "Sanatın Öyküsü" adlı çevirisiyle Türk Dil Kurumu 1977 Çeviri Ödülü'nü kazanmıştı. ))
1979- Abdi İpekçi cinayetinin katil zanlısı Mehmet Ali Ağca ve Yavuz Çaylan yakalandı.
1980- Ordu'nun Fatsa ilçesine yüzlerce asker ve polis "nokta operasyonu" düzenledi.
(( Sokağa çıkma yasağı ilan edildi, bütün evler arandı. Sol görüşlü bağımsız belediye başkanı Fikri Sönmez de dahil 300 kişi gözaltına alındı. İçişleri Bakanı, Başkan Sönmez'i derhal görevden aldı. ))
1982- İtalya Futbol Dünya Kupasını üçüncü kez kazandı.
1984- Özel dershanelerin yeniden kurulması yasalaştı.
1991- Halkın Emek Partisi (HEP) Diyarbakır İl Başkanı Vedat Aydın'ın cenazesinde halkın üzerine ateş açılmasını protesto için Nusaybin, Lice ve Bismil'de esnaf kepenk kapattı.
1991- Aktüel dergisi yayımlanmaya başlandı.
1994- Milli Savunma Bakanlığı PKK eylemlerini gerekçe göstererek er ve erbaşların terhislerini 4 ay erteledi.
1995- Boşnak Soykırımı: Ratko Mladiç komutasındaki Bosna Sırp ordusu, Bosna-Hersek'teki Srebrenitza Bölgesi'nde, toplamda yaklaşık 8 bin Boşnak'ın öldürüldüğü katliamı başlattı.
2000- Ankara DGM Savcılığı 'Umut Operasyonu' soruşturmasını tamamladı.
(( İddianame DGM'ye verildi. Savcı Hamza Keleş, "Uğur Mumcu, Bahriye Üçok, Muammer Aksoy ve Ahmet Taner Kışlalı dahil bir çok cinayet aydınlatıldı" dedi. Savcılık yakalanan 17 sanık için idam talep etti. ))
2002- Dışişleri Bakanı İsmail Cem görevinden ve partisi DSP'den istifa etti.
(( Başbakan Bülent Ecevit Kemal Derviş'in istifasını istedi. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer Derviş'e "istifa etmeyin" dedi. Ecevit'i net biçimde uyardı. "Azlederseniz kabul etmem" dedi. ))
2002- Güney Kore'de Devlet Başkanı Kim Dae-Jung ilk kadın başbakanı göreve getirdi. 62 yaşındaki Chang Sang bir teknokrat.
2005- Rusya'da Ukta kentinde bir mağazada patlama meydana geldi;19 kişi hayatını kaybetti.
2006- Agos gazetesi genel yayın yönetmeni Hrant Dink'in 'Türklüğe hakaretten' aldığı altı ay hapis cezası, Yargıtay Ceza Genel Kurulu'nda kesinleşti.
(( Cezası esas yönden kesinleşen Hrant Dink, ceza ertelendiği için şimdilik hapse girmeyecek. Ancak erteleme süresi beş yıl geçerli olduğu için sürekli hapis tehdidi altında olacak. Hrant Dink "Bu sonucu haketmedim. ))
11 Temmuz - Doğanlar
1818- William Edward Forster, İngiliz siyaset adamı (ö. 1886)
1915- "Kral ve Ben", "7 Silahşörler" filmleriyle ünlü Amerikalı aktör Yul Brynner.
1945- İbrahim Ömer Madra, Yazar, radyo programcısı
1971- Leisha Hailey, ABD'li sinema oyuncusu
11 Temmuz - Ölenler
155- Papa I. Pius
1963- Türkiye'de veremle savaşın öncülüğünü yapan İstanbul Üniversitesi eski rektörü ve Verem Savaş Derneği Başkanı Prof. Dr. Tevfik Sağlam 82 yaşında İstanbul'da öldü.
1974- Par Lagerkvist, 1951 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi İsveçli romancı (d. 1891)
1977- Ünlü futbolcu, spor yazarı Şükrü Gülesin öldü.
1978- Hacettepe Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Bedrettin Cömert, suikast sonucu.
1989- Kuşağının en büyük aktörü kabul edilen İngiliz oyuncu Laurence Olivier.
2005- Kanser yüzünden uzun süredir tedavi gören NTV Spor Yayınları Koordinatörü Gazeteci Kenan Onuk 51 yaşında vefat etti.
(( Son olarak Hıncal Uluç ve Haşmet Babaoğlu ile beraber yaptıkları '90 Dakika' futbolseverleri ekranlara kilitliyordu. ))
2006- 1940'lı ve 50'li yılların Amerikalı sinema oyuncusu June Allyson, 88 yaşında. 1949 yapımı 'Küçük Kadınlar' en önemli filmiydi.
2006- Pink Floyd'un kurucularından Syd Barrett, 60 yaşında.
-
12 TEMMUZ
1878- Osmanlı devleti Kıbrıs adası yönetimini İngiltere'ye devretti.
1923- İstiklal Marşı için Ali Rifat Bey'in bestelediği eser seçildi.
(( Bu marş 7 yıl okunduktan sonra 1930'da Osman Zeki Bey'in bestesiyle değiştirildi. ))
1925- İlk 'antika otomobil' yarışı Münih'te düzenlendi.
(( Yarışta, dünyanın petrolle çalışan en eski otomobili olan 1886 model Benz'i, yapımcısı Karl Benz kullandı. ))
1932- Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği futbol turnuvasında, Karabük şampiyon oldu.
1932- Türk Dil Kurumu kuruldu.
(( Türk Dil Kurumu (TDK), Türkçe'yi incelemek, gelişmesi için çalışmak amacıyla kurulan Türkiye Cumhuriyeti'ne bağlı bir kamu kurumudur. Kurum Türk Dili Tetkik Cemiyeti adı ile 12 Temmuz 1932'de Mustafa Kemal Atatürk'ün talimatıyla kurulmuştur. Kurumun kurucuları, hepsi de milletvekili ve dönemin tanınmış edebiyatçıları olan Samih Rıfat, Ruşen Eşref, Celâl Sahir ve Yakup Kadri'dir. Kurumun ilk başkanı Sâmih Rif'at'tır. Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin ereği, "Türk dilinin öz güzelliğini ve varsıllığını ortaya çıkarmak, onu yeryüzü dilleri arasında değerine yaraşır yüksekliğe eriştirmek" olarak belirlenmiştir. Atatürk'ün sağlığında, 1932, 1934 ve 1936 yıllarında yapılan üç kurultayda hem kurumun yönetim organları seçilmiş, hem dil siyaseti belirlenmiş, hem de bilimsel bildiriler sunulup tartışılmıştır. 26 Eylül - 5 Ekim 1932 tarihleri arasında Dolmabahçe Sarayı'nda yapılan Birinci Türk Dili Kurultayı sonunda Kurumun "Lügat-Istılah, Gramer-Sentaks, Derleme, Lenguistik-Filoloji, Etimoloji, Yayın" adları ile altı kol hâlinde çalışmalarını sürdürmesi kabul edildi. Atatürk'ün kendisi de Türk dili üzerindeki yerli ve yabancı araştırmaları bizzat inceleyerek, dönemindeki bilginleri Türk dili üzerinde araştırmalar yapmaya yönlendirmiştir. Nitekim Türk dilinin en eski anıtları olan Göktürk yazılı metinlerin ilk iki cildi onun sağlığında yayımlanmış; 1940'larda yayın hayatına çıkabilen Divanü Lügati't-Türk, Kutadgu Bilig gibi yapıtlar üzerinde de yine onun sağlığında çalışılmaya başlanmıştır.Atatürk, ölümünden kısa bir süre önce yazdığı vasiyetname ile mal varlığını Türk Dil Kurumu ile Türk Tarih Kurumu'na bırakmıştır. Bu iki kurumun bütçesi bugün de Atatürk'ün mirasından karşılanmaktadır. Türkiye'nin en büyük bankalarından biri olan Türkiye İş Bankası sermayesinin %28,9'unu oluşturmaktadır. Türk Dil Kurumu'nun yapısıyla ilgili ilk önemli değişiklik 1951 yılındaki olağanüstü kurultayda yapılmıştır. Atatürk'ün sağlığında Millî Eğitim Bakanı'nın kurum başkanı olmasını sağlayan tüzük maddesi 1951'de değiştirilmiş; böylece kurumun devletle bağlantısı koparılmıştır. İkinci önemli yapı değişikliği 1982-1983 yıllarında gerçekleştirilmiştir. 1982'de kabul edilen ve şu anda da yürürlükte olan Anayasa ile Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu, bir Anayasa kuruluşu olan Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu çatısı altına alınmış; böylece devletle olan bağlar yeniden ve daha güçlü olarak kurulmuştur. ))
1936- Berlin Olimpiyatları'nda Türkiye'ye ilk olimpiyat madalyasını Mersinli Ahmet (Kireççi) getirdi. Güreşçi, 71 kiloda üçüncü oldu.
1944- İstanbul Yüksek Mühendislik Okulunun yeniden düzenlenerek İstanbul Teknik Üniversitesi haline getirilmesini sağlayan kanun kabul edildi.
1947- Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye arasında askeri ve ekonomik yardımı öngören ilk ikili anlaşma imzalandı.
1948- Ruhi Sarıalp, Londra Olimpiyatları'nda üç adım atlamada üçüncü oldu.
1951- İstanbul Sultanahmet Adliye Sarayı'nın temeli atıldı.
1958- Kıbrıs'ta olaylar tırmanıyor. Beş Kıbrıslı Türk pusuya düşürülerek öldürüldü.
1969- Başbakan Süleyman Demirel iş isteyenlere "İşiniz vardı da biz mi elinizden aldık" dedi.
1973- Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk Orman Suçları Affı Kanunu'nu veto etti.
1973- Hükümet yurttaşların yurtdışına yılda en çok 4 kez çıkabilmesine karar verdi.
1977- Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) Genel Başkanı Halil Tunç "MC (Milliyetçi Cephe) hükümeti kurulur ve güvenoyu alırsa genel greve gideriz" dedi.
1991- İstanbul'un 3 ayrı yerinde gerçekleştirilen baskınlarında polis Devrimci- Sol üyesi 10 kişiyi öldürüldü. Örgütün eski yöneticilerinden Paşa Güven de aynı gün Paris'te öldürüldü.
1993- Türkiye Güzeli Arzum Onan Avrupa Güzeli seçildi.
1993- Hülya Avşar, "Berlin in Berlin" filmindeki rolüyle Moskova Film Festivali'nde "En İyi Kadın Oyuncu Ödülü"nü aldı.
1994- Kapatılan Demokrasi Partisi (DEP) eski milletvekilleri Selim Sadak ile Sedat Yurttaş tutuklandı.
1997- Mesut Yılmaz başbakanlığındaki 55. hükümet güvenoyu aldı.
(( Anasol-D olarak anılan koalisyon hükümeti Anavatan Partisi (ANAP), Demokratik Sol Parti (DSP), Demokratik Türkiye Partisi (DTP) ve 1 bağımsız üyeden oluşuyordu. ))
1998- Fransa'da yapılan Dünya Futbol Şampiyonası'nda, Brezilya'yı 3-0 yenen Fransa şampiyon oldu.
2000- Anavatan Partisi Genel Başkanı Mesut Yılmaz, Avrupa Birliği'nden sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak kabineye girdi.
(( Yılmaz, 18 Nisan 1999 seçimleri sonrası kurulan Demokratik Sol Parti- Milliyetçi Hareket Partisi-Anavatan Partisi koalisyonunda görev almamıştı. ))
2000- Ankara 3. Ağır Ceza Mahkemesi, Adana Ülkücü Gençlik Derneği davasını 20 yıl sonra tamamladı. Adana Emniyet Müdürü Cevat Yurdakul dahil 36 kişinin ölümünden sorumlu tutulan 24 ülkücü sanık 6-203 yıl arasında hapis cezası aldı.
2000- Yargıtay 9. Ceza Dairesi 1978'de Ankara, Bahçelievler'de TİP üyesi 7 gencin öldürülmesi ile olarak Bünyamin Adak ve İnal Osmanağaoğlu hakkındaki idam kararını bozdu.
2002- Ontario'da (Kanada) aynı cinsten insanların evliliği yasalaştı.
2003- İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Priştina partisi DSP'den istifa etti. "Siyasal yaşamıma kişisel ilke ve dünya görüşlerim doğrultusunda bir siyasi partide devam edeceğim" dedi.
2004- "Anadilde eğitim hakkını savunduğu" gerekçesiyle hakkında kapatma istemiyle dava açılan 250 bin üyeli Eğitim-Sen'e uluslararası destek.
(( Dünya'da 162 ülkeden 26 milyon eğitim emekçisini kapsayan 'Eğitim Enternasyonali' Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Adalet Bakanı Cemil Çiçek'e birer mektup yazarak kapatma davasının geri çekilmesini istedi. ))
2004- İran'da Isfahan kentinde, "İslami kurallar"a uygun giyinmeyen kadınların kamuya açık yerlere girmesi yasaklandı. Tahran'da "açık" giysiler satan yerler basıldı, kadınlar gözaltına alındı.
2005- Pakistan'da Ghotki kentinde üç tren çarpıştı;128 kişi öldü, 170 kişi yaralandı.
2006- Hizbullah, Filistinlilerle dayanışma adına sekiz İsrail askerini öldürüp ikisini kaçırdı.
(( İsrail, Hizbullah'ın kaçırdığı iki askeri aramak gerekçesiyle altı yıldan sonra ilk kez Lübnan'a girdi. Lübnan topraklarına ağır saldırılarda bulunmaya başladı. Toplam 230 Lübnanlı can verdi. ))
12 Temmuz - Doğanlar
M.Ö. 100- Roma'nın tarihinin en tanınmış imparatoru ve generali Julius Caesar. Daha sonra, doğduğu aya adı verildi.
1817- Henry David Thoreau, ABD'li yazar (ö. 1862)
1824- Eugène Boudin, Fransız ressam (ö. 1898)
1859- Sidney ve Beatrice Webb. Londra Ekonomi ve Toplumsal Bilimler Okulu'nun ve Fabian Derneği'nin kurucusu sosyalist iktisatçı karı koca.
1894- Izak Emmanuyiloviç Babel.
(( Savaş öyküleri ve Odessa masallarıyla bilinen Sovyet yazarı SSCB'nin ilk kuruluş döneminde edebiyatta yenilikçi olarak ün ve saygınlık kazanmıştı. ))
1904- Pablo Neruda.
(( 1971 Nobel edebiyat ödülü sahibi Şilili şair, 1974'te General Augusto Pinochet önderliğindeki faşist darbe sırasında öldürülmüştü.))
1913- Willis Eugene Lamb, Nobel Ödülü sahibi ABD'li fizikçi (ö. 1916)
12 Temmuz - Ölenler
1536- Düşünce ve özgürlük kavramlarının savunucularından, Deliliğe Övgü'nün yazarı Desiderius Erasmus öldü.
1874- Fritz Reuter, Alman romancı (d. 1810)
1975- Atatürk ile iki yıl evli kalan Latife Uşaklıgil, 75 yaşında İstanbul'da vefat etti.
1983- Sinema ve tiyatro sanatçısı, yazar Ahmet Üstel.
2002- Şair Ece Ayhan, 71 yaşında.
(( Ölümünden sekiz ay öncesinden beri İzmir Büyükşehir Belediyesi Gürçeşme Huzurevi'nde kalıyordu. Kendisi için "Edebiyatın sokak çocuğuyum" diyordu. ))
2007- Ulus Baker, Türk yazar ve çevirmen (d. 1960)
-
13 TEMMUZ
1793- Fransız Devrimi önderlerinden Jean-Paul Marat, muhalifi Charlotte Corday tarafından bıçaklanarak öldürüldü.
1878- Osmanlı Devleti ile Rusya, Almanya, Avusturya, Macaristan, İngiltere, Fransa arasında ''Berlin Anlaşması'' imzalandı.
1930- İlk Dünya Futbol Şampiyonası Uruguay'da başladı.
(( Sadece 13 ülkenin katıldığı şampiyonada Uruguay zafere ulaştı. O zamanlar, katılımcıların ön elemeye girmesi gerekmiyordu. Ev sahipliği yapma heyecanını yaşayan Uruguaylılar, başkent Montevideo'da o dönemin ölçülerine göre devasa bir stat inşa ederek görevi ne denli ciddiye aldıklarını gösterdi. Stat, şiddetli yağış nedeniyle karşılaşmaların başlamasına ancak beş gün kala bitirilebildi. ))
1937- Fransa Hatay'ın bağımsızlığını resmen ilan etti.
1938- İstanbul'da yapılan ilk Türk Ankara yolunda düştü.
1941- İngiltere ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği karşılıklı yardım antlaşması imzaladı.
1943- Sovyetler Birliği Kursk'ta yapılan tank savaşında Almanları bozguna uğrattı.
1949- Papa Pius komünizme savaş açtı, Komünist Parti'ye üye olanların aforoz edileceğini söyledi.
1959- Trabzon'da bir Amerikan üssü kuruldu.
1960- Said-i Nursi'nin mezarı açıldı, kemikleri İsparta civarında bilinmeyen bir yere gömüldü.
1961- Türkiye'nin Ortak Pazar'a üyelik başvurusu reddedildi.
1962- Güneydoğu sınırındaki köylerin 25 km içeri çekilmesine karar verildi. Karara kaçakçılığın artması ve Irak'taki isyan neden gösterildi.
1965- Siyasi Partiler Kanunu kabul edildi.
1966- Türkiye İşçi Partisi İstanbul Milletvekili Çetin Altan'ın Türkiye - Amerika Birleşik Devletleri ilişkileriyle ilgili gensoru önergesi reddedildi.
1971- Profesör Mümtaz Soysal ile yazar Sevgi Soysal Mamak cezaevinde evlendi.
1976- Yumurtalık savcısını öldürme iddiasıyla yargılanan Yılmaz Güney 19 yıla mahkum edildi.
1979- Mısır Büyükelçiliğine baskın.
(( Mısır'ın Ankara Büyükelçiliğini basan 4 Filistinli, bir polisle bekçiyi öldürdü ve büyükelçi ile öteki personeli rehin aldı. 14 Temmuzda elçilikten kaçmaya çalışan bir Mısırlı öldürüldü. Gerillalar, aynı gün FKÖ yetkilileriyle görüştükten sonra ikisi Türk üç rehineyi serbest bıraktı. İçişleri Bakanı Hasan Fehmi Güneş'in de bulunduğu operasyonda gerillalar, 45 saat sonra rehineleri bırakarak teslim oldu. Yargılama sonunda 23 Aralık 1980'de idama mahkum edildiler. ))
1984- Sabri Özün, 100 metre kelebek yarışlarında Balkan Şampiyonu oldu.
1985- Afrika'daki açlar için ''Live Aid'' konseri düzenlendi.
1992- Profesör İhsan Doğramacı kamuoyunda YÖK diye bilinen Yüksek Öğretim Kurulu başkanlığından istifa etti. YÖK başkanlığına 19 Mayıs Üniversitesi rektörü Mehmet Sağlam atandı.
1993- Diyarbakır Ergani çevresindeki kazılarda bulunan 9 bin yıl öncesine ait kumaş parçasının en eski kumaş kalıntısı olduğu açıklandı
1995- Isparta, Senirkent ilçesinde sel: 74 ölü.
2005- TBMM Milli Egemenlik Onur Ödülü, törenle Prof. Dr. Gazi Yaşargil'e verildi.
2006- Bitlis'te devriye görevi yapan askeri araçtaki 5 asker, terör örgütü üyelerince döşenen mayının uzaktan kumandayla patlatılması sonucu şehit düştü, 4 asker yaralandı.
13 Temmuz – Doğanlar
1846- Hicivleriyle ünlü Şair Eşref doğdu.
1882- Ressam İbrahim Çallı dünyaya geldi.
1882- Sultan Galiyev, siyasi düşünce adamı (ö. 1940)
1942- Harrison Ford, ABD'li aktör.
(( Harrison Ford, Akademi Ödülü ve BAFTA Ödülü adayı, Altın Küre ödülü kazanmış Amerikalı sinema oyuncusudur. En çok orijinal Yıldız Savaşları üçlemesindeki esprili uzay pilotu Han Solo ve Indiana Jones serisinde canlandırdığı maceracı, azimli arkeolog, Indiana Jones rolleri ile tanınır. ))
1954- Sezen Aksu, şarkıcı
13 Temmuz - Ölenler
1793- Jean-Paul Marat, Fransız bilim adamı ve tıp doktoru (d. 1743)
1927- Birinci ulusal mimarlık akımının önde gelenlerinden Mimar Kemalettin Bey 57 yaşında öldü.
1936- Yazar Fatma Aliye 74 yaşında öldü.
1949- Gazeteci Ethem Ruhi Balkan.
1951- Arnold Schönberg,Avusturyalı besteci (d.1874)
1954- Frida Kahlo, Meksikalı ressam (d. 1907)
1959- Besteci, oyun yazarı ve eleştirmen ''Lüküs Hayat'' operetinin yazarı Ekrem Reşit Rey 59 yaşında öldü.
1986- Öykücü ve romancı Mehmet Seyda 67 yaşında İstanbul'da öldü.
1994- Sinema ve tiyatro sanatçısı Ayfer Feray 66 yaşında öldü.
2002- Ece Ayhan, şair (d. 1931)
-
14 TEMMUZ
1683- Osmanlı Orduları, Viyana'yı ikinci kez kuşattı.
1789- Fransız Devrimi. Fransızlar krallığa karşı ayaklandılar.
(( Silahlanan Paris halkının krallık baskısının simgesi olarak gördükleri Bastille Hapishanesi'ni ele geçirmesiyle Fransız Devrimi başladı. Tüm siyasi tutuklular serbest bırakıldı. Devrimin ardından yayılan milliyetçilik dalgası önce Avrupa'yı, daha sonra da Osmanlı'yı etkisi altına aldı. Art arda yaşanan ayaklanmalar, çöküşü tetikledi. Devrimin başlangıcı olarak kabul edlen 14 Temmuz Fransa'nın ulusal bayramdır. ))
1926- Mustafa Kemal Paşa'ya yönelik İzmir Suikastı girişimi gerekçesiyle 1. Dönem Rize milletvekili Ziya Hurşit ve arkadaşları idam edildiler.
1933- Almanya'da Naziler muhalefet hareketlerini yasakladı.
1936- Türkiye, olimpiyatlarda ilk altın madalyayı aldı. Yaşar Erkan, Berlin Olimpiyatları'nda, güreşte 61 kiloda birinci geldi.
1937- Yeni ithalat rejimi başladı. İthalatın yüzde 90'ı serbest rejime tabi olacak.
1938- İtalya Yahudi karşıtı Nazi modelini kabul etti.
1942- Atılay denizaltısı eğitim dalışı yaptı; bir daha su yüzüne çıkmadı. 38 subay ve er öldü.
1948- Yerli Film Yapanlar Cemiyeti'nce düzenlenen ilk film festivali açıklandı.
(( Şakir Sırmalı'nın yönettiği "Unutulan Sır" en iyi film, Turgut Demirağ'ın yönettiği "Bir Dağ Masalı" en iyi ikinci film seçildi. Nevin Aypar en iyi kadın, Kadir Eroğan en iyi erkek oyuncu, Cahide Sonku ve Talat Artemel en iyi karakter oyuncusu dallarında ödüllendirildiler. ))
1948- Kapatılan Türkiye Emekçi ve Köylü Partisi lideri Dr. Şefik Hüsnü Değmer 5 yıl hapse mahkum edildi.
1950- Genel Af çıktı.
1958- Irak'ta General Abdülkerim Kasım yönetimindeki ihtilalci ordu birlikleri, kanlı bir darbeyle yönetimi ele geçirdi.
1958- Amerika Birleşik devletleri uzay aracı Mariner-4 Mars'a ulaştı, gezegenin yakın plan 24 fotoğrafını yolladı.
1960- Eski Konya Valisi Cemil Keleşoğlu, Yassıada'da intihar etti.
1968- Tuluat sanatçısı İsmail Dümbüllü bir jübile gecesiyle sahnelerden ayrıldı.
1970- Askerlik 20, yedek subaylık 18 aya indirildi.
1971- Kültür Bakanlığı kuruldu; ilk bakan Talat Halman.
1982- Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Turgut Özal, Maliye Bakanı Kaya Erdem ve İmar ve İskan Bakanı Şerif Tüten 12 Eylül askeri yönetiminin kurduğu kabineden istifa etti. Özal'ın yerine Sermet Refik Pasin; Erdem'in yerine Adnan Başer Kafaoğlu ve Tüten'in yerine de Ahmet Samsunlu atandı.
1983- Brüksel Büyükelçiliği'nde görevli Dursun Aksoy silahlı saldırıda öldürüldü. Olayı üç ayrı Ermeni örgütü üslendi.
1987- Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da 8 ili bünyesinde toplayan Olağanüstü Hal Bölge Valiliği kuruldu. OHAL Valiliğine Diyarbakır Valisi Hayri Kozakçıoğlu atandı.
1993- Anayasa Mahkemesi, "Halkın Emek Partisi'nin (HEP) faaliyetlerinin "Anayasa ile Siyasi Partiler Yasası'na aykırı olduğu" gerekçesiyle kapatılmasına karar verdi.
1994- Anavatan Partisi'nin Başbakan Tansu Çiller hakkında mal varlığını araştırma önergesi Meclis'te reddedildi. Buna karşılık, 1983'den o güne Meclis'te yer alan partilerin lider ve yakınlarının mal varlıklarının araştırılmasıyla ilgili önerge kabul edildi.
1995- Gözaltındaki kayıpları protesto eden ve kendilerine "Devrimci Halk Güçleri" diyen 10 kişi, İstanbul Galata Kulesini 3 saat işgal etti.
1997- İstanbul Harbiye Orduevi'ne lav silahı ile ateş açıldı.
2004- Organize suç örgütü elebaşı Alaattin Çakıcı, Avusturya'nın Granz kentinde, eski MİT mensubu Faik Meral adına düzenlenmiş pasaportla yakalandı.
2008- İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı Aykut Cengiz Engin, "Ergenekon Soruşturması"na ilişkin iddianamenin tamamlanarak mahkemeye sunulduğunu bildirdi.
2008- Ergenekon soruşturması kapsamında tutuklanan Ankara Ticaret Odası Başkanı Sinan Aygün ve Barbaros Hayrettin Altıntaş'ın serbest bırakılmasına karar verildi.
14 Temmuz – Doğanlar
1862- Gustav Klimt, Avusturyalı sembolist ressam (ö. 1918)
1874- Abbas Hilmi Paşa, Osmanlı dönemindeki son Mısır valisi (ö. 1944)
1912- Söz Yazarı Woody Guthrie.
1913- Gerald Ford, Amerika Birleşik Devletleri başkanı (ö.2006)
1918- Ingmar Bergman, İsveçli oyun yazarı ve film yönetmeni (ö.2007)
1973- Halil Mutlu, Dünya ve olimpiyat şampiyonu Türk halterci
14 Temmuz - Ölenler
1969- Eero Berg, Finlandiyalı atlet (d. 1898)
1971- Atatürk'ün yakın arkadaşı Kılıç Ali vefat etti.
1991-Klasik Türk Müziği sanatçısı Mualla Gökçay,
1995- Yazar Bilge Karasu vefat etti.
(( Öykücü, romancı ve denemeci Bilge Karasu 1930'da İstanbul'da dünyaya geldi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nde öğrenim gördü. Ankara radyosu dış yayınlar servisinde çalıştı. 1963 yılında, Rockfeller bursuyla gittiği Avrupa'dan dönerek çevirmenliğe başladı. Ölümüne kadar Hacettepe Üniversitesi' nde araştırma görevlisi olarak çalıştı. "Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı" kitabıyla 1971 Sait Faik Hikaye Armağanı'nı, 1991'de "Gece" adlı kitabıyla uluslararası Pegasus Ödülü'nü ve 1994'de "Ne Kitapsız Ne Kedisiz" adlı deneme kitabıyla da Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü'nü kazanan yazarın "Usta Beni Öldürsene" adlı öyküsü 1997'de yönetmen Barış Pirhasan tarafından sinemaya uyarlandı.14 Temmuz 1995'de pankreas kanseri tedavisi sürerken Hacettepe Üniversitesi'nde öldü. ))
-
15 TEMMUZ
1099- Haçlılar Kudüs'ü işgal etti.
1516- Cezayir Osmanlılar tarafından fethedildi.
1683- Osmanlı Ordusunun Viyana taarruzu başladı.
1795- Fransız şair Rougel de Lislie'nin yazıp bestelediği ''Marseillaise'' Fransa'nın ulusal marşı ilan edildi.
1840- Osmanlı devleti ile İngiltere, Prusya, Avusturya ve Rusya arasında, ''Londra Mukavelesi'' imzalandı. Osmanlılar, Mısır'ı veraset, Suriye'yi kaydı hayat şartıyla Mehmet Ali Paşa'ya verdiler.
1908- Fransız biyolog Dr. Alexis Carrel, hayvandan hayvana ilk organ naklini yaptı.
1912- İngiltere’de, sosyal sağlık sigortası yürürlüğe girdi.
1926- Mustafa Kemal'e İzmir'de suikast girişimi iddiasıyla tutuklu Kazım Karabekir Paşa, Ali Fuat Paşa (Cebesoy) ve arkadaşları serbest bırakıldı.
1927- Viyana’da solcular ayaklandı; polis ateş açtı: 89 ölü.
1928- İskoç Dr. Alexander Fleming penisilini buldu.
1929- Cumhuriyet döneminin ilk sanatçı topluluğu Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği kuruldu.
1932- Kültür ve sanat dergisi ''Varlık''ın ilk sayısı çıktı.
1945- Beşiktaş futbol takımı Yunanistan'ın Olimpiyakos takımını İstanbul’da 4-0 yendi.
1954- İzmir liman işçileri yasağı delerek grev yaptı; 24 işçi gözaltına alındı.
1954- Boeing 707 ilk uçuşunu 15 Temmuz 1954'te gerçekleştirdi.
(( Boeing 707 aslında askeri amaçlar için Boeing 367-80 kod adıyla tasarlanan uçağın sivil versiyonudur. İlk Sivil Boeing 707-120 10 aralık 1957'da test uçuşlarına başladı. ))
1955- 700 liman işçisi İzmir'de bir yıl sonra gene grevde. Bu kez işçiler mahkemeye sevk edildi.
1958- Amerika Birleşik Devletleri iç savaş süren Lübnan’a asker çıkardı; Lübnan’ın çağrısıyla yapılan çıkarmayı Türkiye olumlu karşıladı.
1959- Kim dergisi yazı işleri müdürü Şahap Balcıoğlu 16 ay hapse mahkum oldu, dergi bir ay kapatıldı. Gerekçe; Amerikalı gazeteci Eugene Pulliam’ın Türkiye hakkında yazdığı yazıyı yayımlamak.
1960- Kongo’da iç savaş başladı. Birleşmiş Milletler Kongo’ya asker gönderdi.
1962- Başbakan İsmet İnönü “Demokrasiye karşı bir hareketin karşısında orduyu daima bulacağından emin oldum” dedi.
1963- Sendikalar Kanunu ile Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu çıktı. 28 Ocak'tan 4 Mart'a kadar süren Kavel Kablo Fabrikası işçilerinin direnişi yeni yasaların çıkartılmasında önemli bir rol oynadı.
1968- Amerika Birleşik Devletleri 6. Filosu İstanbul’a geldi.
(( Gemiler limana demirler demirlemez İstanbul Teknik Üniversitesi öğrencileri Dolmabahçe rıhtımına gelerek 6. Filo’yu protesto ettiler. İstanbul Teknik Üniversitesi Talebe Birliği Başkanı Harun Karadeniz, “Türkiye’nin tam bağımsız olduğuna inanmıyoruz” dedi. ))
1974- Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios bir darbeyle devrildi; yerine Kıbrıs Mücadelesi Ulusal Örgütü EOKA üyesi Nikos Sampson getirildi.
1975- Junko Tabel, Everest Dağı’na çıkan ilk kadın dağcı oldu.
1980- CHP İstanbul Milletvekili Abdurrahman Köksaloğlu öldürüldü.
1983- Ermeni örgütü ASALA Paris Orly Havaalanı’nda bombalı saldırı düzenledi; ikisi Türk 6 kişi öldü, 63 kişi yaralandı. Aynı gün Los Angeles’ta Ermeni işadamı Victor Galustiyan arabasına konan bombanın patlamasıyla öldü.
1984- Sabri Özün 200 metre kelebekte Balkan yüzme rekoru kırdı.
1986- İstanbul Milliyetçi Hareket Partisi davasında 3 idam, 6 müebbet hapis cezası verildi.
1987- Diyarbakır Valisi Hayri Kozakçıoğlu Olağanüstü Hal Bölge valiliğine atandı.
(( Bingöl, Diyarbakır, Elazığ, Hakkari, Mardin, Tunceli, Siirt ve Van illeriyle birlikte, bölgedeki askeri güçler de ek bir kararnameyle Kozakçıoğlu’na bağlandı. ))
1993- 15 bin kamu çalışanı maaş artışlarının düşüklüğünü protesto amacıyla Meclis’e yürümek istedi.
1996- İstanbul Gültepe Polis Karakolu tarandı. Ardından, polis bir eve operasyon yaptı; kısa adı DHKP-C olan Devrimci Halk Kurtuluş Partisi- Cephesi üyesi olduğu öne sürülen 4 kişi öldürüldü.
1996- İstanbul'da cezaevindeki baskıları protesto eden bir grubu dağıtan polis gazetecileri de copladı. Olay sonrası, Gazeteciler Cemiyeti’ni basan polis, gazetecileri döverek gözaltına aldı.
1997- Avrupa Birliği Komisyonu, yayımladığı raporda Türkiye’yi tam üyeliğe aday ülkeler arasına almadı.
1997- Beyin cerrahı Profesör Dr. Gazi Yaşargil’e Dünya Nöroşirurji Birliği’nin onur madalyası verildi.
1997- Modacı Gianni Versace evinde ölü bulundu.
1997- Slobodan Milosevic, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti başkanı seçildi
2001- MHP'li Osman Durmuş'un Sağlık Bakanlığı 1979'da yayınlanan Sağlık Meslek Liseleri Ödül ve Disiplin Yönetmeliği'ni yeniden düzenledi. "Yapılacak araştırma sonucu fuhuş yapmak ya da cinsel ilişkiye girmiş olduğu tespit edilmiş olmak" "eğitim dışına çıkarma"yla cezalandırılacak.
2001- Ağrı Dağı'na tek başına tırmanan dağcı Sertaç Tümerdem'in cesedi zirvenin 20 metre aşağısında bulundu.
2001- Bulgaristan'da eski Kral 2'inci Simeon, Cumhurbaşkanı Petar Stoyanov'dan yeni hükümeti kurma görevini aldı.
2002- Pakistan'da Amerikalı gazeteci Daniel Pearl'ün kaçırılıp öldürülmesi ile ilgili davada idam kararı verildi. Cinayeti organize etmekle suçlanan Britanya doğumlu Ahmet Ömer Said Şeyh idam, suç ortakları ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.
2003- Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından iki maddesi veto edilen 6. uyum paketi, TBMM'de AKP ve CHP'nin oylarıyla aynen kabul edildi. Böylece Terörle Mücadele Yasası'nın propagandayı cezalandıran 8. Maddesi yürürlükten kalktı.
2004- Yargıtay 8. Ceza Dairesi, TCK'nın 312. Maddesi uyarınca verilen cezayı bozdu. 312. Maddeyi "düşünceye ceza aracı" gibi işleten yargıçları eleştirdi. Kararda "Çoğunluk gibi düşünmemek, kurulu düzeni eleştirmek bir hakdır" denildi.
2005- Londra'da 7 Temmuz günü saldırılarında sorumlu tutulan kimyager, Mecdi Mahmud el-Neşar Mısır'da yakalandı.
(( İntihar saldırısını gerçekleştirenlerin kimlikleri belli oldu; Pakistan kökenli Britanya vatandaşları Muhammed Sıddık Han, Şehzad Tanweer, Hasib Mir Hüseyin ve Jamaika asıllı Lindsey Germanie. ))
2005- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, geldiği yer ve nereye yerleştiği belli olmayan kişilerin İstanbul’a bedel ödettiklerini söyledi.
2008- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, "2 milyar 855 milyon YTL’lik KEY ödemelerinin iki hafta içinde Ziraat Bankası aracılığı ile yapılacağını" söyledi.
2009- İran’ın Hazar havayollarına ait uçak, Tahran’dan kalktıktan 16 dakika sonra, düştü.168 kişi öldü
15 Temmuz - Doğanlar
1606- Rembrandt, Hollandalı sanatçı (ö. 1669)
1919- Iris Murdoch, İrlandalı yazar, filozof (ö. 1999)
1932- Hüseyin Baradan, Türk sinema oyuncusu (ö. 2004)
1955- Cevdet Şekerbegoviç, Boşnak futbolcu
1956- Joe Satriani, ABD'li gitarist
15 Temmuz - Ölenler
1904- Modern kısa öykünün en önemli ustalarından Rus yazar Anton Çehov öldü.
1919- Hermann Emil Fischer, Alman kimyager (d. 1852)
1956- Kurtuluş Savaşı komutanlarından Orgeneral Cemil Cahit Toydemir öldü.
1969- Türk havacılığının kurucularından Vecihi Hürkuş 80 yaşında İstanbul'da öldü.
(( Kafkas cephesinde ilk Türk hava zaferinin kazanan, İstiklal Savaşı'nda ilk ve son uçuşu yapan, ilk Türk askeri ve sivil tayyaresini inşa eden, ilk Türk özel tayyare mektebini açan, ilk sivil pilotları özellikle ilk Türk kadın pilotunu yetiştiren, ilk Türk deniz tayyaresinin ve planörü inşa eden Hürkuş, ismini Cumhuriyet tarihine altın harflerle yazdırdı. ))
1975- Asker ve siyasetçi Fahri Belen.
1977- Romancı Esat Mahmut Karakurt.
2005- Eski Basın Yayın ve Enformasyn genel müdürlerinden, Gazeteci yazar Ömer Tarkan vefat etti.
2006- Efsanevi savaş fotoğrafçısı Catherine Leroy (60) hayatını kaybetti.
-
16 TEMMUZ
622- Hazreti Muhammed ve beraberindeki ilk Müslümanlar, hicretlerini tamamlayıp Medine'ye vardılar: ''Hicri Takvim''in başlangıcı.
1394- Fransa kralı VI. Charles, Yahudilerin Fransa'dan kovulması için emir verdi.
1683- Viyana'ya taarruz eden Osmanlı Ordusu, Avusturya Ordusunu mağlup etti. Böylelikle Viyana kuşatması sürdürüldü.
1885- Pastör Kuduz aşısını buldu.
1888- Sözleri Paris Komünü'nün yıkılmasından sonra Komüncülerin mücadelesi adına Eugene Pottier tarafından yazılan Enternasyonal, Pierre Degeyter tarafından marş olarak bestelendi.
1912- Stokholm Olimpiyat'ları başlangıcı.
1918- Rus Çarı Nikola ve Romanof hanedanının öteki üyeleri, Bolşevikler tarafından, Urallar'daki Yekaterinburg kasabasında öldürüldü.
1922- Gazi Mustafa Kemal, Anadolu ve Müdafaa-i Hukuk Grubu toplantısında doğal başkan, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa ise Grup Başkanı oldu. ''Misakı Milli'' temel ilke kabul edildi.
1926- İlk renkli su altı çekimleri National Geographic dergisinde yayımlandı.
1942- Fransa'daki en büyük Yahudi tutuklanması: 12.884 Yahudi Auschwitz'e gönderilmek üzere tutuklandı.
1945- ABD'de Robert Oppenheimer'ın geliştirdiği ilk atom bombası, New Mexico yakınlarında, çölde patlatıldı.
(( Manhattan Projesi gereğince Amerika Birleşik Devletleri yakınlarında ilk atom bombası denemesi 16 Temmuz 1945'te yapıldı. Manhattan Projesi, nükleer silah üretmek üzere II. Dünya Savaşı sırasında ABD, Kanada ve İngiltere tarafından başlatılan proje. Projenin bilimsel başkanlığını fizikçi Robert Oppenheimer, askeri başkanlığını ise General Leslie R. Groves üstlenmiştir. Proje başarıyla sonuçlanmış, 16 Temmuz 1945 tarihinde Trinity adı verilen denemede dünyanın ilk nükleer bombası New Mexico eyaletinin Alamogordo kenti yakınlarında patlatılmıştır.6 Ağustos'ta Hiroşima'ya, ardından 9 Ağustos'ta Nagasaki'ye atılan bombalar yüzbinlerce cana mal oldu. ))
1947- Rize Çay Fabrikası açıldı.
1955- Söke, Aydın ve İzmir'de deprem. 3 kişi öldü, 600 ev yıkıldı, 1000 ev hasar gördü.
1958- Ortadoğu'da görev alacak 11 bin Amerika Birleşik Devletleri askerinin İncirlik üssüne indirilmesine başlandı.
1964- Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı (NATO) Ankara ve Atina'yı uyardı: "Türkiye-Yunanistan görüşmeleri başlamazsa askeri yardımlar dondurulur."
1965- Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel Komünizmle Mücadele Derneği fahri başkanlığından ayrıldı. Sonraki gün, Adalet bakanlığı dernekle ilgili soruşturma başlattı.
1965- Halk ozanı Aşık Veysel'e aylık bağlanması hakkındaki kanun kabul edildi.
1969- Apollo 11 Cape Kennedy uzay üssünden fırlatıldı.
1971- Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO) liderleri Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan, Hüseyin İnan ve arkadaşlarının yargılanması başladı.
1974- Türkiye, Kıbrıs'taki darbeye karşılık, İngiltere'ye iki garantör devlet olarak Kıbrıs'a müdahale önerdi.
(( Londra'ya giden Başbakan Bülent Ecevit'in, İngiltere Başbakanı Wilson'a yaptığı öneri kabul görmedi. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, Meclisi olağanüstü toplantıya çağırdı. ))
1977- Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (Töb-Der) İstanbul şubesi bombalandı.
1977- Türk Silahlı Kuvvetleri'ne casus soktuğu iddia edilen Bülent Orakoğlu tutuklandı.
1978- Danıştay, polis dernekleri Pol-Der ve Pol- Bir'i kapatma kararını durdurdu.
1979- Saddam Hüseyin Irak Devlet Başkanı oldu.
1990- Filipinler'de deprem: 1.450 ölü.
1990- Polis kamu çalışanlarının eylemine müdahale etti: Onlarca yaralı.
1991- Askeri Yargıtay, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'nun (DİSK)kapatılma kararını kaldırdı; tüm DİSK yöneticileri beraat etti.
1994- ''Shoemaker Levy'' adlı kuyruklu yıldız Jüpiter'e çarptı; NASA çarpışmayı naklen yayımladı.
1997- Türk Silahlı Kuvvetleri'ne casus soktuğu iddia edilen Bülent Orakoğlu tutuklandı.
2000- İngiliz bilim çevreleri dünyanın yaşayan en yaşlı canlısını buldular: 260 yaşında bir bakteri.
2006- Siirt'in Eruh ilçesinde güvenlik güçleri ile teröristler arasında çıkan çatışmada, yedi er ile bir geçici köy korucusu şehit oldu. Van'ın Özalp ilçesinde ise polis noktasına ateş açılması sonucunda bir polis şehit düştü.
16 Temmuz - Doğanlar
1872- Güney Kutbu'nu keşfeden Norveçli kaşif Roald Amundsen.
1902- Orhan Şaik Gökyay, edebiyat tarihi ve dil araştırmacısı, şair (ö. 1994)
1936- Yasuo Fukuda, Japon siyasetçi
1956- Tony Kushner, ABD'li oyun yazarı
1979- Jayma Mays, ABD'li oyuncu
1984- Franco Dario Cangele, Arjantinli futbolcu
16 Temmuz – Ölenler
1664- Andreas Gryphius Alman barok edebiyatı şairi (d. 1616)
1964- Eski başbakanlardan Rauf Orbay.
(( Osmanlı donanmasında Hamidiye kruvazörü komutanlığı yapan Orbay Balkan Savaşı'ndaki başarıları nedeniyle "Hamidiye Kahramanı" ünvanı almıştı. ))
1989- Avusturyalı orkestra şefi Herbert von Karajan.
1998- 12 Eylül 1980 askeri harekatını gerçekleştirenlerden eski Jandarma Genel Komutanı emekli Orgeneral Sedat Celasun, Çanakkale'de kalp krizi sonucu öldü.
2003- Celia Cruz, Kübalı şarkıcı (d. 1925)
-
17 TEMMUZ
1453- Fransızlar'ın İngilizler karşısında kazandığı Castillon Savaşı.
1815- Napolyon Rochefort'da İngiliz kuvvetlerine teslim olur.
1867- Marx'ın "Kapital" adlı eserinin ilk cildi yayımlandı.
1879- İstanbul'da tersane işçileri grevde.
1907- Resim sanatında Kübizm akımı doğdu.
1928- Meksika'da Başkan Alvaro Obregon öldürüldü.
1929- Sovyetler Birliği Çin'le diplomatik ilişkilerini kesti.
1929- Türkiye'de hükümeti devirme iddiasıyla yargılanan Komünistlerin davası sonuçlandı: Dr. Hikmet (Kıvılcımlı), Hüsamettin (Özdoğu) ve (Laz) İsmail beyler 4'er yıl 6'şar ay hapse mahkum oldular. 24 sanık çeşitli hapis cezalarına çarptırıldı.
1936- İspanya'da Halk Cephesi'nin seçimleri kazanması üzerine Falanj Partisi'nin hazırladığı askeri ayaklanma patlak verdi. İspanyol Fas'ında, General Francisco Franco önderliğinde başlayan ayaklanma, kısa sürede yarımadaya yayıldı ve iç savaşa dönüştü.
1944- Patlayıcı yüklü iki gemi Port Chicago'da çarpıştı: 320 ölü, 400 yaralı.
1945- Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Harry Truman, Sovyetler Birliği lideri Josef Stalin ve İngiltere Başbakanı Winston Churchill Almanya'nın Potsdam kasabasında bir araya gelerek 2. Dünya savaşı sonrası dünyanın bölüşümünü belirlediler.
1947- Büyük Doğu dergisi yazı işleri müdürü Necip Fazıl Kısakürek 6 ay hapis cezasına mahkum oldu.
1955- Dünyanın en ünlü eğlence parkı Disneyland, California'da açıldı.
((Disneyland, ABD'nin Anaheim (Los Angeles'ta) kentinde bulunan bir eğlence merkezidir. ABD'li canlı resimci ve film yapımcısı Walt Disney tarafından 17 Temmuz 1955'te kuruldu. Dünya'nın en büyük eğlence parkı ve önemli bir turizm merkezi olan Disneyland, sanatçının kahramanlarını yaşatan düzenlemeleri ve donatımlarıyla daha çok çocukların ilgisini çeken bir panayır durumundadır. Bugün, birçok iş dalını içeren Walt Disney Kurumu'nun bir bölümüdür.Yaklaşık 30 hektarlık bir alanı kaplayan Disneyland'de belirli temalara göre düzenlenmiş çeşitli bölümler vardı. Disney Company, 1971'de de Florida'da Disneyworld'u açtı. ))
1958- Amerika Birleşik Devletleri'nin Lübnan çıkarmasına ve İncirlik üssüne asker göndermesine karşı çıkan Sovyetler Birliği Türkiye sınırında askeri manevralara başladı.
1963- Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu'nun (TÜBİTAK) kuruluş yasası kabul edildi.
1963- Helsinki'de yapılan uluslararası atletizm yarışmasında 5000 metrede Muharrem Dalkılıç birinci geldi.
1965- Senaryosunu Vedat Türkali'nin yazdığı, Ertem Göreç'in yönettiği "Karanlıkta Uyananlar" filmi 17 Temmuz 1965'de yasaklandı.
1968- Üniversite öğrencileri Amerika Birleşik Devletleri'ne ait 6. Filo askerlerini denize attı; Polis İstanbul Teknik Üniversite Yurdu'nu bastı, 53 öğrenci ve 4 polis yaralandı.
1972- Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının avukatı Niyazi Ağırnaslı "mahkemenin manevi şahsiyetini tahkir" suçundan 10 ay hapse mahkum oldu.
1974- Başbakan Bülent Ecevit Londra'ya gitti; İngiliz hükümetine Kıbrıs'a ortak müdahalede bulunmayı önerdi.
1975- ABD uzay aracı Apollo, Sovyet uzay aracı Soyuz 19 ile kenetlendi. Astronotlar, iki gün boyunca ortak deneyler yaptı.
1976- Kanada'da Montreal Yaz Olimpiyat Oyunları başladı.
1978- Hayri Kozakçıoğlu İstanbul Emniyet Müdürlüğü'ne atandı.
1990- Halkın Emek Partisi (HEP) milletvekilleri İstanbul'dan Diyarbakır'a "Onurlu ve Özgür Yaşam Yürüyüşü"ne başladılar.
1992- Slovak Parlamentosu bağımsızlık ilan etti. Çekoslovakya, Çek ve Slovak cumhuriyetleri adıyla iki devlet oldu. Çekoslovakya Devlet Başkanı Vaclav Havel istifa etti.
1994- İtalya'yı 3-2 yenen Brezilya futbolda Dünya Kupası'nı dördüncü kez aldı.
1998- Uluslararası Ceza Mahkemesini kuran Roma Statüsü kabul edildi.
2000- İran Hükümeti, kız öğrencilerin üniformalarına renkli olabilme serbestisi getirdi.
2000- İtalya'da bir tecavüz davasında, tecavüze uğrayan kadın sadece 5 dakika "direndi" diye tecavüzcü suçsuz bulundu.
2006- Endonezya'da meydana gelen 7.7 büyüklüğündeki depremin ardından oluşan tsunami Java bölgesini vurdu. Toplam 531 kişi hayatını kaybetti.
17 Temmuz - Doğanlar
1899- James Cagney, ABD'li aktör (ö. 1986)
1487- Şah İsmail. 1501-24 arasında İran'a hükmeden Safevi hanedanının kurucusu, İran'ı Sünnilik'ten Şiiliğe geçirdi.
1920- Juan António Samaranch. 1980'den 2001'e değin Uluslararası Olimpiyat Komitesi başkanlığını yürüten İspanyol işadamı ve diplomat.
1934- Kanadalı aktör Donald Sutherland.
1954- Angela Merkel, Alman politikacı, başbakan.
1972- Jaap Stam, Hollandalı futbolcu
1971- Ari Barokas, Duman grubunun basçısı.
17 Temmuz - Ölenler
1588- Mimar Sinan (d. 1489)
1790- Emek-değer teorisine katkılarıyla bilinen İskoçyalı liberal iktisatçı Adam Smith.
1912- Fransız matematikçi Henri Poincare.
1961- Çanakkale Anıtı ve Anıtkabir'in mimarlarından Prof. Emin Onat 53 yaşında öldü.
1961- Yazar Vasfi Mahir Kocatürk.
1967- ABD'nin önde gelen caz üstatlarından John Coltrane.
2006- Yazılarıyla okurlarının dertlerine çare olmaya çalışan Güzin Abla (Güzin Sayar) 84 yaşında hayata gözlerini yumdu.
2009- Ünlü Spor Spikeri Orhan Şengürbüz beyin kanaması sonucunda hayata gözlerini yumdu.
-
18 TEMMUZ
656- Hz. Ali Halife seçildi.
1919- Müttefik Yüksek Konseyi, işgal bölgeleri hakkında anlaşamayan İtalya ve Yunanistan arasında bölüştürme yaptı ve Aydın'ın İtalyanlara verilmesi kararlaştırıldı.
1920- Ankara'da kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi milletvekilleri Meclis-i Mebusan'ın "Misak-ı Milli"sine bağlılık andı içtiler.
1924- Almanya'da Nazi Partisi lideri Adolf Hitler'in Mein Kampf (Kavgam) adlı kitabı yayımlandı.
1930- Ankara Etnoğrafya Müzesi halka açıldı.
1932- Ezanın Türkçe okunacağı açıklandı. Uygulamaya kısa süre sonra geçildi.
1941- Milli Savunma giderlerini karşılamak üzere tasarruf bonoları çıkarıldı.
1945-Türkiye'de çok partili demokratik hayata yeniden adım atıldı.
(( 18 Temmuz 1945'te Milli Kalkınma Partisi kuruldu. Partinin kurucuları arasında Nuri Demirağ, Hüseyin Avni Ulaş ve Cevat Rifat Atılhan gibi isimler yer aldı. ))
1951- İngiltere, Türkiye'nin NATO'ya girişine onay verdi.
1952- Türkiye, Cemiyet-i Akvam'a (Milletler Cemiyeti) 56. üye olarak kabul edildi.
1953- Mısır'da cumhuriyet ilan edildi.
1959- Küba'da devrimin önderi Fidel Castro sosyalizme yönelişe direnen Cumhurbaşkanı Urritia'yı görevden uzaklaştırdı.
1968- Amerika Birleşik Devletleri'nin 6. Filo askerlerini denize atma iddiasıyla 30 öğrenci tutuklandı. İstanbul Teknik Üniversitesi rektör, dekan ve senato üyeleri tutuklamaları protesto ederek istifa etti.
1969- Başbakan Süleyman Demirel, "Birbirimizi yemeyelim. Birbirimizi yiyerek karnımızı doyuramayız," dedi.
1971- Profesör Sabahattin Eyüboğlu ve yazar Yaşar Kemal'in eşi Tilda Gökçeli tutuklandı.
1972- Çetin Altan, cumhurbaşkanına hakaret gerekçesiyle verilen bir yıllık hapis cezası için cezaevine girdi.
1974- ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger’in yardımcısı Sisco, Londra'ya gelerek Bülent Ecevit ile görüştü. Müdahaleden vazgeçmesi için Ecevit’in şartlarını öğrendi ve bunları Yunanlılar ile görüşmek üzere Atina’ya hareket etti.
1979- Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) Bahçelievler Eğitim Merkezi'nde bomba imal edildiği belirlendi. Milliyetçi Hareket Partisi genel merkezi ve Gençlik Kolları arandı.
1980- Fatsa Belediye Başkanı Fikri Sönmez tutuklandı.
1981- İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) taraftarlarının Dublin'deki gösterileri sırasında 120 kişi yaralandı.
1982- Her yıl 24 Kasım Öğretmenler Günü'nün kutlanması amacıyla bir yönetmelik yayınladı.
1986- İnsan Hakları Derneği Ankara'da kuruldu.
1989- Emlak Bankası'nı dolandırdığı gerekçesiyle Kemal Horzum tutuklandı.
1996- Dönemin başbakanı Tansu Çiller'i dolandırarak kendisine örtülü ödenekten 5,5 milyar lira verilmesini sağlamakla suçlanan Selçuk Parsadan'ın yargılanmasına başlandı.
1998- İnsanlık ve savaş suçu işleyenlerin yargılanabilmeleri için uluslararası mahkeme kurulmasını öngören sözleşme Roma'da imzalandı.
2000- KKTC'de casusluk yaptıkları gerekçesiyle 11 gündür tutuklu bulunan Avrupa gazetesi sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni Şener Levent dahil bütün sanıklar serbest bırakıldı. Davada tutuklu kalmadı.
2001- Üniversite öğrencisi Birtan Altınbaş'ı "suçunu itiraf ettirmek için öldürmek"ten yargılanan dört polis, "kasıt olmadığı" gerekçesiyle dört yıl altı ay 10 gün ağır hapis cezasına çarptırıldı.
2001- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 1994 yılında gözaltında kaybolan Kenan Bilgin'in kardeşi İrfan Bilgin'in başvurusunu sonuçlandırdı.
(( Türkiye'nin Avrupa ınsan Hakları Sözleşmesi'nin yaşam hakkı, özgürlük ve güvenlik hakkını ihlal ettiğine karar verdi. Türkiye, 270 bin Fransız Frangı tazminat ödeyecek. ))
2002- Hindistan'da Müslüman biliminsanı A. P. J Abdüllelam milletvekillerinin yüzde 89'unun oyuyla Komünistlerin kadın adayı Lakşmi Seghal'e karşı cumhurbaşkanlığı seçimini kazandı.
2002- Yunanistan'da "17 Kasım" örgütü liderlerinden Prof. Aleksandras Yiotopulos 30 yıl izini kaybettirdikten sonra yakalandı.
2003- Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Terörle Mücadele Yasası'nın 8. Maddesini yürürlükten kaldıran 6. uyum paketini onayladı.
2003- İngiltere hükümetinin savaşa gerekçe yapmak için Irak'ın kitle imha silahlarıyla ilgili istihbaratı çarpıttığı iddiasını BBC'ye sızdırmakla suçlanan Britanya Savunma Bakanlığı danışmanı David Kelly, ölü bulundu.
2004- Belçika'da başkent Brüksel bölgesi hükümetine Türk asıllı Emir Kır devlet bakanı olarak atandı. Kır, Avrupa'daki Türkiye kökenli ilk bakan.
2004- Emekli büyükelçi Kamuran Gürün, 80 yaşında. Tiyatro yönetmeni ve eski vekil Gencay Gürün'le evliydi.
2004- Türk sinemasının ilk kadın yönetmenlerinden Feyturiye Esen, 76 yaşında. Esen'e, 2001 Uçan Süpürge Kadın Filmleri Festivali'nde plaket verilmişti.
2005- Yeşim Ustaoğlu'nun filmi "Bulutları Beklerken" Ermenistan'ın başkenti Erivan'da düzenlenen "Altın Kayısı Uluslararası Film Festivali"nde eleştirmenlerin FIBRESCI ödülü'nü aldı.
2009- TMSF Hayyam Garipoğlu'na ait 70 şirketin İstanbul, İzmit, Bandırma, Lüleburgaz, Amasya, Adana ve Adıyaman'da bulunan fabrika işletmelerinde yönetimi devraldı.
18 Temmuz - Doğanlar
1811- William Makepeace Thackeray. "Vanity Fair" adlı romanıyla bilinen Napolyon dönemi İngiliz romancısı.
1883- Lev Borisoviç Kamenev.
(( Asıl soyadı Rosenfeld olan Kamanev 1917 devrimi sonrasındaki on yıl boyunca Komünist Partisi ve Bolşevik hükümetin önde gelen liderlerindendi. Stalin'le düştüğü anlaşmazlık sonunda "büyük temizlik"te idam edildi. ))
1918- Güney Afrika'nın siyahi lideri Nelson Mandela doğdu.
(( Güney Afrika'nın seçimle başa gelen ilk devlet başkanı olan Mandela 1993 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmüştür. ))
1922- Thomas S. Kuhn.
(( "Bilimsel Devrimlerin Yapısı" adlı, 20. yüzyılın en önemli tarih ve felsefe yapıtlarından biri olan eseriyle bilinen Amerikalı bilim tarihçisi. ))
1933- Modern Rus ve Sovyet şiirinin önde gelen temsilcilerinden Yevgeniy Yevtuşenko.
1989- Dmitri Soloviev, Rus buz patenci
18 Temmuz - Ölenler
1610- Caravaggio, İtalyan ressam (d. 1571)
1817- İngiliz edebiyatının en bilinen yapıtlarından biri olan "Üç Kızkardeş"in kadın yazarı Jane Austen.
1965- Gazeteci ve yazar Refik Halit Karay. Eserleri arasında, "İstanbul'un İki Yüzü", "Bugünün Saraylısı", "Guguklu Saat" yer alıyor.
2002- Eski senatör, Milliyet Gazetesi yazarı, gazeteci Metin Toker, 78 yaşında.
(( 1955 yılında İsmet İnönü'nün kızı Özden Toker'le evlendi. 59 yıl gazetecilik yaptı. Eserleri: "Tek Partiden Çok Partiye", "DP'nin Altın Yılları", "İsmet Paşa'nın Son Yılları", "Şeyh Sait İsyanı", "Sağda ve Solda Vuruşanlar". ))
2003- Pulitzer ödüllü Kanadalı yazar Carol Shields, 68 yaşında. Eserlerinde genellikle orta sınıf kadınların günlük yaşamlarını konu etmişti.
2004- II. Dünya Savaşı sonunda, tarihte savaş amaçlı kullanılmış ikinci ve son atom bombasını Japonya'nın Nagasaki kentine bırakan Amerikalı pilot Charles W. Sweeney, 84 yaşında öldü.
2009- Ünlü Spor Spikeri Orhan Şengürbüz beyin kanaması sonucunda hayata gözlerini yumdu.
2009- Dünyanın en yaşlı adamı Henry Allingham, 113 yaşında hayatını kaybetti.
-
19 TEMMUZ
711- Tarık bin Ziyad’ın ordusu İspanya topraklarına girdi.
1870- Fransa, Prusya'ya savaş ilan etti.
1912- 19 Temmuz 1912'de yaklaşık 190 kg ağırlığında bir meteor, Navajo County-Arizona semalarında infilak etti ve parçalar kentin üzerine yağdı.
1921- Yalova düşman işgalinden kurtuldu.
1926- İzmir Suikastı davasında idama mahkum eski Ankara Valisi Abdülkadir Bey Trakya sınırında yakalandı.
1928- Mısır'da Kral Fuat parlamenter yönetime son verdi.
1939- Film denetimine ilişkin sansür nizamnamesi yürürlüğe girdi.
1943- Müttefikler Roma'ya hava saldırısı yaptı: 1400 ölü.
1943- Türkiye'de Varlık Vergisi tahsilatının 19 milyon lirayı geçtiği açıklandı.
1948- Millet Partisi kuruldu.
1949- Laos bağımsızlığını ilan etti.
1954- Elvis Presley'in ilk albümü "That's All Right Mama" çıktı.
1957- Türkiye- Mısır arasında ticaret anlaşması imzalandı.
1958- Nükleer silah taşıyan Amerika Birleşik Devletleri uçakları İncirlik üssüne indi.
1960- Milli Birlik Komitesi eski iktidar üyelerinin Yassıada'da yargılanmalarına karar verdi.
1966- Kültür Bakanı İsmail Kahraman "Toplumun geniş kesimleri Kırkpınar güreşlerini seviyor. Opera ve Bale için aynı şeyi söylemek mümkün değil" dedi.
1968- Savcılık, 6. Filo olayları sonrası, öğrenci yurduna girmesi ve öğrencilerin cop ve sopalarla yaralanması üzerine 19 Temmuz 1968'de polisler hakkında soruşturma başlattı.
1974- İspanya'da General Fransisco Franco sağlık gerekçesiyle yönetimi Kral Juan Carlos'a devretti.
1979- Nikaragua'da Sandinist devrimci güçler, başkent Managua'ya girdiler.
1980- 22. Olimpiyat Oyunları Moskova'da başladı. Sovyetlerin Afganistan'ı işgalini protesto eden pek çok ülke olimpiyatlara katılmadı.
1980- 12 Mart dönemi başbakanı Nihat Erim İstanbul'da öldürüldü.
1980- Dünya Şairler Kongre'si açıldı.
1982- Refah Partisi kuruldu. Ali Türkmen Genel başkanlığa getirildi.
1982- Dünya Şairler Kongre'si açıldı.
1987- Uluslararası San Francisco Maratonu'nu Mehmet Terzi kazandı. Terzi'nin derecesi 2 saat 14 dakika 7 saniye.
1990- "Karun Hazinesi"nin Türkiye'ye iadesi için açılan dava 19 Temmuz 1990'de bitti. New York Federal Mahkemesi Türkiye lehine karar verdi.
(( New York Federal Mahkemesi, Karun Hazinesinin Türkiye'ye iadesi için açılan davada Türkiye lehine karar verdi. Metropolitan Museum of Art yetkililerinin 363 parçalık hazineyi Türkiye'ye iade etmek istemesi üzerine anlaşmaya varıldı ve hazine Ekim 1993'te Ankara'ya getirildi. ))
1991- ABD Başkanı George Bush, resmi bir ziyaret için Türkiye'ye geldi.
1993- Van'ın Bahçesaray ilçesi Sündüz Yaylası'na saldıran teröristler, 15 çocuk ile 9 kadını öldürdü.
1993- İstanbul Su ve Kanalizasyon İşletmesi (İSKİ) Genel Müdürü Ergun Göknel yolsuzluk iddiasıyla görevden alındı.
1996- Kültür Bakanı İsmail Kahraman "Toplumun geniş kesimleri Kırkpınar güreşlerini seviyor. Opera ve Bale için aynı şeyi söylemek mümkün değil" dedi.
1996- 1996 Yaz Olimpiyatları, Atlanta-Georgia'da başladı
1997- Türkmenistan'da düzenlenen Dünya Biyoloji Olimpiyatları'nda Aydın Albayrak birinci oldu.
2000- Liseli iki kız öğrenciye gözaltında cop ile tecavüz ettiği iddiasıyla yargılanan polis memuru Gürkan İlhan'a Hatay Emniyeti tarafından "üstün başarılı" çalışmaları nedeniyle teşekkür belgesi verildi.
2001- Anayasa Mahkemesi af davaları ile ilgili karar aldı: İşkence ve kötü muamele davalarında mahkum olan veya yargılanan polislerin affa dahil edilebilmesi beşe karşı altı oyla reddedildi. Çetelerde ise oybirliği ile ret çıktı.
2001- Anayasa Mahkemesi, TCK'nın 312. maddesinden hükümlülüğü nedeniyle Hasan Celal Güzel'in parti üyesi olamayacağı gerekçesiyle, bu kişiyi üyelikten çıkarmayan Yeniden Doğuş Partisi'ne ihtar verilmesi istemiyle açılan davayı reddetti. Emsal oluşturan karar, aynı maddeden hükümlü AKP lideri Recep Tayyip Erdoğan'a siyaset yolunu açtı.
2002- Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, Afganistan'da Uluslararası Güvenlik Destek Gücü'nün (ISAF) görev alanının genişletilmesi talebini reddetti. ISAF'ın komutası Türkiye'de.
2003- Bulgaristan Telekomünikasyon Kurumu'nun yüzde 65'inin satışı için Bulgaristan Özelleştirme Ajansı ile Koç Holding-Türk Telekom konsorsiyumu arasında anlaşma imzalandı.
2004- Dünya Alerji Araştırma Vakfı'nın 33 yıldan beri üç yılda bir verilen ödülünü Prof. Dr. Cezmi Akdiş aldı. Akdiş, İsviçre Alerji ve Astım Araştırma Enstitüsü'nde (SIAF) Hücresel Immünoloji Anabilim Dalı Başkanı.
2005- Irak Anayasa Komisyonu'nun üç Sünni üyesi Mücbil İsa, Aziz İbrahim ve Camin Hüseyin Bağdat'ta suikaste kurban gitti.
2006- İsrail, Hizbullah iki askerini kaçırdığı için bir haftadır kuşattığı ve havadan bombaladığı Lübnan'a karadan girdi.
2009- Sigara yasağının kapsamını genişletilerek yürürlüğe girdi.
(( Eğlence hizmeti verilen işletmeler ve lokantalar dahil kamu ve özel hukuk kişilerine ait tüm binaların kapalı alanlarında tütün ürünleri tüketimi artık yasak. ))
19 Temmuz – Doğanlar
1814- Samuel Colt, ABD'li silah üreticisi (ö. 1862)
1834- Fransız empresyonist ressam Edgar Degas.
1898- Alman kökenli ABD'li filozof Herbert Marcuse.
(( 20. yüzyıl Batı toplumlarını Marksizm ve Freudcu psikanaliz yordamıyla eleştirisi 1968 başkaldırısını gerçekleştiren ABD ve Batı Avrupa gençliğini harekete geçirmekte önemli bir rol oynamıştı. ))
1905- Amerikalı gazeteci Edgar (Parks) Snow. Çin Devrimi gerçekleşmeden önce Çin komünistleri üzerine en önemli haberleri gerçekleştirmesiyle biliniyordu.
1908- Ernest Buckler, Kanadalı roman ve öykü yazarı (ö. 1984)
1947- Brian May, İngiliz müzisyen (Queen grubu)
1948- Argentina Menis, Rumen atlet
19 Temmuz – Ölenler
1374- Francesco Petrarca, İtalyan şair (d. 1304)
1929- Fausto Zonaro, İtalyan ressam (d. 1854)
1980- Nihat Erim, Türkiye Cumhuriyeti başbakanı (suikast) (d. 1912)
1992- Yazar, gazeteci ve çevirmen Vahdet Gültekin.
2001- Post-empresyonist ressam, heykel ve gravür sanatçısı İtalyan Aligi Sassu, 88 yaşında.
2004- Zenko Suzuki, Japonya başbakanı (d. 1911)
2005- Sinema yönetmeni Hulki Saner, 84 yaşında. "Turist Ömer" serisinin yönetmeni olarak tanınıyordu.
2005- İrlanda asıllı Amerikalı sinema oyuncusu Geraldine Fitzgerald, 91 yaşında.
2006- Kızıl Kmerler rejiminin "kasap" lakaplı komutanı Ta Moh, 80 yaşında. 1997'de Pol Pot'u devirerek örgütü ele geçirmiş, 1999'da yakalanmıştı
-
20 TEMMUZ
1402- Timur’la Yıldırım Bayezit arasında Ankara Meydan savaşı yapıldı.
1891- Bulgaristan Sosyal Demokrat İşçi Partisi kuruldu.
1923- Meksika'lı devrimci Panço Villa öldürüldü.
1931- Mustafa Kemal Paşa "Köylü hepimizin velinimetidir" dedi.
1936- Boğazların Türkiye egemenliğine geçişini sağlayan Montreux Sözleşmesi imzalandı.
1938- 2. Dünya Ermenileri Kongresi Lozan'da başladı.
1944- Hitler'e başarısız bir suikast girişimi yapıldı.
1951- Ürdün Kralı Abdullah Kudüs'te öldürüldü.
1951- İstanbul'da şiddetli yağış 7 kişinin ölümüne, 1000 evin sular altında kalmasına, 2,5 milyon lira maddi zarara yol açtı.
1955- Polis Cumhuriyet Halk Partisi İsparta İl Kongresini dağıttı. Genel Sekreter Kasım Gülek kürsüden indirildi.
1961- Korgeneral Cemal Madanoğlu , "Senatör olmak için ihtilal yapmadık" dedi. Milli Birlik Komitesi, Madanoğlu'nun istifasını kabul etti.
1962- Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, "Ordu, kendi sahasına çekilme gayesi içinde" dedi.
1969- Tarihte ilk kez insanlı bir uzay aracı Ay'a ulaştı.
(( Apollo 11 Ay yüzeyine indi. Astronot Neil Armstrong ve Buzz Aldrin Ay'a ilk ayak basan insanlar oldu. (ABD saatiyle 21.56'da, Avrupa için bu zaman 21 Temmuzdu) ))
1971- Anayasa Mahkemesi Türkiye İşçi Partisi'ni (TİP) kapattı.
1972- 500 bininci işçi törenle Almanya'ya gönderildi.
1974- Türk Silahlı Kuvvetleri Kıbrıs'a hava indirme ve çıkarma harekatına başladı.
(( Başbakan Bülent Ecevit, "Biz aslında savaş için değil, barış için ve yalnız Türklere değil, Rumlara da barış götürmek için adaya gidiyoruz" dedi. ))
1976- Viking-1 11 ay süren yolculuktan sonra Mars'a kondu ve Dünya'ya fotoğraflar aktarmaya başladı
1976- İstanbul'da 22 Yayınevi sahibi ve kitap satıcısı gözaltına alındı, 2 bin 100 kitaba el konuldu.
1977- Adalet Partisi, Milli Selamet Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi ikinci Milliyetçi Cephe (MC) hükümeti konusunda anlaştı.
1978- Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) ile Bülent Ecevit hükümeti arasında "toplumsal anlaşma" imzalandı. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) bu anlaşmaya katılmadı, bu tür biçimsel anlaşmaların kağıt üzerinde kalmaya mahkum olduğunu açıkladı.
1979- Nikaragua'da Sandinistalar Somoza rejimine son verdiler.
1994- İşçiler ve kamu çalışanları maaş zammını protesto amacıyla bir günlük iş bırakma eylemi yaptı.
1997- Antalya'da 16 saat süren orman yangınında 222 bin ağaç yandı.
2000- Adalet Bakanlığı'nın yeni Ceza Yasası'nın hazırlanması amacıyla oluşturduğu komisyon, idam cezasının kaldırılmasını oybirliğiyle kabul etti.
2001- Cenova'da yapılan G8 Zirvesi'nde küreselleşme karşıtı 100 bin kişi protesto eylemi yaptı.
(( Polis göstericilere müdahale etti. İtalyan Özel Timi (Carabinieri) göstericilerden Carlo Giuliani'yi başından vurarak öldürdü, çok sayıda yaralı var. ))
2001- Bulgaristan'ın yeni Başbakanı eski Kral Simeon Türklerin Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) ile koalisyon protokolü imzaladı.
2003- Kadıköy Ağır Ceza Mahkemesi, gazeteci Hatice Seçkin Akuğur'un, 24 saat haksız yere gözaltında tutulduğu için 400 milyon lira manevi tazminat almasına karar verdi. Bir günlük haksız gözaltı için verilen en büyük tazminat oldu.
2003- Iraklı bir çoban, ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld ve eski Merkez Kuvvetler Komutanı Tommy Franks aleyhine dava açtı.
(( Çoban, ABD ve Britanya bombardımanı altında kalan Ramadi yakınlarındaki köyünde ailesinden 17 kişi ve 200 koyununu yitirmişti. ))
2004- Filipinler 51 askerini Irak'tan geri çekince, Iraklı direnişcilerin rehin aldığı Filipinli Angela dela Cruz serbest bırakıldı.
2005- Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Anayasa Mahkemesi'ndeki son boş üyeliğe Büyükelçi Osman Alifeyyaz Paksüt'ü atadı. Böylece 11 üyeli mahkemeye seçtiği üye sayısı yediye yükseldi.
2005- İskoçya'da yaşayan Alman sanatçı Torstan Lauschmann dünyayı küresel ısınmanın etkisinden kurtarmak için aynı anda zıplamak gerektiğini ileri sürdü. İnternet sitesinden 598 milyon destekçi buldu. Her yıl 20 Temmuz Dünya Zıplama Günü ilan edildi.
2005- Amerika'da Kaliforniya Yüksek Mahkemesi "çalışanlar, personelle ilişkiye giren patronlarına 'taciz davası açabilir" kararı aldı.
20 Temmuz - Doğanlar
M.Ö. 356- Büyük İskender (ö. M.Ö. 323)
1785- Osmanlı Sultanı II. Mahmud.
(( 1803-39 arasındaki hükümdarlığı döneminde giriştiği Tanzimat reformlarıyla çığır açan sultan, İmparatorluğun peş peşe uğradığı yenilgilere karşın ayakta kalmasını sağlamaya çalıştı. ))
1919- Everest tepesine tırmanmayı başaran ilk dağcı ve kaşif İngiliz Sir Edmund Hillary.
1925- Frantz Fanon, Fransız düşünür (ö. 1961)
1933- Cormac McCarthy, ABD'li yazar
1938- ABD'li sinema oyuncusu Natalie Wood.
1938- Deniz Baykal, Türk avukat ve siyasetçi
1948- Carlos Santana, Meksikalı müzisyen
1954- Keith Scott, Kanadalı müzisyen
1969- Josh Holloway, ABD'li oyuncu
20 Temmuz - Ölenler
1937- Telsiz telgrafın mucidi İtalyan fizikçi Guglielmo Marconi.
1947- Tiyatro sanatçısı ve yazar Burhanettin Tepsi.
1959- Oyun yazarı Musahipzade Celal.
1967- Ressam Fikret Mualla.
1973- Bruce Lee (d. 1940)
1995- Ernest Mandel, Belçikalı marksist teorisyen (d. 1923)
2005- Tarihçi, yazar, mimar, şehircilik uzmanı İstanbul doğumlu Stefanos Yerasimos, 63 yaşında.
((Osmanlı ve Türkiye üzerine yaptığı araştırmalarla tanınıyordu. Eserleri; "Az Gelişmişlik Sürecinde Türkiye", "Türkiye'de Sivil Toplum ve Milliyetçilik". ))