12 TEMMUZ


1878- Osmanlı devleti Kıbrıs adası yönetimini İngiltere'ye devretti.
1923- İstiklal Marşı için Ali Rifat Bey'in bestelediği eser seçildi.
(( Bu marş 7 yıl okunduktan sonra 1930'da Osman Zeki Bey'in bestesiyle değiştirildi. ))
1925- İlk 'antika otomobil' yarışı Münih'te düzenlendi.
(( Yarışta, dünyanın petrolle çalışan en eski otomobili olan 1886 model Benz'i, yapımcısı Karl Benz kullandı. ))
1932- Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği futbol turnuvasında, Karabük şampiyon oldu.
1932- Türk Dil Kurumu kuruldu.
(( Türk Dil Kurumu (TDK), Türkçe'yi incelemek, gelişmesi için çalışmak amacıyla kurulan Türkiye Cumhuriyeti'ne bağlı bir kamu kurumudur. Kurum Türk Dili Tetkik Cemiyeti adı ile 12 Temmuz 1932'de Mustafa Kemal Atatürk'ün talimatıyla kurulmuştur. Kurumun kurucuları, hepsi de milletvekili ve dönemin tanınmış edebiyatçıları olan Samih Rıfat, Ruşen Eşref, Celâl Sahir ve Yakup Kadri'dir. Kurumun ilk başkanı Sâmih Rif'at'tır. Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin ereği, "Türk dilinin öz güzelliğini ve varsıllığını ortaya çıkarmak, onu yeryüzü dilleri arasında değerine yaraşır yüksekliğe eriştirmek" olarak belirlenmiştir. Atatürk'ün sağlığında, 1932, 1934 ve 1936 yıllarında yapılan üç kurultayda hem kurumun yönetim organları seçilmiş, hem dil siyaseti belirlenmiş, hem de bilimsel bildiriler sunulup tartışılmıştır. 26 Eylül - 5 Ekim 1932 tarihleri arasında Dolmabahçe Sarayı'nda yapılan Birinci Türk Dili Kurultayı sonunda Kurumun "Lügat-Istılah, Gramer-Sentaks, Derleme, Lenguistik-Filoloji, Etimoloji, Yayın" adları ile altı kol hâlinde çalışmalarını sürdürmesi kabul edildi. Atatürk'ün kendisi de Türk dili üzerindeki yerli ve yabancı araştırmaları bizzat inceleyerek, dönemindeki bilginleri Türk dili üzerinde araştırmalar yapmaya yönlendirmiştir. Nitekim Türk dilinin en eski anıtları olan Göktürk yazılı metinlerin ilk iki cildi onun sağlığında yayımlanmış; 1940'larda yayın hayatına çıkabilen Divanü Lügati't-Türk, Kutadgu Bilig gibi yapıtlar üzerinde de yine onun sağlığında çalışılmaya başlanmıştır.Atatürk, ölümünden kısa bir süre önce yazdığı vasiyetname ile mal varlığını Türk Dil Kurumu ile Türk Tarih Kurumu'na bırakmıştır. Bu iki kurumun bütçesi bugün de Atatürk'ün mirasından karşılanmaktadır. Türkiye'nin en büyük bankalarından biri olan Türkiye İş Bankası sermayesinin %28,9'unu oluşturmaktadır. Türk Dil Kurumu'nun yapısıyla ilgili ilk önemli değişiklik 1951 yılındaki olağanüstü kurultayda yapılmıştır. Atatürk'ün sağlığında Millî Eğitim Bakanı'nın kurum başkanı olmasını sağlayan tüzük maddesi 1951'de değiştirilmiş; böylece kurumun devletle bağlantısı koparılmıştır. İkinci önemli yapı değişikliği 1982-1983 yıllarında gerçekleştirilmiştir. 1982'de kabul edilen ve şu anda da yürürlükte olan Anayasa ile Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu, bir Anayasa kuruluşu olan Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu çatısı altına alınmış; böylece devletle olan bağlar yeniden ve daha güçlü olarak kurulmuştur. ))
1936- Berlin Olimpiyatları'nda Türkiye'ye ilk olimpiyat madalyasını Mersinli Ahmet (Kireççi) getirdi. Güreşçi, 71 kiloda üçüncü oldu.
1944- İstanbul Yüksek Mühendislik Okulunun yeniden düzenlenerek İstanbul Teknik Üniversitesi haline getirilmesini sağlayan kanun kabul edildi.
1947- Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye arasında askeri ve ekonomik yardımı öngören ilk ikili anlaşma imzalandı.
1948- Ruhi Sarıalp, Londra Olimpiyatları'nda üç adım atlamada üçüncü oldu.
1951- İstanbul Sultanahmet Adliye Sarayı'nın temeli atıldı.
1958- Kıbrıs'ta olaylar tırmanıyor. Beş Kıbrıslı Türk pusuya düşürülerek öldürüldü.
1969- Başbakan Süleyman Demirel iş isteyenlere "İşiniz vardı da biz mi elinizden aldık" dedi.
1973- Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk Orman Suçları Affı Kanunu'nu veto etti.
1973- Hükümet yurttaşların yurtdışına yılda en çok 4 kez çıkabilmesine karar verdi.
1977- Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) Genel Başkanı Halil Tunç "MC (Milliyetçi Cephe) hükümeti kurulur ve güvenoyu alırsa genel greve gideriz" dedi.
1991- İstanbul'un 3 ayrı yerinde gerçekleştirilen baskınlarında polis Devrimci- Sol üyesi 10 kişiyi öldürüldü. Örgütün eski yöneticilerinden Paşa Güven de aynı gün Paris'te öldürüldü.
1993- Türkiye Güzeli Arzum Onan Avrupa Güzeli seçildi.
1993- Hülya Avşar, "Berlin in Berlin" filmindeki rolüyle Moskova Film Festivali'nde "En İyi Kadın Oyuncu Ödülü"nü aldı.
1994- Kapatılan Demokrasi Partisi (DEP) eski milletvekilleri Selim Sadak ile Sedat Yurttaş tutuklandı.
1997- Mesut Yılmaz başbakanlığındaki 55. hükümet güvenoyu aldı.
(( Anasol-D olarak anılan koalisyon hükümeti Anavatan Partisi (ANAP), Demokratik Sol Parti (DSP), Demokratik Türkiye Partisi (DTP) ve 1 bağımsız üyeden oluşuyordu. ))
1998- Fransa'da yapılan Dünya Futbol Şampiyonası'nda, Brezilya'yı 3-0 yenen Fransa şampiyon oldu.
2000- Anavatan Partisi Genel Başkanı Mesut Yılmaz, Avrupa Birliği'nden sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak kabineye girdi.
(( Yılmaz, 18 Nisan 1999 seçimleri sonrası kurulan Demokratik Sol Parti- Milliyetçi Hareket Partisi-Anavatan Partisi koalisyonunda görev almamıştı. ))
2000- Ankara 3. Ağır Ceza Mahkemesi, Adana Ülkücü Gençlik Derneği davasını 20 yıl sonra tamamladı. Adana Emniyet Müdürü Cevat Yurdakul dahil 36 kişinin ölümünden sorumlu tutulan 24 ülkücü sanık 6-203 yıl arasında hapis cezası aldı.
2000- Yargıtay 9. Ceza Dairesi 1978'de Ankara, Bahçelievler'de TİP üyesi 7 gencin öldürülmesi ile olarak Bünyamin Adak ve İnal Osmanağaoğlu hakkındaki idam kararını bozdu.
2002- Ontario'da (Kanada) aynı cinsten insanların evliliği yasalaştı.
2003- İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Priştina partisi DSP'den istifa etti. "Siyasal yaşamıma kişisel ilke ve dünya görüşlerim doğrultusunda bir siyasi partide devam edeceğim" dedi.
2004- "Anadilde eğitim hakkını savunduğu" gerekçesiyle hakkında kapatma istemiyle dava açılan 250 bin üyeli Eğitim-Sen'e uluslararası destek.
(( Dünya'da 162 ülkeden 26 milyon eğitim emekçisini kapsayan 'Eğitim Enternasyonali' Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Adalet Bakanı Cemil Çiçek'e birer mektup yazarak kapatma davasının geri çekilmesini istedi. ))
2004- İran'da Isfahan kentinde, "İslami kurallar"a uygun giyinmeyen kadınların kamuya açık yerlere girmesi yasaklandı. Tahran'da "açık" giysiler satan yerler basıldı, kadınlar gözaltına alındı.
2005- Pakistan'da Ghotki kentinde üç tren çarpıştı;128 kişi öldü, 170 kişi yaralandı.
2006- Hizbullah, Filistinlilerle dayanışma adına sekiz İsrail askerini öldürüp ikisini kaçırdı.
(( İsrail, Hizbullah'ın kaçırdığı iki askeri aramak gerekçesiyle altı yıldan sonra ilk kez Lübnan'a girdi. Lübnan topraklarına ağır saldırılarda bulunmaya başladı. Toplam 230 Lübnanlı can verdi. ))




12 Temmuz - Doğanlar

M.Ö. 100- Roma'nın tarihinin en tanınmış imparatoru ve generali Julius Caesar. Daha sonra, doğduğu aya adı verildi.
1817- Henry David Thoreau, ABD'li yazar (ö. 1862)
1824- Eugène Boudin, Fransız ressam (ö. 1898)
1859- Sidney ve Beatrice Webb. Londra Ekonomi ve Toplumsal Bilimler Okulu'nun ve Fabian Derneği'nin kurucusu sosyalist iktisatçı karı koca.
1894- Izak Emmanuyiloviç Babel.
(( Savaş öyküleri ve Odessa masallarıyla bilinen Sovyet yazarı SSCB'nin ilk kuruluş döneminde edebiyatta yenilikçi olarak ün ve saygınlık kazanmıştı. ))
1904- Pablo Neruda.
(( 1971 Nobel edebiyat ödülü sahibi Şilili şair, 1974'te General Augusto Pinochet önderliğindeki faşist darbe sırasında öldürülmüştü.))
1913- Willis Eugene Lamb, Nobel Ödülü sahibi ABD'li fizikçi (ö. 1916)


12 Temmuz - Ölenler

1536- Düşünce ve özgürlük kavramlarının savunucularından, Deliliğe Övgü'nün yazarı Desiderius Erasmus öldü.
1874- Fritz Reuter, Alman romancı (d. 1810)
1975- Atatürk ile iki yıl evli kalan Latife Uşaklıgil, 75 yaşında İstanbul'da vefat etti.
1983- Sinema ve tiyatro sanatçısı, yazar Ahmet Üstel.
2002- Şair Ece Ayhan, 71 yaşında.
(( Ölümünden sekiz ay öncesinden beri İzmir Büyükşehir Belediyesi Gürçeşme Huzurevi'nde kalıyordu. Kendisi için "Edebiyatın sokak çocuğuyum" diyordu. ))
2007- Ulus Baker, Türk yazar ve çevirmen (d. 1960)