Konu: Tarihte bugün

22 AĞUSTOS


1642- İngiltere iç savaşı başladı.
1780- Britanyalı James Cook’un gemisi Büyük Britanya’ya döndü.
1791- Haiti’de kölelerin ilk ayaklanması.
1812- Ürdün'deki arkeolojik sit alanı Petra’nın keşfi.
1864- 12 devlet ilk Cenevre Konvansiyonu'nu 22 Ağustos 1864'te imzaladı.
(( Cenevre sözleşmeleri ya da Cenevre Konvansiyonları İsviçre'nin Cenevre şehrinde yapılmış dört muahededir. Uluslararası hukukta insan hakları üzerine yapılmış önemli sözleşmelerdendir ve birçok yerde standartları belirler. 1859 yılında Solferino Savaşı'nda yaşanan vahşete şahit olarak etkilenen Jean Henry Dunant'ın çabaları sonucunda oluşmuştur
Sözleşmeler ve konuları şu şekildedir:
* Birinci Cenevre Sözleşmesi harp halindeki silahlı kuvvetlerin hasta ve yaralılarının vaziyetlerinin ıslahına ilişkin sözleşme.
* İkinci Cenevre Sözleşmesi silahlı kuvvetlerin denizdeki hasta, yaralı ve kazazedelerinin vaziyetlerinin ıslahına ilişkin sözleşme.
* Üçüncü Cenevre Sözleşmesi harp esirlerine yapılacak muameleye ilişkin sözleşme.
* Dördüncü Cenevre Sözleşmesi harp zamanında sivillerin korunmasına ilişkin sözleşme. ))
1876- Feshane işçileri greve gitti.
1910- Japonya Kore’yi işgal etti.
1926- Yunanistan'da Theodoros Pangalos yönetimi Yorgos Kondilis'in yönettiği bir darbeyle devrildi.
1940- Milli Savunma Bakanlığı'nın gereksinimlerini sağlayan sekiz fabrikada fazla mesai yapılması kararı alındı.
1941- Alman ordusu Leningrad’a ulaştı, kuşatma başladı.
1942- Brezilya; Almanya ve İtalya'ya savaş açtı.
1962- İlk atom denizaltısı NS Savannah açılış yolculuğu yaptı.
1965- Sadun Boro, "Kısmet" adlı yelkenlisi ile 2 yıl 10 gün sürecek dünya turuna başladı.
1970- Yapı İşçileri Sendikası Genel Başkanı Necmettin Giritlioğlu öldürüldü. Necmettin Giritlioğlu Aliağa Rafinerisi'ndeki grevi yönetiyordu.
1971- Başbakan Nihat Erim, işçi temsilcileriyle bir araya geldi. Başbakan Nihat Erim "Emek, sermaye ve teşebbüs arasında denge sağlanırsa kalkınma devam eder" dedi.
1974- Kıbrıs'ta Rumların eline düşen 13 Türkiyeli gazeteciden on biri sonraki gün serbest bırakıldı. Adem Yavuz ve Ergin Konuksever'in hastanede olduğu açıklandı. Gazeteci Adem Yavuz öldü.
1981- Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) davasında, Genel Başkan Abdullah Baştürk ve 8 Yürütme Kurulu üyesi tahliye edildi. Baştürk hakkında devam eden başka bir dava nedeniyle serbest bırakılmadı.
1983- 3. Cumhurbaşkanı Celal Bayar için doğum yeri olan Umurbey beldesinde yapılan anıt mezar açıldı. Açılışı Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel yaptı.
1987- Özal hükümeti Bursaspor, Antalyaspor, Kocaelispor ve Diyarbakırspor'un yeniden Türkiye 1. Ligi'ne alınması için emir verdi. Bu kararın, siyasal yasakların kaldırılması için yapılacak referandumda 'hayır' oylarını arttırmak amacıyla alındığı yorumları yapıldı.
1989- Neptün gezegeninin ilk halkası keşfedildi.
1997- Türkiye, Brüksel'den Diyarbakır'a gitmesi planlanan "Musa Anter Barış Treni"ne ülkeye giriş izni vermeyeceğini açıkladı.
2001- NATO Konseyi, Makedonya'ya 3 bin 500 askerin konuşlanmasını onayladı. NATO güçleri Arnavut gerillaları silahsızlandıracak.
2002- F Tipi cezaevlerine karşı başlatılan ölüm orucu eyleminde 23 yaşındaki Melek Birsen Hoşver yaşamını yitirdi.
2002- Filipinler'e karşı bağımsızlık mücadelesi yürüten Ebu Sayyaf örgütü kaçırdığı altı Yahova Şahidi'nden ikisini başını keserek öldürdü.
2003- Arjantin'de 1976-1983 yılları arasında ülkeyi yöneten eski cuntacıların yargılanmasına olanak sağlayan yasa meclisten sonra senatoda da kabul edildi.
2005- 50 Kürt yazar,sanatçı ve düşünür, Kürt sorununa çözüm bulmak amacıyla yayımladığı bildiride;"şiddet kayıtsız ve koşulsuz şekilde sona erdirilmeli" dedi.
2005- Seferihisar ilçesine bağlı Ürkmez beldesinde gözaltına alınan Siirt ve Diyarbakırlı beş kişi, kalabalık bir grup tarafından "PKK'lı diye" linç edilmek istendi.
2005- Devlet Tiyatroları Genel Müdürü Lemi Bilgin'in görevden alınmasının ardından genel müdürlük çalışanları ve 12 ildeki bütün bölge müdürleri istifa etti.
2006- Rusya'nın tatil kenti Anapa'dan St. Petersburg'a giden yolcu uçağı Ukrayna üzerindeyken düştü; 170 kişi yaşamını kaybetti.
2008- Pekin'de düzenlenen Olimpiyat Oyunları'nda bayanlar 5 bin metre finalinde Türk atlet Elvan Abeylegesse ikinci olarak gümüş madalya kazandı.



22 Ağustos - Doğanlar

1862- Fransız besteci Claude Debusy.
1902- 1936 Berlin Olimpiyatlarını ve Nazi Partisi kongrelerini filme çekerek üne kavuşan, Hitler'in yakın dostu Alman aktris, fotoğrafçı ve film yönetmeni Leni Riefenstahl.
1926- Ümit Yaşar Oğuzcan, Türk şair (ö. 1984)
1942- Uğur Mumcu, Türk gazeteci, yazar (ö. 1993)
1954- Veysel Çolak, Türk şair, romancı
1967- Layne Staley, ABD'li müzisyen (ö. 2002)

22 Ağustos - Ölenler

1929- Otto Liman von Sanders, Prusyalı asker (d. 1855)
1972- Şair ve yazar Orhan Seyfi Orhon.
1978- Ignazio Silone, İtalyan yazar (d. 1900)
1978- Kenya Devlet Başkanı Jomo Kenyatta.
1982- Henry Fonda, ABD'li sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1905)
1985- Şair Turgut Uyar. Uyar.
(( Türk şiirinin en melankolik ve kent yaşamındaki bireyin yalnızlığını en iyi işleyen şairlerinden biriydi. ))
1986- Türkiye'nin 3. Cumhurbaşkanı Celal Bayar.
2000- Azerbaycan'ın seçimle işbaşına gelen ilk cumhurbaşkanı Ebulfeyz Elçibey.
2006- Pulitzer ödüllü foto muhabiri Jose Rosenthal, 94 yaşında. 2.Dünya Savaşı'nda foto muhabiriydi.

24 AĞUSTOS


79- Vezüv yanardağı püskürdü; Pompeii, Herculaneum, ve Stabiae şehirleri vokanik küller altında kaldı. 20 bin kişi öldü.
1516- Mercidabık Savaşı yapıldı. I. Selim'e bağlı kuvvetler, Memlük ordusunu yendi.
1572- Fransa'da katolikler, Kral IX. Charles'ın emriyle, silahsız ve savunmasız protestanlara saldırarak onbinlercesini öldürdüler.Tarihçilerin tahminlerine göre yaklaşık 50 bin protestanın öldüğü olay, tarihe St. Bartholomew katliamı olarak geçti.
1851- Palmer ve Goldschmid şirketleriyle sözleşme imzalayan Osmanlı Hükümeti, borç para aldı.
1891- Thomas Edison, hareketli çekim yapan kameranın patentini aldı.
1919- Şarki Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu.
1920- Kurtuluş Savaşı sırasında 2. Milli Aşiret Ayaklanması çıktı.
1923- Lozan Antlaşması gereğince İstanbul’un boşaltılma süreci başladı.
1925- Mustafa Kemal Paşa, "Bir Türk dünyaya bedeldir" dedi.
1930- Sovyetler Birliği ile Fransa saldırmazlık paktı imzalandı.
1936- Üçüncü Türk Dil Kurultayı Dolmabahçe Sarayı'nda toplandı.
1938- Murgul Bakır İşletmesi Etibank tarafından satın alındı.
1949- Kuzey Atlantik Paktı Antlaşması (NATO) yürürlüğe girdi
1954- Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Dwight Eisenhower Komünist Parti'yi yasadışı ilan etti.
1954- Bir askeri uçak Eskişehir'in Dede mahallesine düştü; pilotla birlikte 10 kişi öldü.
1958- Bursa'da yangın. Kapalıçarşı'da 1130 işyeri yandı.
1960- Vostok'ta (Antarktika) rekor sıcaklık: −88°C
1961-İstanbul Petrol Rafinerisi A.Ş. (İPRAŞ) törenle üretime başladı.
(( Şirketin yüzde 51 hissesinin Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'na, yüzde 49'unun ise ABD Şirketi Caltex'e ait olduğu açıklandı. ))
1961- Devlet Başkanı ve Başbakan Cemal Gürsel "İslam dini Arap dilinin esaretinden kurtulmalı" dedi.
1963- Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu yürürlüğe girdi
1963- Dönemin Milli Eğitim Bakanı İbrahim Öktem, "Bugünkü din eğitimi Türkiye'nin geleceği için büyük tehlikedir" dedi.
1964- Türkiye'de yaşayan 12 bin Yunan uyrukludan 6 bininin Türkiye'den ayrıldığı açıklandı.
1969- 50 bin işçi Ankara’da miting yaptı. Türk-İş tarafından düzenlenen mitingde, hükümet ve parlamento protesto edildi.
1969- Metin Oktay jübile maçıyla futbolu bıraktı. Maçta, Galatasaray ile Fenerbahçe 1-1 berabere kaldı.
1970- 18 şeker fabrikasında 21 bin işçi grevde.
1971- Özel yüksekokulların devletleştirilmesini öngören tasarı yasalaştı.
1972- Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) davasında Fakir Baykurt ve 30 yönetici hakkında 20 yıla kadar hapis cezası istendi.
1974- SSK, Konut Kredi Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikle kurumun kendisinin veya kooperatiflerin yaptırmakta olduğu konutlar için müteahhit firmalara yüzde 30 oranında fiyat farkı ödenmesini kabul etti.
1974- Pompei ve Herculaneum şehirlerini yok eden Güney İtalya’daki Vezüv yanardağı patladı.
1975- Zonguldak'da 10 bin maden işçisi, ikramiyelerinin ikinci taksiti ve yıllık izin ücretlerinin ödenmeyişini protesto amacıyla ocaklara inmedi.
1975- İstanbul Alibeyköy'deki Sungurlar Fabrikası'nda işçiler 6 Ağustos 1975'de direnişe geçmişlerdi. Jandarma direnen 400 işçiye müdahale etti ve fabrikadan çıkardı.
1981- İngiltere'de yayımlanan Euromoney dergisi Başbakan Yardımcısı Turgut Özal'ı "Yılın Ekonomi Bakanı" seçti.
1983- Doğru Yol Partisi, DYP, ve Sosyal Demokrasi Partisi, SODEP Milli Güvenlik Konseyi vetoları nedeniyle gerekli işlemleri tamamlayamadı. 6 Kasımda yapılacak seçimlere katılamıyor.
1984- İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Başkanı Emil Galip Sandalcı "Tek tip elbise sorunu, göreceli bir sükuna kavuşmuş olan cezaevlerini yeniden karıştıracak bir provokasyon niteliğindedir" dedi.
1991- SSCB Devlet Başkanı Gorbaçov, Komünist Partisi’nin feshedilmesini istedi ve parti genel sekreterliğinden istifa etti. Aynı gün, Estonya, Letonya ve Ukrayna bağımsızlığını ilan etti. Sovyetler Birliğinin dağılma süreci başladı.
1992- Talim Terbiye Kurulu okullara girmesi sakıncalı kitapları açıkladı; Yaşar Kemal, Kemal Tahir, Orhan Kemal, Halikarnas Balıkçısı, Haldun Taner, Gorki, Balzac, Hemingway ve Steinbeck gibi yazarların yapıtları okullara giremeyecek.
1993- Derya Büyükuncu, 200 metre kelebekte Akdeniz Şampiyonu oldu.
1993- Keşmir’de Müslümanlarla Hindular arasında çıkan çatışmada 20 müslüman öldü.
1995- Olağanüstü Hal Bölge Valiliği, 15 Ağustos 1984'den 23 Ağustos 1995'e kadar 10.020 PKK militanının öldürüldüğünü, 3467 PKK militanının yakalandığını açıkladı.
1995- "Bosna İçin İnsanlık Girişimi" adıyla 74 aydın, sanatçı, gazeteci Saraybosna'ya gitti.
1995- Windows 95 işletim sistemi Microsoft tarafından dünyaya tanıtıldı.
(( Windows 95, Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un MS-DOS üzerinde yükselen dördüncü ana sürümüdür. Kod adı Şikagodur Microsoft tarafından 24 Ağustos 1995 tarihinde Rolling Stones'un Start Me Up adlı yeni bir şarkıyla katıldığı büyük bir gösteri eşliğinde dünyaya tanıtılmıştır. Windows 95, Microsoft'un Windows ve DOS işletim sistemlerini tam olarak birleştirebildiği ilk işletim sistemi olma özelliğini taşır. Windows 95 gerçek anlamda büyük bir satış başarısı yakalamış ve Windows'un bilişim dünyasında bugün edindiği yere ulaşmasında büyük katkısı olmuştur. Son kullanıcı için kullanımı zamanının en kolay kullanılan işletim sistemlerinden biri olmuştur. ))
1996- Diyarbakır'da yayın yapan Can TV'yi güvenlik kuvvetleri bastı. Polisler "Kürt Sorunu" konulu canlı yayına katılan 4 kişi ile sunucuyu gözaltına aldılar.
2000- Galatasaray Real Madrid'i 2-1 yenerek Süper Kupa'yı kazandı.
2000- Bakanlar Kurulu İstanbul ve İzmir Büyükşehir Belediyesinde başlayan temizlik işçileri grevini sağlık tehlikesi nedeniyle 2 ay süreyle erteledi.
2001- Balıkesir, Edremit'te gözaltına alınan lise öğrencisi 16 yaşındaki Özgür Ünal, nezarette ölü bulundu.
(( Balıkesir Emniyet Müdürü Kemal İskender, Özgür Ünal'ın kendisini kalorifer borusuna astığını açıkladı. Kemal İskender, "Manisa Davası" olarak bilinen 16 gence işkence yapılması olayı sırasında Manisa Emniyet Müdürüydü. ))
2002- Devlet Bakanı Fikret Ünlü istifa ettiği sırada Başbakan Bülent Ecevit de Fikret Ünlü'yü azletti. Azil çekildi, istifa kabul edildi.
2002- Bolu'da sendikaya üye oldukları için işten çıkarılan ve bunu protesto etmek için 145 gündür davul çalıp eylem yapan 7 işçi Cumhuriyet Savcılığı'nca "çevrenin huzurunu ve rahatını bozdukları" gerekçesiyle para cezasına çarptırıldı.
2003- İsrail Hükümeti, Filistin Yönetimi'nin yeni ateşkes önerisini reddetti.
2004- Moskova'dan kalkan iki Rus uçağı aynı anda düştü; 89 kişi öldü. Çeçen eylemcilerin yaptığı sanılıyor.
2006- Çek Cumhuriyeti'nin başkenti Prag'da yapılan gökbilimciler Kongresi'nde 2 bin 500 uzman Pluton'un gezegen statüsünden çıkarılmasına karar verdi. Pluton 76 yıldır en küçük gezegen olarak biliniyordu.
2006- ABD'nin Guantanama Üssü'nde terör zanlısı olduğu gerekçesiyle dört yıldır esir tutulan 24 yaşındaki Murat Kurnaz delil yetersizliğinden serbest bırakıldı.


24 Ağustos - Doğanlar

1889- Arjantinli yazar Jorge Luis Borges doğdu.
1899- Albert Claude, Belçikalı biyolog ve Nobel Tıp veya Fizyoloji Ödülü sahibi (ö. 1983)
1947- Paulo Coelho, Brezilyalı yazar
1970- Tugay Kerimoğlu, Türk futbolcu
1988- Rupert Grint, İngiliz oyuncu



24 Ağustos - Ölenler

79- Gaius Plinius Secundus, Romalı yazar, filozof (d. 23)
1832- Nicolas Léonard Sadi Carnot, Fransız matematikçi (d. 1796)
1921- Nikolay Gumilyov, Rus şair (d. 1886)
1943- Simone Weil, Fransız yazar, filozof (d. 1909)
1967- Diplomat, siyaset adamı, gazeteci Burhan Belge.
1990- Sergei Dovlatov, Rus yazar (d. 1941)
1992- Ressam Rahmi Pehlivanlı.
2004- Eski bakanlardan Veysel Atasoy, 57 yaşında.
(( ANAP kurucu üyesi olan Atasoy Devlet, Ulaştırma ve Enerji bakanlıkları yapmıştı. ))

26 AĞUSTOS


1530- İlk Protestan Meclisi kuruldu.
1071- Sultan Alparslan komutasındaki Selçuklu orduları Malazgirt'te Bizans ordularını yendi. Malazgirt zaferi Türkler'e Anadolu'nun kapısını açtı.
1789- Fransa Meclisi "İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi"ni kabul etti.
1819- Bisikletin patenti alındı. İlk bisiklet çok ilkel biçimde 12'nci yüzyılda Çin'de görülmüştür.
(( Fransız Sirvac yaptığı sağ ve sol ayakların itmesiyle yürüyen bisiklet yapmıştır. "Celerifere" adını taşıyan bu alet 1791 tarihlidir. Baron Karl Von Drais, Drais de Senerbol'un yaptığı bisikleti geliştirmiş ve bisiklete gidon eklemiştir. Bu bisiklet 1816 yılında yapılmıştır. Bu bisiklet tahtadan imal edilmiştir. 1818'de bisiklette metal kullanılmaya başlanmıştır. Leonardo Da Vinci'nin çizimleri kullanarak ilk pedallı bisikleti üreten Kirkpatrick Mac Millan'dır. 1839-1840 yılları arasında İskoçya'da yapılan bu bisiklet, halen Londra Science Museum'da sergilenmektedir. 1855'te Fransız Ernest Michaux'un bisikleti pedalı etkin olarak kullanmıştır. 1870'ten sonra geliştirilen yeni bisikletlere "Bicyole" denilmiştir. Bu modelde ön tekerliğin çapı bir ila 1,5 metre arasında değişmiştir. İlk seri üretim bisiklet "Michaux Company" tarafından yapılmıştır. Şirket, yılda yüzkırk bisiklet üretiyordu. Bisikletin ilgi görmesi dönemin devletlerinin de dikkatini çekmiştir. 1800'lerin ikinci yarısında Fransa Savunma Bakanlığı bisiklet üretimini destek vermiş ve 1871'de imal edilen bisikletler Almanya ile yapılan savaşta kullanılmıştır. Trufaut, içi boş kauçuk lastiğini bulmuş, bunu İngiltere'de eşit tekerlekli komple kadrolu, bilyalı ve milli bisikletlerin yapılması ve ardından ortadan katlanan portatif bisikletler izlemiştir. İrlanda'da 1888 yılında havalı plastik biskletler piyasaya sürülmüştür. Bu durum, bisiklet endüstrisini geliştirmiştir. Bisiklet üretiminde kullanılan malzemenin fiyatının yüksekliği, işçilik maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle halka inememiştir. 1800'lerin sonundan fabrikaların artması ve seri üretimin hızlanmasıyla maliyetlerde yaşanan düşüş bisikletin geniş kitlelere ulaşmasını sağladı. Özellikle Fransa, Belçika, İngiltere, İtalya ve İspanya'daki bisiklet fabrikaları bisikletin bu ülkelerde yaygınlaşmasına ve bisiklet sporunu gelişmesine önayak olmuştur. I. Dünya Savaşı'nda Avrupa ülkeleri bisikleti askeri amaçla (ordu süratinin artırılması) kullanmışlardır. ))
1895- Yeni Asır Gazetesi yayın hayatına başladı.
1920- Amerika Birleşik Devletleri'nde kadınlara oy kullanma hakkı Anayasal güvenceye kavuştu. .
1922- Büyük Taarruz başladı. Baş Komutan Gazi Mustafa Kemal Paşa harekatı bizzat Afyonkarahisar yakınlarındaki Kocatepe'den idare ediyordu.
1924- Türkiye İş Bankası kuruldu. İlk genel müdürü eski İktisat Vekili, Mübadele İmar ve İskan Bakanlığı'ndan ayrılan Celal Bayar oldu. İş Bankası'nın kuruluş sermayesi 1 milyon liraydı.
1924- Verem aşısı keşfedildi.
1926- Atatürke "suikast girişimi" gerekçesiyle açılan"İttihatçılar Davası"nda eski Maliye Nazırı Cavid, İttihad ve Terakki eski Genel Merkez Üyesi Fenerbahçe Başkanı Dr. Nazım ve eski katiblerden Nail, eski Ardahan mebusu Hilmi Beyler idama mahkum edildiler, sonraki sabah Ankara, Cebeci'de asıldılar
1928- Yeni Türk alfabesini hazırlamak amacıyla kurulan Dil Encümeni, ilk toplantısını Ankara'da yaptı.
1932- Türkiye'de ilk kez yüzme yarışları yapıldı. Büyükdere'de yapılan yarışmayı İstanbul ekibi kazandı.
1934- Darphane Müdürlüğü yeni basılacak paralar için sanatçılar arasında yarışma açmıştı. Sonuç 26 Ağustos'ta açıklandı. Jüri birincilik ödülünü heykeltıraş Mesrur İzzet Bey'e verdi.
1936- İsviçre'nin Montreux kentinde imzalanan antlaşmayla, 50 yıl süren İngiltere işgalinin Mayıs 1937'de son bulması kararlaştırıldı ve Mısır bir egemen devlet oldu.
1936- İngiliz yayın kuruluşu BBC ilk televizyon yayınını gerçekleştirdi. İlk sesli televizyon gösterimi BBC kanalından yapıldı.
1937- Kozlu Kömür İşletmeleri devletleştirildi.
1939- Ankara Havagazı Şirketi devletleştirildi.
1940- 25 Ağustos'ta Alman uçakları Londra'yı bombalamaya başlamıştı. Bir gün sonra, 26 Ağustos'ta İngiliz savaş uçakları Berlin'e karşı saldırıya geçti.
1945- Birleşmiş Milletler’i kuran ve düzenleyen belge olan Birleşmiş Milletler Antlaşması San Fransisko'da imzaladı.
1950- İstanbul'daki Elektrik, Motorlu Taşıt İşçileri Sendikası komünizmi telin mitingi düzenledi.
1964- The Beatles topluluğu A Hard Day's Night adlı albümlerini piyasaya çıkardı.
1969- İsmet İnönü, "Sıhhatim henüz size hizmet edecek kadar verimlidir" dedi ve seçim kampanyasını başlattı. İnönü o sıra 85 yaşındaydı.
1969- Nusret Suman, profesör ünvanını alan ilk heykeltıraş oldu.
1972- TRT ilk yurt dışından naklen yayını Münih Olimpiyatları sırasında gerçekleştirdi
1972- Mizah dergisi "Gırgır", Oğuz Aral yönetiminde yayınlanmaya başladı.
1975- İndira Gandi Hindistan'da otoriter bir yönetim kurdu.
1978- İngiltere'de yayımlanan The Economist dergisinde, "Türkiye Ortadoğu'nun manavı, kasabı, sütçüsü olursa hem kendisi için, hem de bölge için daha yararlı olacak" dendi.
1979- Genelkurmay Başkanı Kenan Evren, "Türk Silahlı Kuvvetleri, kendi çıkarlarını ülke bütünlüğünün üstünde görenleri bir anda yok edebilecek güce sahiptir" dedi.
1993- Olimpik Milli Futbol Takımı Akdeniz Oyunları Şampiyonu oldu.
1993- Gazeteciler Cemiyeti'nin adı Türkiye Gazeteciler Cemiyeti olarak değiştirildi.
1997- Siyanürle altın çıkarılmasına karşı mücadele veren 250 Bergamalı Boğaz Köprüsü'nde eylem yaptı.
1999- Pişmanlık Yasası çıktı.
2000- Amerika'da Genetik harita çalışmalarına başlandı.
2001- Adli Tıp Kurumu,19 Aralık 2000 tarihinde düzenlenen operasyonlarda, Bayrampaşa Cezaevi'nde ölen üç tutuklunun savcı denetiminde yapılan otopsisinde, cesetlerin, mermi çekirdekleri çıkarıldıktan sonra Adli Tıp'a teslim edildiklerinin ortaya çıktığını açıkladı.
2002- İspanya'da Yargıç Baltasar Garzon, Bask halkının kendi kaderini tayin hakkını savunan Batasuna Partisi'ni üç yıllığına kapattı.
2002- Devlet Bakanı Tunca Toskay, 2000 genel nüfus sayımının kesin sonuçlarını açıkladı: Türkiye'nin nüfusu 67 milyon 803 bin 927.
2002- Yeni Zelanda'da, ülkenin ilk Müslüman milletvekili olan Pakistan doğumlu bilim insanı Eşref Şudhari, Kuran üzerine yemin ederek göreve başladı.
2002- İlki 1992'de yapılan 'Yeryüzü Zirvesi' Güney Afrika'nın başkenti Johannesburg'da başladı. Resmi adı 'Sürdürülebilir Kalkınma İçin Dünya Konferansı'nı Greenpeace "Zenginlerin lehine sahneye konulmuş kötü bir komedi" diye niteledi.
2004- Dini lider Ayetullah Sistani'nin kuşatılan Hz.Ali Türbesi'ni kurtarmak amacıyla Necef'e yürüyüş çağrısına onbinlerce Şii katıldı. Irak polisi Şii'lere saldırdı;100 kişi öldü,400 kişi yaralandı.
2004- Şili'de Meclis,eski diktatör Augusto Pinochet'in dokunulmazlığını kaldırdı. 88 yaşındaki diktatörün yargılanmasının önündeki son engel de kalktı.
2006- Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref, aşiret lideri Navab Ekber Bugti ve yandaşlarının saklandığı Belucistan eyaleti başkenti Ketta'ya operasyon düzenledi. 79 yaşındaki Bugti ile 30 aşiret savaşcısı öldürüldü. Bugti özerklik ve doğal kaynaklardan pay istemişti.


26 Ağustos - Doğanlar

1824- Lord Kelvin, İrlandalı fizikçi (ö. 1907)
1880- 20. yüzyıl başlarında Fransa'da sanat ve edebiyat alanındaki bütün öncü akımlar içinde yer alan ve şiiri daha önceden bilinmeyen alanlara yöneltişiyle tanınan şair Guillaume Apollinaire
1885- Ünanimizm olarak bilinen edebiyat akımının kurucusu Fransız romancı, oyun yazarı, ve şair Jules Romains.
1892- Pearl S. Buck, ABD'li yazar (ö. 1973)
1914- Eserlerinde varoluşsal sorgulamayla deneysel yazım tekniklerini birleştiren Arjantinli roman ve kısa öykü yazarı Julio Cortázar.
1937- Robert Coleman Richardson, Nobel Ödülü sahibi ABD'li fizikçi
1943- Klaus von Klitzing, Alman fizikçi
1968- Paolo Maldini, İtalyan futbolcu



26 Ağustos - Ölenler

363- Julian, Roma imparatoru (d.331)
1810- Joseph Michel Montgolfier, sıcak hava balonunun kaşifi (d. 1740)
1943- Bestekar Bimen Şen.
1968- Ressam Cemal Tollu.
1972- Atlantik Okyanusu'nu uçakla geçen ilk pilot Charles Lindbergh öldü.
1974- Kıbrıs'taki askeri harekatı izlerken yaralanan gazeteci Adem Yavuz.
1996- Zihni Küçümen, Türk tiyatro sanatçısı, çevirmen ve yazar (d.1929)
1996- Necmettin Hacıeminoğlu, Türk dilbilimci, yazar (d.1932)
1997- Türkiye'nin ilk kadın seramik sanatçısı Füreya Koral, 87 yaşında öldü.
2000- Çizgi ördek "Donald Duck"ın yaratıcısı Amerikalı Carl Bark, 99 yaşında.
2001- R&B şarkıcısı Aaliyah Dana Haughton 22 yaşında uçak kazasında. 14 yaşında uluslararası şöhrete kavuştu. İki defa Grammy'ye aday gösterildi.
2004- Basın şeref kartı sahibi gazeteci İ. Necati Ural, 80 yaşında.
2004- Sinema oyuncusu Dilaver Uyanık, 66 yaşında.
2004- "Self Control" adlı parçasıyla ünlenen Laura Branigan, 47 yaşında.
2007- Jupp Derwall, Alman futbolcu ve teknik direktör (d. 1927)

27 AĞUSTOS


1389- I. Murat, Sırp güçlerine karşı Kosova Meydan Muharebesi'ni kazandı.
(( Murat Hüdavendigar, zaferden sonra savaş alanını dolaşırken, 27 Ağustos 1389'da yaralı Sırp Miloş Obiliç'in hançer darbesiyle şehit düştü. Yabancı kaynaklara göre, I.Kosova Savaşı esnasında kendisini esir olarak göstererek I.Murat'ın yanına gitmiş bir fırsatını bularak bıçakla yaralamış, daha sonra Padişahın adamları tarafından linç edilmiştir. Osmanlı tarihçisi Hammer'a göre, savaş esnasında sırp asilzadesi Miloš Obilić ölüler ve savaşanlar arasında kendine bir yol açtı. Padişahı korumakla görevli askerin yanından geçerken, önemli bir sır söyleyeceğini haykırdı. Sultan Murat, yanına gelmesine izin verilmesini emretti. O zaman, padişahın ayaklarını öpecek gibi dizüstü çökerek hançerini I.Murat'ın kalbine sapladı. Muhafızlar hemen katilin üzerine hücum ettiler. Miloş çok kuvvetli ve çevik olduğundan üç defa kendisine hücum edenlerden kurtulmayı başardı. Fakat, ırmak kenarında bıraktığı atına yetişemeyerek yakalandı ve öldürüldü. Sultan Murat, ağır yaralı olmasına rağmen savaşın neticesine tesir edecek emirler verebildi. Miloš'un kayınpederi Lazar Hrebelyanoviç de esir edilerek padişahın çadırına götürüldü. Sultan esirin idamını telaffuz ettikten sonra canını teslim eyledi. Yine Hammer'ın aktardığına göre, bazı tarihçiler Miloş'un hareketini gizli bir ihtirasa ve kendisini hainlik şüphesinden temizlemek maksadına yormuştur. Çünkü Maloş Türklerle münasebet kurmakla suçlanmıştı. Kendisini bu suçlamadan kurtarmak ve böyle bir dedikoduyu çıkaranlara cevap vermek için bu cinayeti işlemişti. Türk tarih dersi kitaplarına göre, yerde ölü numarası yapan Miloş, savaş bittikten sonra harp sahasını gezen I.Murat'ı katletmiştir.
Tarihçi Halil İbrahim İnal'a göre olay şöyle olmuştur:
Hükümdar savaştan sonra harp meydanını gezerken ölüler arasında yaralı olarak bulunan Miloš Obilić müslüman olacağını ve padişaha gizli bir sözü olduğunu belirtir. Sultan Murat'ın izniyle yanına yaklaşmış ve yeninde saklamış olduğu hançerle sultanı kalbinden vurur ve attan düşürür. Miloš Obilić askerlerce yakalanıp öldürülür. I.Murat'ın yaralı düştüğü yere hemen çadır kurulur ve şehzadelerinden Bayezid (Yıldırım) çağrılır. Oğluna bazı askeri ve idari tavsiyeler veren I.Murat kısa bir süre sonra şehadete ermiştir. ))
1783- Montgolfier Kardeşler, hidrojen gazıyla doldurdukları ilk balonu uçurdular. Böylece uzaya yolculuğa dek uzanan maceranın ilk adımını atmış oldular.
1859- Dünyanın ilk petrol kuyusu Amerika Birleşik Devletleri Pennsylvania eyaletinde açıldı.
1908- Haydarpaşa-Şam-Medine demiryolunun açıldı.
1922- Türk ordusu, Yunan işgalindeki Afyon ve Sincanlı’yı kurtardı.
1925- Mustafa Kemal Paşa, sivil elbisesi ve panama şapka ile İnebolu Türkocağı'nda ünlü şapka nutkunu verdi.
(( "Bunu açık söylemek isterim. Bu serpuşun ismine şapka denir. Redingot gibi, smokin gibi, frak gibi, işte şapkamız" Şapka giyilmesine ilişkin kanun da 25 Kasım 1925'te kabul edildi. ))
1927- Mustafa Kemal Paşa'ya suikast hazırlanmak üzere Sisam'dan Anadolu'ya geçen Hacı Sami ölü, arkadaşları yaralı ele geçirildi.
1928- 15 ülke, Briand-Kellog Paktı'nı imzaladı. Anlaşma savaşı yasadışı sayıyor.
1935- Georgi Dimitrov Komünist Enternasyonal'in Genel Sekreteri Grigori Zinoviyev'in yerini aldı
1945- Varisleri Sultan II. Abdülhamit'in miras davasını kazandı. II. Abdülhamit'in mirası 400 milyon dolardı.
1950- İngiliz yayın kuruluşu BBC, dünyadaki ilk denizötesi televizyon yayınını gerçekleştirdi. .
1958- İlk stereo plaklar piyasaya çıktı.
1959- Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği uzay aracı Sputnik-3 içinde iki köpekle birlikte uzaya fırlatıldı.
1964- Türkiye'deki ilk ABD aleyhtarı gösteri, ABD'nin Kıbrıs konusundaki tutumu nedeniyle Ankara'da yapıldı.
1973- Türkiye-Irak Petrol Boru Hattı Antlaşması imzalandı.
1975- Türkiye Akdeniz Oyunları'nda grekoromende 3 altın madalya aldı.
1979- İrlanda Cumhuriyet Ordusu İRA militanları 2. Dünya savaşı kahramanı İngiliz amiral Lord Luis Mountbatten'in İrlanda kıyılarında demirli yatını uzaktan kumandalı bir bombayla batırdılar. Yatta bulunan Lord Mountbatten öldü.
1979- Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nde (ODTÜ) jandarma öğrencilere müdahale etti; 450 sol görüşlü öğrenci gözaltına alındı.
1979- Türk Hava Yolları'nın (THY) Frankfurt bürosuna bombalı bir saldırı yapıldı. Olayı Ermeni örgütü ASALA üstlendi.
1982- Türkiye'nin Ottawa Büyükelçiliği Askeri Ataşesi Atilla Altıkat uğradığı silahlı saldırı sonucu öldürüldü
1988- Haydar Kutlu ve Nihat Sargın'ın işkence nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Komisyonu'na yaptıkları başvuru kabul edildi.
1993- Dünya Güreş Şampiyonası'nda, Sabahattin Öztürk 82 kiloda dünya şampiyonu oldu. Türkiye 23 yıllık aradan sonra güreşte ilk şampiyonluğunu aldı.
2000- İsrail Nablus yakınlarında Hamas'ın kalesi Assira el Şimdiye köyüne operasyon düzenledi. Hamas lideri Mahmut Ebu Hannud yaralı olarak Nablus'a kaçtı. Burada Filistin Özerk Yönetimi polisi tarafından tutuklandı.
2000- Filipinler'de Ebu Sayyaf gerillaları dört ay önce kaçırdıkları 24 kişiden beşini serbest bıraktı. Ebu Sayyaf gerillaları ülkenin güneyinde İslam devleti kurmayı amaçlıyor.
2001- Filistin Halk Kurtuluş Cephesi lideri Ebu Ali Mustafa Batı Şeria'nın Ramallah kentinde İsrail'in füze saldırısıyla öldürüldü. Onbinlerce Filistinli suikastı protesto etti.
2003- Kanada'da hükümet, 39 bin kilometrekarelik toprağın yönetimini yerli Tlicho kabilesine devretti.
2003- Kuzey Kafkasya'da Rusya'ya bağlı özerk Dağistan Cumhuriyeti'nin Enformasyon Bakanı Muhammedsaih Gusayev öldürüldü.
2003- Mars'ın Dünya'ya en yakın geçişi 60 bin yıl aradan sonra gerçekleşti.
2004- Irak'ta dini lider Ayetullah Sistani, Necef'teki Şii isyanını sonuçlandırdı. Mehdi Ordusu'nun lideri Sadr anlaşma imzalandıktan sonra Hz.Ali Türbesi'nin anahtarlarını Sistani'ye teslim etti. Mehdi ordusu silahları bırakarak türbeden çıktı.
2006- İstanbul'da yapılan Formula 1 Grand Prix'sini Ferrani'nin Brezilyalı sürücüsü Felipe Massa kazandı. Massa'nın ilk Formula 1'i.
2006- Gazze'de 14 Ağustos'ta kaçırılan iki Fox TV çalışanı "İslamiyeti seçtikleri için" serbest bırakıldı.




27 Ağustos - Doğanlar

598- Ali bin Ebu Talib, dört büyük halifeden biri (ö. 661)
1770- Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Alman filozof (ö. 1831)
1908- Lyndon B.Johnson ABD'nin 36. başkanı (ö. 1973)
1910- Kendisini özellikle Hintli yoksul kadınlara hayır yapmaya adamış olmasıyla bilinen, 1978 Nobel Barış Ödülü sahibi, Arnavutluk doğumlu Katolik rahibe Teresa Ana
1959- Jeanette Winterson, İngiliz yazar




27 Ağustos - Ölenler

1922- Albay Reşat Bey, Türk asker (d. 1879)
1937- Serveti-fünun şairlerinden Ali Ekrem Bolayır.
1958- Ernest Lawrence, ABD'li fizikçi ve Nobel Ödülü sahibi (d. 1901)
1965- Le Corbusier, İsviçreli mimar (d. 1887)
1975- Fenerbahçe'nin eski futbolcusu ve kulüp başkanı İsmet Uluğ
1975- Haile Selassie, Etiyopya imparatoru (d. 1892)
1979- Ney ustası Aka Gündüz Kutbay.
1990- Stevie Ray Vaughan, ABD'li blues gitaristi (d. 1954)
2006- Guinnes Rekorlar Kiyabı'na göre dünyanın en yaşlı insanı Maria Esther de Capovilla Ekvador'da,116 yaşında

29 AĞUSTOS


1521-Osmanlı orduları Belgrad'ı zaptetti.
1526- Kanuni Mohaç'da Macar ordusunu büyük bir yenilgiye uğrattı.
1831- Michael Faraday dinamoyu icat etti. Dinamo, hareket enerjisini içindeki mıknatıs ve bobin sayesinde elektrik enerjisine dönüştüren bir araçtır.
1842- "Afyon Savaşı"nı sona erdiren Nanking Anlaşması İngiltere ile Çin arasında imzalandı
1855- Osmanlı'da ilk telgraf görüşmesi yapıldı.
(( İstanbul-Edirne, İstanbul-Şumnu hattının tamamlanmasıyla ilk telgraf Şumnu'dan İstanbul'a gönderildi. Kırım Savaşı'ndan bilgi veren telgrafta, Müttefik askerleri Sivastopol'a girmişlerdir. yazılıydı. Türk birlikleri de müttefikler arasındaydı. ))
1885- Gottlieb Daimler ilk motorsiklet patentini aldı.
1918- Polonya bağımsızlığını ilan etti.
1923- İngiltere 1914 tarihli Türkiye ile ticaret yasağını kaldırdı.
1924- Almanya, müttefiklerce hazırlanan Dawes Planı'nı onayladı. Bu plana göre Almanya savaş tazminatı ödeyecek.
1925- Mustafa Kemal, "Milleti sevk ve idare edenlerin mesnedi ordu olmuştur" dedi.
1928- Mustafa Kemal "Milleti cehaletten kurtarmak için kendi diline uymayan Arap harflerini terk edip Latin esasından Türk harflerini kabul etmekten başka çare yoktur" dedi.
1929- Graff Zeppelin hava gemisi 21 gün süren dünya çevresindeki turunu tamamladı.
1933- Almanya'da Yahudiler toplama kamplarına gönderilmeye başlandı.
1938- Askeri Mahkeme, Nazım Hikmet'i orduyu kışkırttığı gerekçesiyle 28 yıl 4 ay hapis cezasına mahkum etti.
1947-ABD'li bilim adamları, nükleer güç için plütonyumu parçalamayı başardılar.
1955- Kıbrıs Konferansı Londra'da toplandı.
(( Türkiye, Kıbrıs sorununa taraf olmayı ilk kez kabul etti ve görüşlerini Londra Konferası'nda sundu. Böylece hala çözüme kavuşturulamayan Kıbrıs meselesinin ilk tohumları atılmış oldu. ))
1964- İzmir Fuarı'nda Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği ve Mısır pavyonları tahrip edildi; 80 kişi gözaltında.
1976- Süt sığırcılığının geliştirilmesi için Amerika'dan Diyarbakır'a 1 boğa ile 80 inek getirildi.
1980- Genelkurmay Başkanı Kenan Evren sıkıyönetimin kaldırılmasını istedi.
(( Sonraki ay yapılan 12 Eylül askeri darbesiyle devlet başkanı olan Evren 29 Ağustos 1981'de "Ordu her zaman ulusuna yardım edip kışlaya dönmüştür" dedi. ))
1982- Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Bilim ve Sosyalizm Yayınları'nın 150 bin kitabına el koydu.
1984- Askeri Yargıtay, Barış Derneği üye ve yöneticileri hakkındaki mahkumiyet kararını bozdu. Sanıkların tahliye talebi ise reddedildi.
1984- Irak ordusunun saldırısından kaçan binlerce Kürt Türkiye sınırına yığıldı.
1994- Yavuz Özkan'ın yönettiği "Bir Sonbahar Hikayesi" filmi İskenderiye 10. Uluslararası Film Festivali'nde en iyi kadın oyuncu, en iyi erkek oyuncu ve en iyi senaryo ödüllerini aldı.
1996- PKK'nin kaçırarak 14 aydır elinde tuttuğu 8 askeri almak için İnsan Hakları Derneği Genel Başkanı Akın Birdal, Refah Partisi Van Milletvekili Fettullah Erbaş ve Mazlum-Der Genel Başkan Yardımcısı İhsan Aslan Kuzey Irak'ta Zap kampına gittiler, askerleri alamadan geri döndüler.
1996- Türkiye İsrail ile ikinci bir askeri anlaşma yaptı.
2001- Britanya, tarihinde ilk kez Kuzey Kore'nin Pyongyang kentinde büyükelçilik açtı.
2002- Nijerya'da Şeriat mahkemesi, evlilik dışı cinsel ilişki kurmakla suçlanan çifte taşlanarak ölüm, yani recm cezası verdi.
2003- Irak'ın Necef kentinde Hz.Ali Türbesi'nin kapısında bomba patladı.
(( Şii lider Muhammed Bekir el Hakim dahil 125 kişi öldü, 142 kişi yaralandı. Şii örgütü Irak İslam Devrimi Yüksek Konseyi lideri Ayetullah Muhammed Bekir el Hakim, ılımlı bir lider olarak biliniyordu.))
2004- New York'ta "Barış ve Adalet İçin Birlik"in düzenlediği mitinge 400 bin insan katıldı. Bush ve Irak savaşını protesto etti.
2004- Çeçenistan'da devlet başkanlığı seçimini Rusya'nın desteklediği İçişleri Bakanı Ali Alhanov kazandı.
2005- Devlet Tiyatrosu oyuncuları İstanbul, Ankara ve İzmir'de hükümetin Devlet Tiyatroları'ndaki tavrını protesto etti. Politik müdahaleleri kınadı, yeni genel müdürü istifaya çağırdı.
2006- Formula 1'i düzenleyen FIA (Uluslararası Motor Sporları Federasyonu), KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat'ın 1. olan Felipe Massa'ya kupayı vermesi nedeniyle soruşturma başlatttı.
2006-Rusya Federasyonu'na bağlı Adigey Cumhuriyeti'nde (AC) resmi dil Adigeceyi, Adige etnik kökenli öğrenciler için, ilk ve orta okullarda seçmeli bir ders dili olmaktan çıkarıp zorunlu bir ders dili haline getiren bir yasa, bazı AC milletvekilleri tarafından verilen bir önerge ile iptal edilmek istendi, ancak sözkonusu önerge Adigey Parlamentosu-Khase'de (1061;1072;1089;1101görüşülüp 28 Ağustos 2006'da oy çokluğu ile red edildi.
2007- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 60. hükümetin listesini, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'e Çankaya Köşkü’nde sundu. 24 bakanın bulunduğu yeni listedeki 8 bakan kabineye ilk kez girdi.
2008- Memur maaşlarına yapılacak zammın belirleneceği toplu görüşmenin 4. turunda, hükümetin yüzde 7.6’lık zam önerisini sunan Bakan Başesgioğlu, ’Bu kabul edilemez’ diyen sendikacılara, ‘Olsa dükkân sizin’ karşılığını verdi



29 Ağustos - Doğanlar

1632- John Locke, İngiliz filozof.
1809- Oliver Wendell Holmes, ABD'li yazar (ö. 1894)
1915- Casablanca", "Anastasia" gibi filmleriyle ünlü İsveçli aktris İngrid Bergman doğdu. 75. doğum gününde Londra'da öldü.
1923- Gandi", "Özgürlük Çığlığı" filmleriyle tanınan Oscar ödüllü İngiliz aktör ve yönetmen Richard Attenborough.
1958- Michael Jackson, ABD'li müzisyen




29 Ağustos - Ölenler

1533- Atahualpa, Peru'nun son İnka kralı
1904- V. Murat, Osmanlı padişahı.
1966- Seyyid Kutup, Mısır'lı yazar ve fikir adamı
1977- John Hensley, ABD'li oyuncu
1982- Ingrid Bergman , İsveçli sinema oyuncusu (d. 1915)
1986- Türkiye’nin üçüncü Cumhurbaşkanı Celal Bayar, 103 yaşında İstanbul'da öldü.
(( 1961’de milli Birlik Komitesi tarafından idama mahkûm edilen ve sonrada cezası ömür boyu hapse çevrilen Bayar, 1974'te sağlık sorunları nedeniyle serbest bırakılmıştı. ))
1993- Tiyatro sanatçısı Oben Güney.
2002- İşçi Partisi (İP) Genel Başkan Yardımcısı Hasan Yalçın, 58 yaşında.
2003- Ressam Mustafa Asım, 51 yaşında. Ressamlar Derneği üyesiydi. 1987 Manastır Ressamlar Birliği Ödülü'nü kazanmıştı.
2005- Tiyatro sanatçısı Nihat Akçan, 79 yaşında.

30 AĞUSTOS


1922- Yunan ordularının işgaline karşı Başkomutanlık Meydan Savaşı kazanıldı.
(( Büyük Taarruz, yaklaşık 200 yıldan beri Türk ordusunun galibiyetiyle sonuçlanan ilk taarruz savaşıdır. Çanakkale ve Sakarya'da Türk zaferi, hücum eden düşmanı durdurmakla sınırlı kalmıştır. Oysa Başkumandan Meydan Muharebesi'nde düşman ordusu topyekûn yokedilmiş, yaklaşık 150.000 kilometrekare alan 14 gün gibi kısa bir sürede ele geçirilmiştir.Her yıl 30 Ağustos günü Zafer Bayramı olarak kutlanıyor. ))
1922- Kütahya düşman işgalinden kurtuldu.
1924- Türkiye İş Bankası, ilk işlemini yaparak faaliyetlerine başladı. Bankanın kuruluş sermayesi 1 milyon liraydı.
1925- Mustafa Kemal Paşa, "Efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, mensuplar memleketi olamaz. En doğru ve en hakiki tarikat, tarikat-ı medenniyedir" dedi.
1935- Hükümet, İstanbul telefon şebekesini satın aldı.
1937- Sabiha Gökçen'e Eskişehir Hava Mektebi'nde törenle "tayyareci diploması" verildi.
1940- Gençlerin spor yapması için 53 ilde gençlik kulüpleri açıldı.
1941- Alman orduları Neva Irmağı'na ulaştı ve Leningrad'a giden sonuncu demiryolu bağlantısını da kesti. 900 gün sürecek Leningrad kuşatması başladı.
1955- Londra Konferansı'nda Kıbrıs sorunu ele alındı.
(( İngiltere Kıbrıs'ta üçlü bir yönetim önerdi. Yunanistan ise ada halkının geleceğini kendinin belirlemesini istedi. Toplantıya Türkiye'den Dışişleri Bakan Vekili Fatin Rüştü Zorlu katıldı. ))
1955- Yaşar Doğu düzenlenen bir jübileyle mindere veda etti.
1963- Kremlin'le Beyaz Saray arasında doğrudan görüşmeyi sağlayacak "kırmızı telefon" hattı devreye girdi
1968- Sovyet tankları Prag'a girdi.
1971- İstanbul TV'si deneme yayınlarına başladı.
1977- Milli yüzücü Erdal Acet Manş Denizi'ni 9 saat 4 dakikada geçti. Bu mesafedeki en iyi 10 derece sıralamasına girdi.
1981- İran Devlet Başkanı Muhammed Ali Recai ve Başbakan Muhammed Cevad Bahomar bombalı saldırı sonucu öldürüldü.
1985- Uluslararası Af Örgütü Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu'na bir rapor gönderdi. Raporda, Bulgaristan'da Türk azınlığa karşı girişilen Bulgarlaştırma kampanyasına son verilmesi istendi.
1988- Irak ordusundan kaçan binlerce Kürt Türkiye sınırına yığılmıştı. Hükümet sınırları açmaya karar verdi. Binlerce Kürt Hakkari'nin Çukurca ve Uludere ilçelerine sığındı.
1992- Güvenlik güçleri ile İran'dan Türkiye'ye giren 300 kadar PKK militanı çatıştı; 100 militan ve 10 güvenlik görevlisi öldü.
1995- NATO (Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı) Sırp mevzilerinin büyük bir bölümünü tahrip etti.
2000- Güney Afrika İnsan Hakları Örgütü'nün düzenlediği, tüm dünyadan bine yakın delegenin katıldığı Irkçılık Konferansı Johannesburg'da başladı. Gündem;siyahlar ve beyazlar arasında zenginlik ve fırsat eşitliği sağlamak.
2001- İran Devrim Mahkemesi, ülkenin kadın yönetmenlerinden Tahmine Milani'yi tutukladı. Gerekçe: Milani'nin 'Saklı Yarı' adlı filminde İslam Devrimi'ni karalaması iddiası.
2001- Doğu Timor, tarihinin ilk özgür seçimini yaptı. Bağımsız Devrimci Cephe adayı şair ve gerilla lideri Xanana Gusmao devlet başkanı seçildi.
2004- AKP ve CHP Türk Ceza Kanunu tasarısı üzerinde uzlaştı.Zina yeniden suç kapsamına alındı.'Türbana ceza' getiren maddede ise mevcut TCK'ya dönüldü.
2006- Konya'nın Bozkır ilçesinde Kürt inşaat işçileri ile mermer işçilerinin tartışması, ilçeden gelen yaklaşık 1000 kişinin katılmasıyla linç girişimine dönüştü. 25 Kürt işçi ilçe dışına çıkarıldı.
2006- Pakistan'da Bugti aşiretinin lideri Nevab Ekber Bugti'nin öldürülmesinin ardından binlerce kişi eyleme geçti. Eyalette Bugti'nin cesedi teslim edilene kadar genel greve gidildi.


30 Ağustos - Doğanlar

1748- Jacques-Louis David.
(( Kendi döneminin en ünlü sanatçılarından bir olan David Rococo üslubuna karşı 18 Yüzyıl neoklasik tepkisinin önde gelen uygulayıcılarından biriydi. ))
1797- Mary Shelley, İngiliz yazar (ö. 1851)
1871- Ernest Rutherford, İngiliz fizikçi (ö. 1937)
1963- Michael Chiklis, ABD'li oyuncu
1972- Cameron Diaz, ABD'li oyuncu ve model

30 Ağustos - Ölenler

1935- Ressam Namık İsmail Yeğenoğlu
1993- Ses sanatçısı Taner Şener öldü.
1997- Ernest Wilimowski, Polonyalı-Alman futbolcu (d. 1916)
2000- Gürdal Tosun, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1967)
2001- İspanyol heykel sanatçısı Juan Munoz,48 yaşında. 2000 İstanbul Bienali'ne katılmıştı.
2001- World Wide Web (www) sisteminin kurucularından Michael Dertouzos.
2001- Gazeteci Engin Bilginer 56 yaşında.
(( Çeşitli gazetelerde 78 inceleme ve 84 dizi röportajı yayımlanmıştı.Tiyatro Yazarları Derneği Başkanı gazeteci ve yazar Recep Bilginer'in oğluydu. ))
2003- Amerikalı sinema oyuncusu Charles Bronson, 81 yaşında.
2006- Mısırlı yazar Necip Mahfuz, 95 yaşında. Nobel ödülü alan ilk Arap yazardı

31 AĞUSTOS


1868- Galatasaray Lisesi "Mektebi Sultani" adıyla kuruldu. Galata Sarayı Humayun Mektebi adıyla kurulan kurum, enderuna (saray mektebi) üst düzeyde eğitimli görevli yetiştirirdi. Bu yüzden Mekteb-i Sultani olarak da anılırdı.
1876- V. Murat tahttan indirildi; yerine kardeşi II. Abdülhamit padişah oldu.
1890- Brüksel Genel Senedi ile köle ticareti yasaklandı.
1913- Ankaragücü Spor Klübü kuruldu.
1918- Vahdettin padişah oldu. O gün, Osmanlı tarihindeki son kılıç kuşanma töreni yapılmış oldu.
1928- Bertolt Brecht'in Üç Kuruşluk Opera adlı oyununun ilk gösterimi Berlin'de yapıldı.
1930- Vilayet ve şehremanetinin birleştirilmesine karar verildi. Valiler, aynı zamanda belediye başkanı oldu.
1940- Türk-Alman Ticaret Antlaşması yürürlüğe girdi.
1945- Cumhuriyet Halk Partili Fevzi Lütfü Karaosmanoğlu, Vatan gazetesinde "Münevver İstibdat" başlıklı bir yazı yazdı. Karaosmanoğlu yazısında, Cumhuriyet Halk Partisi iktidarını aydınların diktatörlüğü olarak niteliyordu.
1951- 40. Dünya Parlamentolar Konferansı İstanbul'da toplandı
1952- Et ve Balık Kurumu üretime başladı.
1957- Malezya bağımsızlığını kazandı
1959- Yurt gazetesi Musa Anter'in şiirini Kürtçe yayımladı.
1966- Irak ordusu, Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin elindeki Erbil kentini ele geçirdi. Irak ordusu, Mesut Barzani liderliğindeki Irak Kürdistan Demokrat Partisi'ni destekliyordu. Olay, ABD ile Irak arasındaki gerginliği tırmandırdı.
1969- Haklarını aramak için Çorum'dan ilk önce Ankara'ya sonra da İstanbul'a yürüyüşe geçen işçiler İstanbul'a vardılar.
1972- Amerikalı yüzücü Mark Spitz Münih olimpiyatlarında 7 altın madalya kazandı.
1988- Sarp Sınır Kapısı açıldı.
1988- Kuzey Irak'tan kaçan Iraklılar, Türk sınırlarından geçmeye başladılar.
1991- Kazakistan ve Özbekistan bağımsızlığına kavuştu.
1996- Irak ordusu, Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin (KYB) elindeki Erbil kentini ele geçirdi. Irak ordusu, Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi'ni (KDP) destekliyordu. Olay, Amerika Birleşik devletleri ile Irak arasındaki gerginliği tırmandırdı.
1997- Sekiz yıllık kesintisiz eğitimi protesto eden 150 kişilik grup ATV'nin Kasımpaşa Stüdyoları'na saldırdı.
2000- Ankara DGM Cumhuriyet Savcısı Nuh Mete Yüksel, Nurcu cemaat lideri Fettullah Gülen'e Terörle Mücadele Yasası'nın 7. maddesine dayanarak "gizli örgüt kurmak" suçlamasıyla dava açtı.
2001- F tipi cezaevlerine karşı başlatılan ölüm oruçları 317. güne girerken cezaevinden bir süre önce tahliye edilen Hülya Şimşek ölüm orucunun 286. gününde Küçükarmutlu'da hayatını kaybetti.
2002- F tipi cezaevlerini protesto amacıyla sürdürülen ölüm orucu eyleminde 39 yaşındaki Fatma Tokay Köse yaşamını yitirdi.
2003- Paris'teki Dünya Atletizm Şampiyonası'nda Süreyya Ayhan,1500 metre kadınlarda dünya ikincisi oldu.
2004- Bergama'nın Ovacık Köyü yakınlarındaki altın madeninin kapatılmasıyla açıkta kalan işçiler eylem yaptı.Erkekler saçlarını kazıttı, kadınlar kırmızıya boyattı.Kapatılan madende çalışan işçilerden 97'sinin iş akti feshedildi.
2004- Irak'ta 20 Ağustos'ta kaçırılan 12 Nepalli işçi öldürüldü.
(( Kaide bağlantılı Ensar El Sünnet Ordusu'nun internet sitesinde infaz görüntüleri yayımlandı. Nepalliler, Ürdünlü bir firmada aşçı ve temizlik işçisi olarak çalışıyordu. ))
2004- İsrail'in güneyinde Berşeba'da aynı anda iki intihar saldırısı yapıldı;15 kişi öldü, 80 kişi yaralandı.Hedef otobüslerde öğrenci ve veliler vardı.
2004- Moskova'da metro yakınlarındaki çeçen intihar saldırısında 10 kişi öldü.
2005- Bağdat'ta 1 milyon Şii, ölüm yıldönümünde yedinci imamları Musa Kazım'ın türbesine yürürken, dört havan topu ve bir roket atıldı, panik çıktı; çoğu kadın ve çocuk 965 kişi öldü, 815 kişi yaralandı. Şii Başbakan İbrahim Caferi üç günlük yas ilan etti.
2006- İstanbul'da Lübnan'a asker gönderilmesini protesto eden dört üniversiteli genç linç edilmek istendi. Polis gençleri gözaltına aldı. İstanbul Emniyet Müdürü Celalettin cerrah olayı "güzel ve haklı bir tepki" olarak değerlendirdi.



31 Ağustos - Doğanlar

12- Caligula (ö. 41)
1908- Ermeni asıllı Amerikalı oyun yazarı ve romancı William Saroyan.
1917- Turgut Sunalp, MDP Başkanı (ö. 1999)
1949- Richard Gere, ABD'li aktör
1949- H. David Politzer, Nobel Ödülü sahibi ABD'li fizikçi
1970- Nikola Gruevski, Makedonya başbakanı



31 Ağustos - Ölenler

870- İmam-ı Buhari vefat etti.
1867- Fransız ozan Charles Baudelaire.
(( Baudelaire hayata bakmış ve gelişmekte olan yaşamın bireyin önüne çıkardığı olasılıklar ile bu olasılıkların üzerine kapanan gerçek arasında gitgide açılan mesafeyi görmüştür; gördüğü, her yerde açan "Kötülük Çiçekleri" olmuştur. ))
1918- Sultan Reşat.
1963- Fransız kübist ressam Georges Braque.
1971- Heykeltraş Ali Hadi Bara.
1973- "Posta Arabası" filminin yönetmeni John Ford.
1997- Galler Prensesi Diana ve erkek arkadaşı Dodi El Fayed Fransa'da trafik kazasında.
2000- Tiyatro sanatçısı Gürdal Tosun.
2000- Çağdaş İngiliz ressam Euan Uglow
2006- Amerikalı sinema oyuncusu Glenn Ford, 90 yaşında.

2 EYLÜL


1633- İstanbul Cibali'de çıkan büyük yangında, 20 binden fazla bina kül oldu. Katip Çelebi'ye göre, kentin beşte biri yandı.
1651- Mahpeyker Kösem Sultan, boğdurularak öldürüldü.
1666- İngiltere tarihindeki en büyük felaketlerden olan Büyük Londra Yangını 2 Eylül 1666'da başladı.
(( Büyük Londra Yangını, 2 Eylül 1666 Pazar günü Londra'nın orta kesimlerinde başlayarak 5 Eylül Çarşamba gününe kadar kenti etkisi altına alan, kentin tarihindeki en büyük yangın felaketidir.Yangın, Romalılar döneminden kalma kent duvarlarının içinde kalan Orta Çağ Londrası'nı tahrip etmiştir. Soyluların yaşadığı bölge olan Westminster'ı, dönemin kralı II. Charles'ın bulunduğu Whitehall Sarayı'nı ve gecekondu mahallelerini tehdit etmişse de yangın bu bölgelerde yıkıma neden olmamıştır. Yangın 13.200 evi, 87 mahalle kilisesini, St Paul Katedrali'ni ve birçok resmî kurumun binasını kül etmiştir. Kentin 80.000 sakininin yaklaşık olarak 70.000'inin bu yangında evlerini kaybettiği sanılmaktadır. Yangında yaşamını yitirenlerin sayısına ilişkin kesin bir bilgi olmamakla birlikte ölenlerin sadece birkaçı kayda geçirilmiştir. Orta sınıfa mensup kişiler ile yoksulların ölümleri hiçbir zaman kaydedilmediği ve ateşin sıcaklığının insan vücudundan kalıntı bırakmayacak derecede yüksek olduğu göz önüne alındığından, son dönemlerde ölü sayısının oldukça az olduğunun doğruluğu hakkında görüş ayrılıkları vardır. ))
1898- Makineli tüfek, bir savaşta ilk kez kullanıldı.
1900- Almanya ile ABD arasında telgraf kullanımı başladı.
1922- Kurtuluş Savaşı'nda, Yunan Orduları Başkomutanı General Trikopis esir edildi.
1922- Eskişehir, Karahallı ve Ulubey düşman işgalinden kurtuldu.
1925- Tekke ve zaviyelerin kapatılması ve memurların şapka giymesine karar verildi.
1929- Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği ilk güzellik yarışmasında Feriha Tevfik Hanım Türkiye güzeli seçildi. Feriha Tevfik sinema ve tiyatro oyuncusu oldu.
1930-Mustafa Kemal Paşa, Sadri Maksudi (Arsal) Bey'n ''Türk Dili İçin'' adlı kitabına şunları yazdı:
''Ülkesini, yüksek istiklalini korumasını bilen Türk Milleti, dilini de yabancı diller boyunduruğundan kurtarmalıdır.''
1938-Hatay devletinin kuruluşu ilan edildi. Hatay Millet Meclisi ilk toplantısını yaptı ve Tayfur Sökmen'i Cumhurbaşkanı seçti.
1941- Alman ve Sovyet birlikleri Leningrad yakınında savaşmaya başladı.
1942- Alman SS Birlikleri Varşova Gettosu ayaklanmasını 50 bin Yahudiyi öldürerek bastırdı.
1944- Türkiye'deki Alman dışişleri memurları gözaltına alındı.
1945- Başbakan Suziki, Tokyo Körfezi'nde, Missouri Zırhlısı'nda Japonya'nın yönetiminin General Mac Arthur'a devrini öngören anlaşmayı imzaladı. ABD Başkanı Truman, zaferi ilan etti ve İkinci Dünya Savaşı sona erdi.
1947- İstanbul Emniyeti kaçakçılık Bürosu şefi, işkence suçundan mahkum oldu.
1954- Ho Şi Minh yeni kurulan Vietnam Demokratik Cumhuriyeti'nin başkanlığına seçildi.
1959- Demokrat İzmir gazetesi sorumluları Adnan Düvenci ve Şeref Balçık 16'şar ay hapis cezasına çarptırıldılar; gazete 1 ay süreyle kapatıldı.
1968- İran'da deprem: 11 bin kişi öldü.
1974- Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) bilim ödülleri verildi. Cahit Arf ve Orhan İçen, Matematik; Erdal İnönü, Fizik; Kazım Türker tıp dallarında ödül aldılar.
1980- Çeşitli kentlerde ülkücü-devrimci çatışmalarında 23 kişi öldürüldü.
1983- 10 Ağustos'ta kapatılan Tercüman gazetesi yeniden yayıma başladı.
1985- Kaş limanı açıklarında 3400 yıl önce batan, fildişi eşya ve bakır, kalay parçalarıyla yüklü bir gemi enkazı bulundu.
1994- Halterci Naim Süleymanoğlu'na Uluslararası Olimpiyat Komitesi "Yüzyılın En Güçlü Sporcusu Ödülü" verdi.
1998- İnsan Hakları Derneği Genel Başkanı Akın Birdal ve Mazlum-Der Genel Başkan Yardımcısı İhsan Aslan gözaltına alındı. Birdal ve Aslan PKK'nın 14 aydır rehin tuttuğu 8 askeri almak için Refah partisi Van Milletvekili Fettullah Erbaş ile birlikte Zap kampına gitmişlerdi.
2000- Birmanya'da askeri cunta, muhalif kadın lider Aung San Suu Kyi'nin dokuz gündür sürdürdüğü 'arabada bekleme' direnişini zorla sona erdirdi.
2001- Güney Afrika'da toplanan Irkçılık Konferansı'nda 4 bin sivil toplum örgütü (NGO) İsrail'i "savaş suçları, soykırım ve etnik temizliği içeren sistematik ırkçı suçlar" işlemekle suçladı.
2003- Bombalı saldırıda öldürülen Şii lider Bekir el-Hakim yüzbinlerin yas yürüyüşünün ardından, 1 milyon kişinin katıldığı ve intikam yemini ettiği törenle Necef'te toprağa verildi.
2003- Fransa'da okullarda başörtüsü dahil dini simgeleri yasaklayan yasa yürürlüğe girdi.
2003- Gazeteci ve fotoğrafçı Mahmut Küçük, 69 yaşında.
2004- Kuzey Osetya'nın Beslan Kenti'nde 132'si çocuk 354 kişiyi rehin tutan Çeçen militanlar 31 kişiyi serbest bıraktı. Eylemciler okula yaklaşan iki araca el bombası attı. Rusya Devlet Başkanı Putin, Türkiye ziyaretini erteledi.
2005- Katrina Kasırgası sonrası New Orleans'taki yağma olaylarını bitirmek üzere bölgeye 300 Ulusal Muhafız sevk edildi. 25 bin kişi stadyumda yaşıyor. 300-400 bin çocuk evsiz kaldı.
2005- Londra'da 7 Temmuz'da 56 kişinin öldüğü saldırıları El Kaide üstlendi.
2006- Yüzlerce Amerikalı bilim insanı Uluslararası Astronomi Birliği'nin (IAU) aldığı "Plüton artık gezegen değil" kararına karşı çıktı. Kararın bilimsel değil siyasi dürtülerle alındığını savundu.
2006- Şırnak, Hakkari, Van ve Diyarbakır'da terör örgütü mensuplarınca düzenlenen saldırılarda 1 üsteğmen, 2 asteğmen, 1 uzman çavuş ve 3 er şehit oldu, 6 asker yaralandı.



2 Eylül - Doğanlar

1907- Yazar ve halk edebiyatı araştırmacısı Pertev Naili Boratav.
1916- Ömer Lütfi Akad, Türk yönetmen
1964- Keanu Reeves, ABD'li sinema oyuncusu
1966- Salma Hayek, Meksikalı sinema oyuncusu
1968- Cynthia Watros, ABD'li oyuncu
1976- Hande Ataizi, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu




2 Eylül - Ölenler

421- III. Constantius, Roma imparatoru
1865- William Rowan Hamilton, İrlandalı matematikçi (d. 1805)
1937- Pierre de Coubertin, Fransız pedagog, tarihçi ve sporcu (d. 1863)
1949- Hukuk Profesörü Cemil Bilsel.
1968- İlk kadın sosyalist öncülerden, gazeteci, yazar, düşünür Sabiha Sertel 73 yaşında Bakü'de vefat etti.
1973- İngiliz yazar Tolkien, 81 yaşında ülserden öldü.
1983- Sinema sanatçısı Feri Cansel.
1991- Alfonso García Robles, Nobel Barış Ödülü sahibi Meksikalı poitikacı (d. 1911)
1995- Eski bakan ve senatör, gazeteci Hıfzı Oğuz Bekata.
1997-Unutulmaz seslendirmelere imza atan tiyatro sanatçısı Alev Sezer yakalandığı amansız hastalığa karşı verdiği savaşı kaybetti.
2001- Dünyada ilk kalp naklini yapan Güney Afrikalı Kalp cerrahı Christian Barnard, 78 yaşında Kıbrıs'ta öldü.
2006- 1960'larda Kennedy Uzay Merkezi'nde yönetici olan Rocco Petrone, 80 yaşında. Apollo programının uygulayıcısıydı

4 EYLÜL


1682- İngiliz astronom Edmund Halley, daha sonra kendi adı verilen kuyruklu yıldızı gördü.
1870- Fransa'da III. Cumhuriyet ilan edildi.
1886- Apaçi Yerlilerinin şefi Geronimo ABD birliklerine teslim oldu. Son büyük Amerikalı-Yerli savaşı sona erdi.
1919- Gazi Mustafa Kemal Paşa Sivas Kongresi'ni açtı.
1922- Bilecik, Tire, Kula ve Alaşehir düşman işgalinden kurtuldu.
1932- Dünya Barış Konferansı Viyana'da toplandı.
1935- İstanbul telefon şirketi hükümet adına işletilmeye başlandı.
1936- İngiltere Kralı VIII. Edward, İstanbul'da Atatürk'ü ziyaret etti.
1939- Tüm gıda maddelerine ihraç yasağı kondu.
1944- II. Dünya Savaşında, Müttefikler Brüksel ve Anvers'i ele geçirdi.
1970- Şili'de, sosyalist lider Salvador Allende başkan seçildi.
1970- Öğrencilerin adayı Prof. Dr. Erdal İnönü Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) rektörü oldu.
1975- Bülent Ecevit'in seçim otobüsü Elazığ'da taşlandı. 50 yaralı, 57 gözaltı.
1981- Milli Güvenlik Konseyi gözaltı süresinin 90 günden 45 güne inmesini onayladı
1988- Bangladeş'te sel: 300 kişi öldü, 20 milyon insan evsiz kaldı.
1991- Halkın Emek Partisi (HEP), Sosyal Demokrat Halkçı parti (SHP) ile anlaşarak seçimlerde işbirliği kararı aldı
1993- Demokrasi Partisi (DEP) Milletvekili Mehmet Sincar Batman'da öldürüldü.
1996- Abdi İpekçi cinayetinin sanıklarından Oral Çelik, İsviçre tarafından Türkiye'ye iade edildi. Çelik, 16 Eylülde 17 yıl aradan sonra çıkarıldığı mahkemece tutuklandı.
1997- Kudüs'te çarşı merkezinde üç büyük patlamada 7 kişi öldü, 192 kişi yaralandı. Saldırıyı Hamas örgütü üstlendi.
1999- Genelkurmay Başkanı Hüseyin Kıvrıkoğlu "28 Şubat süreci"nin bitmediğini, gerekirse bin yıl süreceğini söyledi.
2000- Fransa'da petrol fiyatlarının yükselişini protesto eden çiftçiler ve kamyoncular ülkedeki 70 benzin depo ve rafinerisinin 60'ını kuşattı. Protestocular tankerlerin tesislere girip çıkmasını engelledi.
2001- Tuzla Tersaneler bölgesinde çalışan bin işçinin, "ağır şartlar altında sendikasız, sigortasız ve düşük ücretle çalıştıkları" gerekçesiyle yapmak istedikleri protesto yürüyüşüne polis copla müdahale etti. Liman, Tersane, Gemi Yapım Onarım İşçileri Sendikası (Limter-İş) Genel Başkanı'nın da aralarında bulunduğu 30 kişi gözaltına alındı.
2002- YÖK, Milli Eğitim Bakanlığı'na başvurarak, devlete karşı suç işleyenlerin ÖSS'ye girmelerinin yasaklanmasını istedi. Öğretim Üyeleri Derneği, YÖK'ün bu talebine karşı çıktı. Eğitim hakkının bireyin temel hak ve özgürlüklerinden biri olduğunu belirtti.
2002- İsrail Filistinli militanların yakınlarına sürgünü resmen uyguladı. El Aksa Şehitleri Tugayı'nın öldürülen liderlerinden Ali Acuri'nin iki kardeşi Gazze Şeridi'ne sürüldü.
2004- Irak'ta Saddam döneminde Samarra kentinin güvenlik şef, Serhan Ahmet Halef yakalandı.
2005- DEHAP ile Tutuklu-Hükümlü Aileleri Dayanışma Federasyonu'nun İmralı'da bulunan Abdullah Öcalan'a destek amacıyla Gemlik'ye yapmak istediği eylem Bursa Valiliği tarafından yasaklandı. Güneydoğu illerinden gelen binlerce kişi Bursa'ya sokulmadı. DEHAP'lıları taşıyan 50 otobüsün Bozüyük'ten geçişi sırasında yaklaşık 3 bin kişi otobüsleri taşa tuttu, linç girişi
2006- "Timsah Avcısı" belgeselinin yapımcısı Avustralyalı Steven Irwin, sualtındaki çekim sırasında dikenli-uyuşturan balıkgillerden bir balığın sokması sonucu öldü.
2006- Genelkurmay Askeri Mahkemesi, emekli Korgeneral Altay Tokat hakkında altı yıla kadar hapis istemiyle dava açtı.1995-1998 yılları arasında Güneydoğu'da görev yaparken yeni gelen hakimleri hizaya getirmek için evlerinin yakınına bomba attırdığını söylemişti.


4 Eylül - Doğanlar

1768- François-Auguste-René Chateaubriand.
(( İlk romantik Fransız yazarlarından ve diplomat Chateubriand'ın zamanının gençliği üzerinde çok etkisi vardı. ))
1896- Antonin Artaud.
(( Fransız oyun yazarı, şair, tiyatro oyuncusu ve gerçeküstücü akımın önderi. Artaud, "burjuva" tiyatrosu yerine insanın bilinçaltını özgürleştirerek kendisine ifşa etmeyi hedefleyen "zulüm tiyatrosu"nu geçirme çabasındaydı. ))
1824- Anton Bruckner, Avusturyalı besteci (ö. 1896)
1901- Ahmet Kutsi Tecer, Türk şair ve oyun yazarı (ö. 1967)
1913- Tange Kenzo. II. Dünya Savaşı sonrasının en önemli Japon mimarı.
1953- Fatih Terim, Türk spor adamı
1981- Beyoncé Knowles, ABD'li şarkıcı ve oyuncu


4 Eylül - Ölenler

1063- Büyük Selçuklu Devleti'nin kurucusu Tuğrul Bey öldü.
1965- Albert Schweitzer, Alman doktor ve filozof (d. 1875)
1967- Şair Ali Mümtaz Arolat.
1985- Süryani Kadim Cemaati'nin ruhani lideri Cebrail Allaf.
1990- Gazeteci yazar Turan Dursun, İstanbul'da uğradığı silahlı saldırıda hayatını kaybetti.
1991- Ressam Fahrelnissa Zeid.
1992- Musa Anter, gazeteci ve yazar (d. 1920)
1994- Grafiker Erim Gözen 55 yaşında öldü.
1994- Ressam Gül Derman 52 yaşında öldü.
2001- DYP Elazığ Milletvekili Ali Rıza Septioğlu, 88 yaşında.
(( TBMM'nin en yaşlı üyesi olarak DEP'li Milletvekili Leyla Zana ve FP'li Merve Kavakçı'nın krize neden olan ant içme törenlerine başkanlık etmişti. ))
2006- Steve Irwin, Avusturyalı belgeselci (d. 1962)

5 EYLÜL


1566- Zigetvar kalesi fethedildi.
1669- Girit, Osmanlı İmparatorluğu'nca ilhak edildi.
1795 - ABD ile Osmanlı İmparatorluğu arasında ABD'yi yıllık vergiye bağlayan ABD – Osmanlı Sözleşmesi imzalandı.
((* 783 yılında, Avrupa standartlarına göre mütevazı da olsa, yeni bir denizci devlet olan ABD, denizlerde tek başına bayrak gezdirmeye başladı. 25 Temmuz 1785'te, Atlas Okyanusu'nda Cadiz açıklarında, bu yeni bayrağı taşıyan ilk gemi Cezayir açıklarında Osmanlı gemileri tarafından ele geçirildi. Bu gemi, Boston limanına bağlı, Kaptan Isaak Stevens'in idaresindeki Maria idi. Arkasından, Philadelphia limanına bağlı, Kaptan O'Brien'in Dauphin'i de aynı akibete uğradı. 1793 Ekim ve Kasım aylarında 11 ABD gemisi daha Osmanlıların eline geçti. Amerikan Kongresi, 27 Mart 1794 yılında, Osmanlı denizcilerine karşı koyacak güçte savaş gemileri inşa edilmesi veya satın alınması için, Başkan George Washington'a 700 bin altına yakın harcama yetkisi verdi.
5 Eylül 1795'te ABD bu tehdide karşı bir anlaşma yapmayı kabul etti. Bu anlaşmaya göre ABD, Cezayir'deki esirlerin iadesi ve gerek Atlas Okyanusu'nda, gerekse Akdeniz'de ABD sancağı taşıyan hiçbir tekneye dokunulmaması karşılığında, 642 bin altın ve yılda 12. bin Osmanlı altını (21.600 dolar) ödeyecekti.
Dili Türkçe olan ve 22 maddeden oluşan anlaşmaya, Kuzey Amerika adına Joseph Donaldson ve Osmanlı İmparatorluğu adına Cezayir Beylerbeyi Cezayirli Hasan Paşa nam-ı diğer Hasan Dayı imza koydular.
Böylece ABD yıllık vergiye bağlanmış oldu. Bu, ABD'nin iki asrı aşkın tarihinde, yabancı bir dille imzalanan tek anlaşması olduğu gibi, yabancı bir devlete vergi ödenmesini kabul eden tek ABD belgesidir. *))
1800- Malta'yı işgal altında tutan Fransız birlikleri İngilizler'e teslim oldu.
1901- National Association of Professional Baseball Leagues (NBA) kuruldu.
1905- ABD'nin New Hampshire kentinde imzalanan anlaşmayla Rus-Japon Savaşı sona erdi.
1914- I. Dünya Savaşı'nda Marne Muharebesi başladı. Paris'e ilerleyen Alman Birlikleri Fransız 6. Ordusu'nun karşı saldırısıyla püskürtüldü. İki milyon insanın yer aldığı 6 gün süren muharebede 100 bin insan hayatını kaybetti.
1922- Demirci, Nazilli, Domaniç ve Gördes düşman işgalinden kurtuldu.
1930- Serbest Cumhuriyet Fırkası lideri Fethi Bey'in 4 Eylülde İzmir'e gelişinden sonra, bazı kişiler gösteri yaparak Cumhuriyet Halk Fırkası binasını ve Anadolu gazetesi idarehanesini taşladılar.
1938- Atatürk el yazısıyla vasiyetnamesini yazdı. Vasiyet, Ankara 3. Sulh Hukuk Hakimi Osman Selçuk Selçuk tarafından 28 Kasım 1938'de açılacaktı.
1939- İstanbul müzeleri 2. Dünya Savaşı nedeniyle kapatıldı.
1942- Cezaevlerinde sanat atölyeleri törenlerle açıldı.
1945- Çok partili düzene geçişin ilk partisi olan Milli Kalkınma Partisi kuruldu.
1950- Başvuru fazlalılığı nedeniyle üniversite giriş sınavı uygulaması başladı.
1955- İstanbul Sultanahmet'te yeni Adliye Sarayı hizmete açıldı.
1960- Muhammed Ali (Cassius Clay), olimpiyat madalyasını aldı. Ali daha 17 yaşındaydı.
1961- Çankaya'da toplanan parti liderleri seçim konuşmalarında 27 Mayıs'ı eleştirmeme ve Demokrat Partiyi övmeme bildirisi imzaladı. Liderler, ayrıca, rejimin ahlakını bozmayacaklarına dair şeref sözü verdiler.
1962- Komünistlikle suçlanan Adalet Partisi Aydın Milletvekili Orhan Apaydın partisinden istifa etti.
1963- 20-21 Mayısta askeri darbe girişiminde bulunan Albay Talat Aydemir, Ankara 1 Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesince idama mahkum edildi.
1972- Filistinli "Kara Eylül Hareketi" militanları, Olimpiyat Oyunları için Münih'e gelen İsrailli sporculara ateş açtı; bir sporcu öldü, biri ağır yaraladı, 9 kişi rehin alındı. Alman polisi gerillalar ve rehineler üzerine ateş açtı; 9 rehine, 4 Filistinli gerilla ve 1 polis öldü.
1973- Devlet film arşivinde yangın çıktı; Atatürk'ün tek kopyalı filmleri yandı.
1973- Şair Can Yücel, "Salozun Mavalı" adlı tiyatro oyununun çevirisinden beraat etti.
1973- Dünyanın en uzun karayolu tüneli İsviçre'nin St. Gotthard yöresinde açıldı.
1985- Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Ronald Reagan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni tanımayacaklarını açıkladı.
1990- Hükümete, yurt dışına asker gönderme ve Türkiye'de yabancı asker bulundurma yetkisi veren teklif, TBMM'de kabul edildi.
1991- Irk ayrımcılığına karşı çıktığı için en güzel yıllarını hapiste geçiren Nelson Mandela, Güney Afrika Cumhuriyeti'ne Başkan seçildi.
2001- "Vurgun Operasyonu" nedeniyle ağır suçlamalar yöneltilen Bayındırlık Bakanı Koray Aydın, bakanlık görevini bıraktı, milletvekilliğinden istifa kararı Meclis'te değerlendirilecek. Bakanlığa Tunca Toskay vekalet edecek.
2001- Adana ve Niğde'deki operasyonlarda Hizbullah örgütünün 'şura üyesi' Sülhaddin İrük öldürüldü. Hacı Bayancık ise yakalandı.
2002- Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) lideri Mesut Barzani, "Türkiye bölgeye girerse, bir Kürt İntifadası'nda sokaklarımız Türk ordusuna mezar olur" dedi.
2002- Yunanistan'da 17 Kasım örgütü baş tetikçisi" ve "iki numaralı adam"ı Dimitris Kufodinas teslim oldu.
2003- Dünyanın ilk uluslararası köpek zirvesi, Brezilya'da toplandı.
2004- Irak'ta ABD güdümlü geçici hükümet, Katar merkezli El Cezire televizyonuna verdiği bir aylık yayın yapmama cezasını süresiz uzattı.
2005- Almanya Özgür Politika gazetesinin yayınına son verdi. Özgür Poitika ve Mezopotamya Haber Ajansı'nın Almanya'da sekiz eyaletteki bürolarına baskın yapıldı.
2005- Endonezya'nın Sumatra Adası'nda bir yolcu uçağı Medan kentine düştü;149 kişi öldü.
2006- Hükümete Lübnan'a asker gönderme yetkisi veren tezkere TBMM'de 192 'hayır'a karşılık 340 'evet' oyla kabul edildi. Tezkere Türkiye'nin her yanında gün boyunca protesto edildi.
2006- Jandarma Batman'da içinde beş kişinin bulunduğu bir aracı silahla taradı; biri dokuz yaşında kız çocuğu olmak üzere üç kişi öldü.





5 Eylül - Doğanlar

1638- Kraliyet arması olarak güneşi seçtiği için Güneş Kral olarak bilinen Fransa Kralı XIV. Louis.
1905- "Gün Ortasında Karanlık" adlı kitabıyla ünlü, Macar asıllı İngiliz yazar Arthur Koestler.
1912- John Cage, ABD'li besteci, filozof, yazar ve baskıcı (ö. 1992)
1946- Queen grubunun efsanevi solisti Freddie Mercury dünyaya geldi.
1951- Michael Keaton, ABD'li aktör
1973- Kaan Tangöze, Duman müzik grubunun solisti





5 Eylül - Ölenler

1548- Catherine Parr, İngiltere kraliçesi (d. 1512)
1712- Divan şairlerinden Sabit.
1857- Auguste Comte, Fransız matematikçi (d. 1798)
1876- Manuel Blanco Encalada, Şilili siyasetçi (d. 1790)
1901- Ignacij Klemenčič, Sloven fizikçi (d. 1953)
1993- Yazar Samim Kocagöz 77 yaşında öldü.
1997- Mother Teresa, Nobel Barış Ödülü sahibi Arnavut hayırsever (d. 1910)
2001- Tiyatro sanatçısı Aclan Sayılgan, 77 yaşında.'Türkiye'de Sol Hareketler Tarihi' adlı araştırma kitabı bulunuyor.

7 EYLÜL


1812- Moskova'ya yürüyen Fransa İmparatoru Napoleon Bonaparte Rus Çarlık ordularını şehrin 70 mil batısındaki Borodino'da yendi.
1822- Portekiz sömürgesi Brezilya bağımsızlığına kavuştu.
(( 1500 yılında Portekizli denizci Pedro Alvares Cabral tarafından keşfedilen Brezilya, önce bir Portekiz kolonisi iken 1822 yılında bağımsızlık ilanından sonra Brezilya İmparatorluğu ve 1889 yılında başkanlık sistemiyle yönetilen Brezilya Federal Cumhuriyeti şekline dönüştü. Resmî dili Portekizce olan Brezilya’da başkan, milletvekilleri, senatörler, valiler, belediye başkanları, eyalet ve şehir meclisleri üyeleri dört senede bir yapılan seçimlerle belirlenir. 110 milyon seçmenin katıldığı 2002 yılı seçimlerinde tüm bölgelerde elektronik seçim sandıkları kullanılmıştır. Tahminen 300 bin civarında Osmanlı tebaası I. Dünya Savaşına kadar, Brezilya'nın yürüttüğü göçmen kabul etme politikasından yararlanarak göç etmiştir. Bunların arasında Süryani, Yezidi, Maruni, Gürcüler ve Ermeniler'le birlikte pek çok Arap ve Türk'te bulunmaktadır. Osmanlı'dan göçedenler Brezilya toplumları arasında asimile olmuştur. ))
1916- İngiliz uçakları Haydarpaşa Garı'nı bombaladı.
1922- Aydın düşman işgalinden kurtuldu.
1923- İkdam, Akşam, İleri, Tercüman-ı Hakikat, Tevhid-i Efkar, Tanin, Vatan ve Vakit gazeteleri, dizgici grevi nedeniyle çıkamayınca ortaklaşa "Müşterek" gazetesini yayımlamaya başladı. "Müşterek" gazete iki hafta çıktı.
1936- Kara Harp Okulu, İstanbul'dan Ankara'ya taşındı.
1936-İstanbul ve Ankara radyo şirketleri, satın alınarak devletleştirildi.
1938- Hatay Devleti Anayasası kabul edildi. Başbakan Abdurrahman Melek, "Programımızın ruhu ve esası Kemalizm rejimi ve bütün icabatıdır" dedi.
1941- Ho Şi Minh Vietnam Bağımsızlık Örgütü'nü kurdu.
1943- İkinci Dünya savaşında İtalya Müttefiklere teslim oldu.
1946-Türkiye'de ilk büyük devalüasyon yapıldı. 1.83 TL olan ABD Doları'nın fiyatı, yüzde 54 artırılarak 2.83 TL'ye çıkarıldı.
1956- BM Köleliğin, Köle Ticaretinin ve Köleliğe benzer Kurum ve Uygulamaların Kaldırılması Ek Sözleşmesi kabul edildi.
1958- Ana muhalefet lideri, Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı İsmet İnönü, "Sehpalar kurulursa nasıl işleyeceğini kimse bilemez" dedi. Demeç, Başbakan Adnan Menderes'in, "idam sehpalarında can verenlerden ders alsalar ya" açıklamasına yanıttı.
1969- İstanbul Rabak Fabrikası işçileri greve çıktı.
1977- İstanbul'da tüp gaz kuyrukları. Tüp gaz, peşin parayla sıra numarası alınarak satılıyor.
1979- İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı, Dostlar Tiyatrosu'nun Brecht Kabare oyununu 'da yasaklandı.
1982- Esenboğa katliamı sanığı Levon Ekmekçiyan tek celsede ölüm cezasına çarptırıldı. Aynı gün, Diyarbakır Cezaevi'nde PKK davası sanığı Kemal Pir ölüm orucunda öldü.
1985- Kuşadası yakınlarındaki yangın söndürme çalışmalarında 14 er yanarak öldü.
1985- Türk Hava Yolları'nın Frankfurt-İstanbul seferini yapan uçağını yangın söndürme cihazıyla kaçırmaya çalışan Yusuf Örer'in yargılaması sonuçlandı: 8 yıl 4 ay hapis.
1986- Şili'de Pinochet suikasta uğradı, 5 koruması öldü.
1989- Manisalı çiftçiler iktidarın tarım politikasını protesto için yürüdü.
1989- Açlık grevindeki tutukluların taleplerini destekleyen İstanbullu bir grup kadın siyah elbiselerle yürümüşlerdi. Yürüyüşte tutuklanan 11 Siyahlı kadın da tahliye edildi.
1991- Kültür Bakanlığı, ses sanatçısı Rahmi Saltuk'un Hoy Nare isimli kasetinin toplatılması için savcılığa başvurdu.
1991- Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu yeniden faaliyete geçti.



7 Eylül - Doğanlar

1533- İngiltere'yi 1558-1603 arasında dünyanın en önemli ülkesi haline getiren Kraliçe 1. Elizabeth Greenwich'te doğdu.
1791- Giuseppe Gioacchino Belli, Romalı şair (ö. 1863)
1907- Ahmet Adnan Saygun, Klasik Batı Müziği bestecisi (ö. 1991)
1909- "Rıhtımlar Üzerinde", "Cennet Yolu" gibi filmleriyle ünlü film yönetmeni Elia Kazan İstanbul'da doğdu.
1980- Emre Belözoğlu, Türk futbolcu



7 Eylül - Ölenler

1907- Sully Prudhomme, Fransız şair (d. 1839)
1960- Alman Komünist partisi ve Komintern yöneticilerinden, Demokratik Almanya Cumhuriyeti'nin ilk Devlet Başkanı Wilhelm Pieck.
1974- Şair Celal Sılay 60 yaşında öldü.
1988- Mimar Sedad Hakkı Eldem, 80 yaşında öldü.
1994- James Clavell, Avustralyalı yazar (d. 1924)
1997- Mobutu Sese Seko, Demokratik Kongo Cumhuriyeti devlet başkanı (d. 1930)
2005- Türk sinemasının yakışıklı jönlerinden Efkan Efekan, akciğer kanseri tedavisi gördüğü hastanede 70 yaşında öldü.
2001- Spede Pasanen, Finlandiyalı yönetmen (d. 1930)

8 EYLÜL



1504- Michelangelo'nun Davut Heykeli, 8 Eylül 1504'te Floransa'da açıldı.
((Michelangelo’nun Davut Heykeli, Michelangelo Buonarroti tarafından 1504 tarihinde tamamlanmıştır (başlangıç 1501). Geniş çevrelerce, Michelangelo’nun (Pietà ile birlikte) en iyi iki heykelinden biri ve Rönesans heykel sanatının bir başyapıtı kabul edilmektedir. Eser, Davut’un Golyat’a saldırmaya karar verdiği anı simgelemektedir. 5,17 metre yüksekliğindeki mermer heykel Floransa’nın bir sembolü niteliğindedir. Heykelin tamamı 8 Eylül 1504 tarihinde ortaya çıkarılmıştır. ))
1529- Kanuni Sultan Süleyman Budapeşte'yi fethetti.
1609- Mimar Sedefkar Mehmed Ağa, I. Ahmed'in isteği üzerine, Sultanahmed Külliyesi'nin inşasına başladı. Külliye, 8 yıl sonra tamamlandı ve kullanıma sunuldu.
1862-Osmanlı Devleti ile Büyük Avrupa devletleri arasında İstanbul Protokolü imzalandı.
1930-İzmir'de 5000 işçi grevde.
1931- Bulgaristan'da yayımlanan "Yüz ellilikler"in gazetesi Açık Söz kapatıldı.
1931- İkinci Dünya savaşının başlamasıyla ihtiyat erlerin talim terbiye için çağırılması kararı çıktı. Avrupa'da okuyan Türkiyeli öğrenciler de geri çağrıldı.
1935- İzmir'de 5000 işçi grevde.
1939- İkinci Dünya savaşının başlamasıyla ihtiyat erlerin talim terbiye için çağırılması kararı çıktı. Avrupa'da okuyan Türkiyeli öğrenciler de geri çağrıldı.
1941- Ho Şi Minh Vietnam Bağımsızlık Örgütü'nü kurdu.
1943- Nazi Mahkemesi'nin mahkum ettiği Çek edebiyatının başarılı ismi, gazeteci Julius Fuçik idam edildi.
1946- Bulgaristan'da referandum sonucu monarşi sona erdi.
1951- 48 BM üyesi ve Japonya arasında resmi barış anlaşması imzalandı.
1952- Ernest Hemingway'in ''İhtiyar Adam ve Deniz'' adlı romanı basıldı.
(( Hemingway, dev bir balığı yakalamak için dişiyle tırnağıyla çabalayan ve avını elinden almak isteyen köpekbalıklarıyla amansız bir kavgaya tutuşan yaşlı balıkçının buruk serüvenini sarsıcı bir gerçekçilik ve yalın bir şiirsellikle dile getirir. ))
1953- Millet gazetesi başyazarı Nurettin Ardıçoğlu 3 yıl 2 ay, yazı işleri müdürü Hüsnü Söylemezoğlu 2 yıl 1 ay hapse mahkum oldu.
1954- SEATO (Güney Asya Paktı) kuruldu.
1966- Gazeteci İlhami Soysal, kaçırıldı ve feci bir şekilde dövüldü.
1968- Balkan Atletizm Yarışmaları'nda maraton dalında İsmail Akçay birinci, Hüseyin Aktaş ikinci oldu.
1971- Polisin silah kullanma yetkisi genişletildi
1971- İstanbul'da seyisler greve başladı.
1974- Amerika Birleşik devletleri Başkanı eski başkan Richard Nixon'u Watergate olayındaki sorumluluğundan dolayı affetti.
1977- İkinci Milliyetçi Cephe hükümeti "ekonomik istikrar önlemleri paketi"ni açıkladı. Akaryakıta yüzde 90, demire yüzde 40, kağıda yüzde 144, PTT'ye yüzde 100-150 arası zamlar yapıldı.
1979- Kara panterleri desteklemekle suçlanıp, sürekli izlenen Amerikalı aktris Jean Seberg intihar etti.
1980- Cumhuriyet Halk Partisi'nin 32 sol kanat milletvekili genel merkezi sağcılıkla suçlayan bir muhtıra yayımladı.
1989- Bakırköy Özgürlük Meydanı'nda "Serbest Konuşma Kürsüsü" açıldı. Ancak "Serbest Konuşma Kürsüsü", Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası'na muhalefetten gözaltına alındı. "Sanık" kürsü daha sonra belediyeye iade edildi.
2000- Arjantin'de milletvekili, yargıç ve bakanların dokunulmazlıklığı oybirliğiyle kaldırıldı.
2001- Karikatürist Tan Oral Hollanda'da 'Yürüyenler' albümüyle 'Altın Kalem' ödülünü kazandı.
2003- Yargıtay Başkanı Erarslan Özkaya, Anayasa'nın tamamen değişmesini istedi.
(( Yeni anayasada toplumun beklentileri, insan hakları ve hukukun üstünlüğü esas alınmalı dedi.))
2004- Beslan kentindeki kanlı rehin alma eyleminin ardından Kuzey Osetya hükümeti istifa etti.
2004- Kastamonu'da bakır madeninde yangın çıktı. Tünelde mahsur kalan 34 işçiden 19'u hayatını kaybetti.
2005- Ukrayna'da Devlet Başkanı Victor Yüşçenko, hükümeti feshetti.
(( Kadın Başbakan Yulia Timoşenko'yu görevden aldı. Eski Ekonomi Bakanı Yuri Yekharunov'u hükümeti kurmakla görevlendirdi. ))
2006- Sakarya'nın Akyazı ilçesinde kavgaya karışan dört işçi, "PKK yanlıları" söylentisi üzerine linç edilmek istendi. Son 15 ayda 22 linç girişimi oldu.
2006- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde, Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) ve Demokrat Parti (DP) koalisyon hükümeti CTP'nin ayrılmasıyla dağıldı.


8 Eylül - Doğanlar

1474- Ludovico Ariosto, İtalyan şair (ö. 1533)
1779- IV. Mustafa doğdu.
(( Reformcu III. Selim'in tahttan indirilmesine destek vererek 1807-1808 arasındaki hükümdarlığı sırasında gericiliğe güç kazandıran Osmanlı Sultanı. ))
1841- Antonín (Leopold) Dvorák.
(( Halk müziğini 19. yüzyıl romantik müziğine dönüştürerek dünya çapında ün kazanan ilk Bohemyalı besteci. ))
1925- İngiliz sinema oyuncusu Peter Sellers.
1937- Cüneyt Arkın, Türk sinema oyuncusu




8 Eylül - Ölenler

1894- Hermann von Helmholtz, Alman fizikçi (d. 1821)
1933- I. Faysal, Irak Kralı (d. 1883)
1965- Hermann Staudinger, Nobel Kimya Ödülü sahibi Alman kimyager (d. 1881)
1978- Tiyatro yönetmeni ve sahne tasarımcısı Tarık Levendoğlu İstanbul'da öldü.
1981- Hideki Yukawa, Nobel Fizik Ödülü sahibi Japon fizikçi (d. 1907)
1982- Ressam Arif Kaptan, İstanbul'da öldü.
2003- Denizli valisi Recep Yazıcıoğlu.
(( 2 Eylül'de trafik kazası geçirmiş, 4 Eylül'de beyin ölümü gerçekleşmişti. ))

9 EYLÜL


1886- Bern uluslararası kopya hakları (Copyrights) konvansiyonu toplandı.
1921- Sakarya Savaşı'nda Mustafa Kemal Paşa, bazı komutanlarla ''düşmanın mukavemetinin kırıldığı'' Polatlı'nın kuzeyindeki Zafertepe'ye gelerek, Yunanlıların durumunu inceledi.
1922- İzmir'in Kurtuluşu 26 Ağustos 1922'de başlatılan Büyük Taarruz sonucunda Yunan ordusunu dağıtan Türk ordusu, peşine düştüğü Yunanlıları kovalayarak 9 Eylül 1922 sabahı kente girdi ve 3 yılı aşkın süredir işgal altında olan İzmir'i kurtardı. Böylece Türk ordusu Yunan ordularını yurttan atmış oldu. Sonradan 9 Eylül günü, "İzmir'in Kurtuluş Bayramı" ilan edildi.
1922- 30 Ağustos Zaferi'nin kazanılmasının ardından Yunan ordularını önüne katan Türk orduları İzmir'e girdi.
1923- Halk Fırkası Tüzüğü onaylandı. Böylece CHP'nin kuruluşu gerçekleştirildi.
1932- İspanya Katalonya bölgesinin özerkliğini tanıdı.
1933-İzmir Enternasyonal Fuarı'nın çekirdeğini oluşturan ''9 Eylül Panayırı''nın ilki, Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak tarafından açıldı.
1948- Kuzey Kore, Başkan Kim İl Sung liderliğinde bağımsızlığını ilan etti.
1953- Dışişleri Bakanı Fuat Köprülü Hürriyet gazetesinde kendisine hakaret edildiği iddiasıyla Sedat Simavi'yi dava etti.
1953- Millet gazetesi başyazarı Nurettin Ardıçoğlu 3 sene 2 ay, yazı işleri müdürü Hüsnü Söylemezoğlu 2 sene 1 ay hapse mahkum oldu.
1954- Cezayir'de deprem: 1000 kişi öldü.
1955- Hükümet, 6-7 Eylül olaylarında zarar gören kişi ve kuruluşlara yardım kararı aldı.
1968- İşçiler, İstanbul'da Kavel Kablo Fabrikasını işgal etti. İşgal bir gün sürdü.
1971- Boğaziçi Üniversitesi kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.
1972- İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı 278 kitabı toplattı.
1973- İstanbul Ayvansaray'da Cıvata Fabrikası'nda çalışan 215 işçi açlık grevine başladı.
1974- Keban Baraj ve Hidroelektrik Santralı açıldı.
1974- 11. Antalya Film Şenliği'nde, Altın Portakal Ödülü'nü Lütfü Ömer Akat'ın Düğün filmi aldı. Perihan Savaş en iyi kadın oyuncu, Hakan Balamir en iyi erkek oyuncu seçildi.
1982- Türkiye'nin Bulgaristan, Burgaz Başkonsolosluğu İdari Ateşesi Bora Süelkan silahlı saldırı sonucu öldü.
1992-İspanya, Katalonya bölgesinin özerkliğini tanıdı.
1993- ATV yayın hayatına başladı.
1993- İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) birbirlerini tanımayı kabul etti.
1993- Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) kuruldu.
1995- Türkiye Güzeli Yeşim Palandüz dünya güzeli seçildi. Palandüz, 1932'de dünya güzeli seçilen Keriman Halis'ten sonra dünya güzeli seçilen ilk Türkiyeli oldu.
2000- Filipinlerde dinci Ebu Seyyaf militanları 23 Nisan'dan bu yana alıkoydukları rehinelerden 4 Avrupalı'yı serbest bıraktı.
2001- Basketbol Milli Takımı,Avrupa Şampiyonluğu final maçında yugoslavya'ya 78-69 yenilerek tarihinde ilk kez Avrupa ikincisi oldu.
2001- Brezilya'da hapishanelerde sık sık ayaklanan Birinci Kent Kumandası (PCC) adlı suçlu grubu siyasi parti kurdu. Partinin adı Hapsolmuşlar Cemiyetinin Partisi. Şubat'ta ülkedeki en büyük ayaklanmada 19 kişi öldürülmüş, PCC pencerelere "barış,adalet,özgürlük" yazılı dövizler asmıştı.
2001- Belarus'ta yapılan devlet başkanlığı seçimini, Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko yüzde 75,6 oy oranıyla kazandı. Muhalefet ve gözlemci gönderen Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü (AGİT) seçimin adil olmadığını savundu.
2001- Kimyagerler Derneği merkezi İzmir'de olmak üzere kurulmuştur.
2002- Nijerya'da recm cezasına çarptırılan, cezası temyiz mahkemesince bozulan Safiye Hüseyni,Roma kentinin fahri hemşerisi ilan edildi.Daha önce de Napoli kentinde de fahri hemşeri ilan edilmişti.
2003- Avrupa Konseyi üyesi Ermenistan'da, parlamento, ölüm cezasını kaldıran yasayı onayladı.
2003- Arap Birliği, Irak Dışileri Bakanı Hoşyar Zebari'yi Birlikteki Irak sandalyesine oturtarak, ABD'nin atadığı Irak Geçici Hükümet Konseyi'ni tanımış oldu.
2004- Akçakoca açıklarında doğal gaz bulundu.
2004- Endonezya'nın başkenti Cakarta'daki Avustralya Büyükelçiliği önünde bomba yüklü bir aracın patlaması sonucu 9 kişi öldü,182 kişi yaralandı.Saldırıyı El Kaide bağlantılı İslam Cemaati olduğu öne sürüldü.
2004- Amerikan uçakları Irak'ın kuzeyindeki Türkmenlerin yoğun yaşadığı Telafar kentini bombaladı.45 kişi öldü,80 kişi yaralandı.Amerikan yetkilileri,kentteki terörist hücrelerin hedef alındığını ileri sürdü.Kente ambulanslar dışında giriş çıkışlar yasaklandı.
2006- İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad BM Genel Kurulu'na katılabilmek için ABD'ye vize başvurusunda bulundu.
2006- Uluslararası Venedik Film Festivali'nde Altın Aslan Ödülü'nü Çin yapımı 'Still Life' adlı film kazandı.Filmde,dünyanın en büyük hidroelektrik santrali Gorges'ın,Yangtze Nehri üzerinde inşası konusunda halkın yaşantısı anlatılıyor.


9 Eylül - Doğanlar

1737- Luigi Galvani, İtalyan fizikçi
1828- Lev Tolstoy, Rus yazar
1869- Abdullah Cevdet, Osmanlı siyaset adamı ve düşünürü
1901- Fransız ressam Henri Toulouse-Leutrec.
1908- Cesare Pavese, İtalyan ozan ve romancı
1909- Arthur Jonath Alman atlet
1908- İtalyan anti-faşist ozan ve romancı Cesare Pavese.
1977- Fatih Tekke, Türk futbolcu
1980- Michelle Williams, ABD'li oyuncu

9 Eylül - Ölenler

1569- Pieter Brueghel, Hollandalı ressam (d. 1525)
1941- Hans Spemann, Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi Alman embriyolog (d. 1869)
1966- Adam Sandler, Aktör
1976- Çin Halk Cumhuriyeti lideri Mao Zedong
1981- Jacques Lacan, Fransız psikiyatrist (d. 1901)
1982- Müzik eleştirmeni Faruk Güvenç.
1984- Sinema yönetmeni ve oyuncusu Yılmaz Güney, 47 yaşında Paris'te öldü.
1985- Eski Senato başkanlarından Sırrı Atalay.
1985- Tiyatro ve sinema oyuncusu Erkan Yücel, trafik kazasında öldü.
2001- Ahmet Şah Mesut, Afgan askeri lider (d. 1953)
2002- Dünyada yaygın olarak kullanılan hafif otomatik silah Uzi'nin mucidi İsrailli Uzi Gal, 79 yaşında.
2003- Alman belgesel sinemacı Leni Riefenstahl,101 yaşında. Almanya'da Nazi döneminde Adolf Hitler'in siparişi üzerine çektiği propaganda amaçlı belgesellerle tanınıyordu.
2006- Yunanistan'da Türk azınlığın öncülerinden İskeçe Müftüsü Mehmet Emin Aga, 65 yaşında.

10 EYLÜL


490- Yunanlılar Marathon savaşında Darius komutasındaki Persler'i yendiler.
1509- İstanbul'da 10 Eylül 1509'da "Küçük Kıyamet" adı verilen Büyük İstanbul Depremi yaşandı. 1509 Büyük İstanbul Depremi, Marmara Denizi'nde Adalar yakınlarında 10 Eylül 1509'da olmuş bir depremdir. Depremin büyüklüğü ve yarattığı ağır hasar sebebiyle halk arasında Küçük Kıyamet (Kıyamet-i Suğra) olarak adlandırılmıştır. Depremde 160 bin nüfusa ve 35 bin yerleşim birimine sahip olan İstanbul'da, aralarında Osmanlı hanedanınından bazı kişilerin de bulunduğu 4 binden fazla kişi ölmüş, bin ev tamamen yıkılmıştır. Depremde; Şehrin Surları, Edirnekapı, Silivrikapı, Yedikule, İshak Paşa Kapısı, Topkapı Sarayı, Fatih Camisi, Anadolu Hisarı, Yoros Kalesi, Boğaziçi, Heybeliada, Burgazada, Silivri, Rumeli Hisarı, Kızkulesi, Haliç, Galata ve Pera ağır hasar görmüştür. Birçok kervansaray, hamam, mescid yıkılmıştır.
1855- Türkiye'de ilk telgraf haberleşmesi başladı.
1920- Türkiye Komünist Partisi (TKP) Bakü'de kuruldu.
1922- Orhaneli ve Orhangazi’nin düşman işgalinden kurtuluşu.
1934- Sovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti'ne kabul edildi.
1940- Bakanlar Kurulu, Tan, Tasvir-i Efkar ve Haber gazetelerini yedişer gün kapattı.
1942- İngiliz Kraliyet hava Kuvvetleri Almanya'nın Düsseldorf şehrine 100 bin bomba attı.
1943- İstanbul Kapalıçarşı'da yangın çıktı; 200'den fazla dükkan yandı.
1943- Alman askerleri Roma'yı işgal etti.
1962- Milli Birlik Komitesi 55 toprak ağasını Doğu Anadolu'dan sürmüştü. Meclis, toprak ağalarının köylerine dönüşünü yasalaştırdı.
1965- Türkiye Hindistan'ın Pakistan'dan çekilmesini istedi ve Pakistan'a silah gönderdi.
1968- Başbakan Süleyman Demirel, "İmam-Hatip okulları taassuba karşı açılmış aydınlık pencerelerdir" dedi.
1970- Amerika Birleşik Devletleri'nin Türkiye'de haşhaş ekimini yasaklama önerisi Meclis'te reddedildi.
1971- Boğaziçi Üniversitesinin açılışı.
1974- İstanbul'da Haliç Köprüsü hizmete girdi.
1976- İstanbul'a gelmekte olan İngiliz Havayolları'na ait yolcu uçağı ile Yugoslav yolcu uçağı Zagreb yakınlarında çarpıştı. 25'i Türk 176 kişi yaşamını yitirdi.
1977- Oleyis Sendikası Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu'ndan (Türk-İş) ayrılarak Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'na (DİSK) katıldı.
1979- Türkiye İşçi Partisi Adana eski il başkanı Avukat Ceyhun Can öldürüldü.
1981- Picasso'nun Guernica tablosu 40 yıl sonra Amerika Birleşik Devletleri'nden İspanya'ya döndü. “Bir gün Picasso atölyesinde resmi tamamlamak üzereyken Alman komutan içeri girer ve resme uzun bir süre baktıktan sonra 'Bu resmi sen mi yaptın?' diye sorar. Picasso da 'hayır siz yaptınız' cevabını verir.”
1987- Türkiye Büyük Millet Meclisi, 1 Kasım günü erken genel seçim yapılması kararı aldı. Türkiye 104 seçim bölgesine ayrıldı. En çok milletvekilini İstanbul (45), en az milletvekilini Bilecik (2) ve Hakkari (2) çıkartacak.
1987- Macaristan'ın sınırı açmasıyla, binlerce Doğu Alman vatandaşı ülkelerinden ayrılmaya başladı.
2007-Sürgünden ülkesine dönen eski Pakistan Başbakanı Navaz Şerif tekrar sınır dışı edildi ve Suudi Arabistan'a gönderildi.
2005-Irak Başbakanı İbrahim Caferi, kuzeydeki Telafer'de, kenti teröristlerden temizlemek için operasyon başlatıldığını söyledi.


10 Eylül - Doğanlar

1866- Jeppe Aakjær, Danimarkalı yazar (ö. 1930)
1892- Arthur Compton, Nobel Fizik Ödülü sahibi ABD'li fizikçi (ö. 1962)
1897- Georges Bataille, Fransız sosyolog ve yazar (ö. 1962)
1914- Oscar ödüllü "West Side Story", (Batı Yakasının Hikayesi) filminin yönetmeni Robert Wise.
1941- Stephen Jay Gould, ABD'li paleontolog (ö. 2002)
1945- Jose Feliciano, Porto Riko'lu şarkıcı


10 Eylül - Ölenler

M.Ö.210- Qin Shi Huang, ilk Çin imparatoru (d. M.Ö. 247)
1797- Mary Wollstonecraft, İngiliz yazar (d. 1759)
1854- Halk şairi Emrah.
1979- Şair Ceyhun Can.
1979- Agostinho Neto, Angolalı şair, devlet başkanı (d. 1922)
1983- Felix Bloch, Nobel Fizik Ödülü sahibi İsviçreli fizikçi (d. 1905)
1990- Ebru sanatçısı Mustafa Esat Düzgünman
1994- Max Morlock, Alman futbolcu (d. 1925)