13 EKİM


1905- Galatasaray Spor Kulübü kuruldu.
“Galatasarayın 1905 yılının sonbaharında; Galatasaray Lisesi öğrencileri tarafından bir futbol kulübü olarak kurulur, ancak daha öncesinde de Galatasaray Lisesi'nde diğer sporlar da yapılmaktaydı.
II. Beyazıt tarafından 1481'de kurulan mektep; adını kurulduğu bölgeden almaktadır. Ancak Hürrem Sultan tarafından kapattırılan okul; Lale Devri öncesinde tekrar açılmış ve sonrasında tekrar kapattırılmış; en son da Osmanlı İmparatorluğu'nda Sultan Abdülaziz döneminde 1 Eylül 1868'de tekrar açılmıştır. Bu dönemde; Beden Eğitimi dersi jimnastikçi Monsieur Curel tarafından modern aletlerle verilmektedir. 1870 yılında Kâğıthane'de bir idman bayramı düzenlenir.
Monsieur Curel'den sonra; Monsieur Moiroux, Signor Martinetti, Stangali de jimnastik, atletizm, yüzme, kürek vb. sporları ilk defa başlatmış olurlar. Faik Üstünidman önderliğinde; izcilik, tenis ve hokey gibi sporları da öğrenen öğrenciler; yine Üstünidman'ın desteklemesi ile futbol ile tanışır. Ancak; bu dönemde futbolun kurallarını tanımazlar.
Türkiye' de basketbol Galatasaraylı Ahmet Robenson, voleybol ve boks ise bir diğer Galatasaraylı Selim Sırrı Tarcan tarafından başlatılmıştır.
1901'de İstanbul'da yaşayan James La Fontaine ve Horace Armitage isimli iki İngiliz; yabancılardan oluşan Kadıköy Futbol Kulübü'nü kurarlar; ancak anlaşmazlıklar sonrasında da 1903'de Moda Kulübü'nü kurarlar.
Bu dönemde futbol yabancılar tarafından İstanbul'da oynanmaktadır; ve bu konuda Galatasaray Lisesi öğrencileri bir girişimde bulunur. 1 Ekim 1905 tarihinde; Mehmet Ata Bey'in dersi sırasında arkadaşlarıyla konuşan Ali Sami Yen; bir futbol kulübü kurmaya karar verir. Asım Sonumut, Reşat Şirvani, Refik Cevdet Kalpakçıoğlu, Abidin Daver ve Kamil Ulus Bey'in de ortaklığıyla; Refik Cevdet Kalpakçıoğlu asbaşkanlığında kulüp kurulur.
Bu dönemde oyunculardan her hafta birer kuruş toplanır, başkan Ali Sami Yen de futbol topuyla ilgilenirdi. Hatta domuz yağı ile temizlenen futbol topu hasar görünce; Ali Sami Yen ayakkabısının bir parçasını keserek yama yapmıştır. Cevdet Kalpakçıoğlu da formaları yıkardı. Kulübün ilk isminin Gloria ya da Audace koyulması istenmiştir, ancak takımın oynadığı ilk maçında Rum rakibini 2-0 yenerken seyircilerin onlardan "Galata Sarayın Efendileri" diye söz etmesiyle bugünkü isim doğmuştur.
Ali Sami Yen tarafından söylenen bir söz; Galatasaray Spor Kulübü'nün kuruluş ve varoluş amacını belirleyecektir:
“Maksadımız İngilizler gibi toplu bir hâlde oynamak, bir renge ve bir isme mâlik olmak ve Türk olmayan takımları yenmek.””

1911- İtalyanlar, Derne'yi işgal etti.
1914- Garrett Morgan, gaz maskesini icat etti ve patentini aldı.
1918- Talat Paşa liderliğindeki İttihat ve Terakki hükümeti Mondros Mütarekesi'ni imzalayarak Osmanlı için I. Dünya Savaşı'nı bitirdi ve istifa etti.
1920- Şark Demiryolu işçileri greve çıktı.
1921-Atatürk, Kars Antlaşması'nı yaptı.
1923- Türkiye Büyük Millet Meclisi toplandı;
( Ankara'nın hükümet merkezi olması kararlaştırıldı. Mübadele, İmar ve İskân Bakanlığı kurulması TBMM’de kabul edildi. )
1935- Türkiye Mason Locaları kapatıldı.
( Locaların mal varlığı hükümete devredildi. Türkiye Mason Cemiyeti hükümet telkinleri doğrultusunda faaliyetini durdurma kararı almıştı. )
1951- Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği güzellik yarışmasında, Günseli Başar Türkiye Güzellik Kraliçesi seçildi.
1955- Suna Kan, "Viotti Keman Yarışması"nda birinci oldu. Yarışma ünlü İtalyan Kemancı Giovanni Battista Viotti adına düzenlenmişti.
1968- İlk Türkiyeli işçi kafilesi, Avustralya'ya hareket etti.
1972- Sümerbank'ın 5 ildeki 13 mağazasında grev başladı.
1972- Sovyet havayollarına ait Aeroflot tipi bir yolcu uçağı Moskova yakınlarında düştü; 176 kişi öldü.
1972- Bir Uruguay askeri uçağı And dağlarında (Arjantin ve Şili sınırında) düştü. Sağ kalan 16 kişiye 23 Aralık'ta ulaşılarak kurtarıldı.
1973- Müzisyen Victor Jara, Şili'nin Santiago Stadyumu'nda elleri kesildikten sonra kurşuna dizildi.
1976- Bolivya havayollarına ait bir kargo uçağı Santa Cruz'da (Bolivya) düştü; 97'si yerde ve çoğunluğu çocuk olmak üzere 100 kişi öldü.
1977- Dört Filistinli bir yolcu uçağını Somali'ye kaçırdı ve Kızıl Ordu mensubu 11 tutuklunun salıverilmesini istedi.
1980- Türk Hava Yolları'nın Diyarbakır adlı uçağı silahlı kişilerce kaçırılarak Diyarbakır'a indirildi; hava korsanları kadın ve çocukları serbest bıraktı ve yetkililerle pazarlığa girişti.
1983- Danışma Meclisi'nin görevi sona erdi.
( Meclis 12 Eylül askeri darbesi sonrası Milli Güvenlik Konseyi'nin belirlediği 160 üyeden oluşmuştu. )
1983- 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu, Mecliste kabul edilmiş 18 Ekim 1983'te 18195 sayı ile Resmi Gazete'de yayınlanıp yürürlüğe girmiştir.
1986- Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Ronald Reagan ve Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov buluştular. Stratejik silahların kontrolünü tartışmak için bir araya gelen iki başkandan Reagan "Yıldız Savaşları" projesinden vazgeçmeyince bir sonuca ulaşılamadı.
1990- Kadın kuruluşları İstanbul'da "Düşünceye Saygı, Şiddete Son" yürüyüşü yaptılar.
1991- MİT (Milli İstihbarat Teşkilatı) eski müsteşarı emekli Orgeneral Adnan Ersöz, öldürüldü. Suikastı Devrimci-Sol örgütü üstlendi.
1994- İnsan haklarından sorumlu Devlet Bakanı Azimet Köylüoğlu Amerikanın Sesi Radyosu'na, güvenlik güçleri tarafından "600 köy ve 800 mezranın yakıldığını" açıkladı.
1994- Mali polis, Halil Bezmen'e ait trilyonlarca lira değerindeki antika, tarihi eser ve tabloyu, Amerika Birleşik Devletleri'ne kaçırılmak üzereyken ele geçirdi.
1995- İngiliz fizikçi Joseph Rotblat ve içinde bulunduğu antinükleer grup, Nobel Barış Ödülü'nü aldı.
1995- Prag'daki Dünya Grekoromen Güreş Şampiyonası'nda, 82 kiloda güreşen Hamza Yerlikaya dünya şampiyonu oldu.
1996- Radikal gazetesi yayın hayatına başladı.
1997- Altın Koza Film Festivali sonuçlandı. Zeki Demirkubuz'un yönettiği Masumiyet birinciliği aldı.
2002- Sırbistan'da, Slobodan Miloseviç'in devrilmesinin ardından ilk kez yapılan Devlet Başkanlığı seçimi katılımın düşük olması nedeniyle geçersiz sayıldı.
2002- Yeniçağ Gazetesi yayın hayatına başladı.
2003- Bolivya'da halkın ihtiyaçları için gereken doğal gazın ihraç edilmesine isyanı hükümete geri adım attırdı. Devlet Başkanı Gonzalo Sanchez de Loza "Hükümet, halkla yürütülecek görüşmeler sonuçlanana kadar dogal gazı ihraç etmeme kararı almıştır" dedi.
2004- Diyarbakır Kayapınar Belediyesi'nin DİSK ile imzaladığı toplusözleşmeye göre, aile içi şiddet uygulayan işçinin maaşının yarısı eşine ödenecek. Okul çağındaki kızını okula göndermeyen işçiye eğitim yardımı yapılmayacak.
2004- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP) lideri Turgut Koçak ile eski iki partiliye verilen 3 yıl 9 aylık hapis cezalarını onayladı. Cezalar, F tipi cezaevlerini protesto eylemleri nedeniyle 'yardım ve yataklık'tan verilmişti.
2004- Nijerya'nın Bauchi eyaletinde iki kadına taşlanarak öldürülme (Recm) cezası verildi. Uluslararası tepki başladı.
2005- Rusya'da Kabardey-Balkar Cumhuriyeti'nin başkenti Nalçik'i basan Çeçen militanlarla güvenlik güçleri çatıştı; en az 74 kişi öldü. Rusya Devlet Başkanı Putin, silahlı herkesin öldürülmesi emrini verdi.
2006- Nobel Barış Ödülü, Bangladeş'li Muhammed Yunus ve Grameen Bank arasında paylaştırıldı.
2006-Birleşmiş Milletler genel kurulu, Güney Kore dışişleri bakanı Ban Ki-Moon'u yeni BM Genel Sekreteri olarak resmen atadı. Moon görevi Kofi Annan'dan 1 Ocak 2007'de devraldı.



13 Ekim – Doğanlar

1474- Mariotto Albertinelli, İtalyan ressam (ö. 1515)
1903- Art Tatum, Amerikalı caz piyanisti (ö. 1956)
1921- İtalyan asıllı Fransız şarkıcı ve aktör Yves Montand doğdu.
1921- Yves Montand, Fransız şarkıcı ve sinema oyuncusu (ö. 1991)
1925- İngiltere'nin ilk kadın başbakanı muhafazakar Margaret Thatcher;
1927-Turgut Özal, Türkiye Cumhuriyeti eski cumhurbaşkanı (ö. 1993)
1941- Paul Simon, ABD'li müzisyen
1941- Emre Kongar, Türk toplum bilimci
1949- Tarık Akan, Türk sinema oyuncusu
1964- Allen Covert, ABD'li sinema oyuncusu ve komedyen
1971- Sacha Baron Cohen, İngiliz oyuncu
1980- Ashanti, ABD'li şarkıcı.


13 Ekim - Ölenler

1687- Geminiano Montanari, İtalyan gökbilimci (d. 1633)
1815- Joachim Murat, Napoli kralı (d. 1767)
1928- Maria Fyodorovna, Rusya imparatoriçesi (d. 1847)
1945- Milton S. Hershey, ABD'li çikolata kralı (d. 1857)
1973- Halikarnas Balıkçısı, Türk yazar, Cevat Şakir Kabaağaçlı öldü. (d. 1890)
( Yazar kimliğini de düşünce adamı kimliğini de asıl anlamda Bodrum'da kalebentliğe mahkum edilmesinden sonra bulan Cevat Şakir, o günlere kadar yazınımızda hemen hiç görülmeyen denizi, deniz insanlarını benzersiz bir şiirsellikle anlatır. )
1978- Ferih Egemen, Türk sanatçı (d. 1917)
1986- Tiyatro sanatçısı Kâmran Yüce trafik kazasında öldü.
1987- Nilgün Marmara, Türk şair (d. 1958)
1994- Ressam ve heykeltraş Selim Turan öldü.
1999- Sinema-tiyatro yazarı Mahmut Tali Öngören öldü.
2005- Barış Harekatı öncesi yıllarda Kıbrıs'ta 5 yıl gizli Türk Mukavemet Teşkilatını yöneten 'Bozkurt' kod adlı emekli tuğgeneral Kenan Çoygun 81 yaşında Ankara'da öldü.