13 OCAK


1610- Galileo Galilei, Jüpiter'in 4. uydusunu keşfetti.
1785- Dünyanın ilk gazetelerinden Daily Universal Register İngiltere'de yayımlanmaya başladı. Üç yıl sonra adı The Times olarak değiştirilecek olan gazete hala çıkmaktadır.
1830- Büyük New Orleans (Louisiana) yangını başladı.
1840-Lexington adlı buharlı gemi, Long Island (New York) açıklarında yandı ve battı: 139 kişi öldü.
1854-ABD'li Anthony Faas, akordeonun patentini aldı.
1863-Darülfünun, Kimyager Derviş Paşa'nın verdiği halka açık fizik dersi ile eğitim hayatına başladı.
1888-National Geographic Society kuruldu.
1898-Emile Zola'nın L'Aurore gazetesinde yayımladığı J'accuse (İtham ediyorum) başlıklı açık mektup Dreyfus davası'nı kamuoyunun dikkatine taşıdı.
1910- Mustafa Kemal, Selanik Üçüncü Tümen Kurmay Başkanlığı'na atandı.
1915- Avezzano'da (İtalya)deprem: 29.800 kişi öldü.
1920- Sultanahmet Meydanı'nda 150 bin kişinin katılımıyla büyük bir miting yapıldı.
1923- Bakanlar Kurulu Başkanı ve Dışişleri Bakanı Rauf Bey (Orbay), TBMM’de Lozan Konferansı’yla ilgili olarak hükümet görüşünü açıkladı.
1925- Kurtuluş Savaşı komutanlarından Halit Paşa, Mecliste Ali Çetinkaya tarafından kaza kurşunuyla vuruldu.
1928- Hukuk Fakültesi öğrenci derneğinin toplantısında "Türkiye'de Türkçeden başka lisan konuşulamaz" kararı alındı.
1930-Miki Fare karikatürleri Amerikan gazetelerinde yayımlanmaya başladı.
1931- Japon Prensi Takamutsu, Türkiye'ye geldi.
1942- Türkiye'de ekmek karnesi uygulamasına başlandı.
1944- "Refah faciası" davası sona erdi. Amiral Mehmet Ali Ülgen ve bütün sanıklar beraat etti.
1947- ABD'nin Pan American havayolu şirketi (Pan-Am) New York-Londra-Ankara uçak seferlerine başladı.
1951- Demokrat Parti'nin komünistlere saldırısı ve TKP tevkifatı.
1952- Hasankale'de 5.8 büyüklüğündeki depremde 133 kişi öldü.
1953- Mareşal Josip Broz Tito, Yugoslavya devlet başkanı seçildi.
1956- Adnan Menderes ve Namık Gedik hakkında "6-7 Eylül Olayları" nedeniyle soruşturma açılmasını isteyen önerge reddedildi.
1957- Wham-O şirketi ilk frizbi'yi üretti.
1958- Amerika Birleşik Devletleri, uzay uydusu Explorer1'i (Kaşif) fırlattı.
1959- Kadın avukatlar Refik Erduran aleyhine dava açtı.
( Refik Erduran'ın Bir Kilo Namus adlı yapıtında kadınların şeref ve haysiyetlerinin zedelendiğini ileri sürdüler. )
1966- Hürriyet gazetesi ABD Başkanı Lyndon Johnson'ın eski Başbakan İsmet İnönü'ye yazdığı mektubu yayımladı. Mektup ve İnönü'nün cevabi mektubu, 14 Ocak'ta TBMM'de görüşüldükten sonra, 15 Ocak'ta kamuoyuna açıklandı.
( Amerika Birleşik devletleri Başkanı bu mektubu 1964'teki Kıbrıs bunalımı sırasında yazmıştı. Lyndon Johnson mektubunda, Türkiye'nin Kıbrıs'a müdahale etmemesini istemişti. )
1968- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı İsmet İnönü Türkiye İşçi Partisi'ne (TİP) çattı: "Şimdi kalkmışlar kalkınma, plan, yabancı sermaye, petrol geleceği ve antiemperyalist mücadele hakkında bizimle doğru yön yarışması yapmak istiyorlar" dedi.
1969- Devekuşu Kabare Tiyatrosu "Bir Şehr-i İstanbul ki" oyununu sahneye koydu.
1970- Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) yöneticisi Fakir Baykurt Milli Eğitim Bakanlığı tarafından açığa alındı
1973- Türkiye-İtalya milli maçı ilk kez Eurovision aracılığı ile televizyondan naklen verildi.
1982- Air Florida havayolu şirketine ait Boeing-737 tipi bir yolcu uçağı, kalkıştan hemen sonra, Amerika Birleşik DevletleriVaşington D.C.'deki 14. cadde köprüsüne çarptı ve daha sonra Potomac nehrine düştü: 78 kişi öldü.
1983- Adi suçtan hükümlü Adem Özkan, Hüseyin Çaylı ve Osman Demiroğlu idam edildi.
1986- İşkence yapanlara verilen cezaların arttırılması ve sorgu sırasında sanık avukatlarının da hazır bulunmasını öngören yasa önerisi Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde reddedildi.
1986- Savunma Sanayii Müsteşarlığı kuruldu.
1990-Atatürk Barajı'nda su tutulmaya başlandı.
1990-Amerika Birleşik Devletleri'nin ilk zenci valisi L. Douglas Wilder, Virginia'da görevine başladı.
1991- Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) Pendik'te "Savaşa Hayır" mitingi yaptı. Mitinge on binlerce kişi katıldı.
1992- Japonya, II. Dünya Savaşı sırasında Japon askerlerinin, onbinlerce Koreli kadını seks kölesi olmaya zorlamalarından ötürü özür diledi.
1993- Irak'a karşı başlatılan ikinci harekâta İncirlik Üssü'nden kalkan "Çekiç Güç" uçakları da katıldı.
(( Çekiç Güç, Temmuz 1991 tarihinde kurulan Birinci Körfez Savaşı sırasında Kuzey Irak'tan Türkiye'ye iltica etmek isteyen mültecilere koruma kalkanı oluşturmayı amaçlayan Amerikan, İngiliz ve Fransız birliklerinden oluşan kuvvetin adıdır.
Türkiye'de İncirlik ve Pirinçlik'e konuşlanmış 77 uçak ve helikopter ile bin 862 kişilik personelden oluşur.
Bu güç Türkiye'nin 1990'lardaki Kuzey Irak operasyonlarında Amerika, İngiltere, Fransa gibi ülkelere karşı elinde bulundurduğu bir kozdu.
Çekiç Güç'ün Türkiye'deki faaliyetleri 1 Mart 2003 tarihinde Bakanlar Kurulu kararıyla bitirildi. ))
1994- Grevli, toplusözleşmeli sendika hakkı istemek ve yüzde15'lik memur zammını protesto etmek için memurlar Ankara'da eylem yaptı. Polis, memurlara müdahale etti. Ankara Emniyet Müdürü Orhan Taşanlar bazı memurları tokatladı.
1994- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Bedrettin Dalan "Dolmabahçe Sarayı sanat adına bir rezalettir ve mimarı Ermeni Balyan Usta'dır" dedi. Bedrettin Dalan'ın bu sözlerine Mimarlar Odası tepki gösterdi.
1995- İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM), yazar Yaşar Kemal hakkında soruşturma açtı. Yazarın Almanya'da yayımlanan Der Spiegel dergisindeki yazısında "bölücülük" yaptığı iddia edildi.
1997- Susurluk soruşturması kapsamında Özel Tim görevlisi polisler Ayhan Çarkın, Oğuz Yorulmaz ve Ercan Ersoy, tutuklanarak cezaevine gönderildi. 14 Ocak'ta ise Sedat Bucak'ın 3 koruma polisi ile şoförü de DGM'ye sevk edildi. Koruma polisi Ömer Kaplan, Savcılık tarafından serbest bırakıldı. 2 polis ile şoför tutuklandı.
1998- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Refah Partisi'nin Hazine'den aldığı yardıma ihtiyati haciz konulması için Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Mahkeme, başvuruyu kabul etti.
2000- Britanya, AİHM'nin ilgili kararı uyarınca, askeri kuvvetlerde eşcinsellerin görev yapmasını engelleyen yasağı kaldırdı.
2001- Murathan Mungan'ın Diyarbakır Şehir Tiyatrosu'nda sahnelenen "Mahmud ile Yezido" oyunu yasaklandı. Şivan Perver'in şarkısı ve bazı Kürtçe kelimeler gerekçe gösterildi. Eser daha önce İstanbul ve Ankara'da sahnelenmişti.
2001-El Salvador'da 7,6 büyüklüğünde deprem: 840 kişi öldü.
2003- İran'da Reformcu Yeni Hayat gazetesinde yayınlanan ve İslam devriminin lideri Ayetullah Humeyni'yi aşağıladığı öne sürülen karikatürü binlerce medrese öğrencisi protesto etti.
( Gazete kapatıldı, üç gazeteci için tutuklama kararı çıktı. Karikatürde İranlı bir molla, ABD'nin eski başkanlarından Franklin D. Roosvelt'in dev başparmağı altında ezilirken görünüyor. )
2004- Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi ile Celal Talabani liderliğindeki Kürdistan Yurtsever Birliği'nin politbüro üyeleri biraraya geldi.
( Kuzey Irak'ta halen Süleymaniye ve Erbil'de bulunan iki ayrı hükümeti tek çatı altında toplama kararı aldı. Kuzey Irak'ın tek meclis, tek hükümetle yönetilmesi için uzlaşma sağlandı. )
2005- Terörizmin Önlenmesine Dair Avrupa Sözleşmesi Tadil Protokolü, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Silahlı eyleme karışanlar siyasi suçlu olarak nitelenmeyecek.
2005- Yunanistan'da Yüksek Mahkeme, "milli güvenlik gererekçesiyle" Batı Trakya'da adları içinde "Türk" kelimesi olan derneklerin faaliyet gösteremeyeceğine karar verdi.
2005-Diyarbakır Emniyet Müdürü Ali Gaffar Okkan ile 5 polis memuru dahil 13 kişinin öldürülmesi, çok sayıda kişinin yaralanması olaylarına katıldığı iddiasıyla yargılanan terör örgütü Hizbullah üyesi Mehmet Fidancı müebbet hapse mahkûm edildi.
2007- Dünyanın ilk tüp bebeği olarak 1978'de sezaryenle dünyaya getirilen Louise Brown, doğal yoldan doğum yaptı.
2007- Japonya'nın kuzeyinde, Büyük Okyanus'da 8,3 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.
2010- Haiti'de 7.0 büyüklüğündeki deprem oldu. Başkent Por-Au-Prince'deki bir çok bina yıkıldı. Enkazlar arasında yüzlerce ölü ve yaralı var.
2010-Hulki Cevizoğlu, DSHP genel başkanlığından istifa etti.
2012-Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kurucu cumhurbaşkanı, Rauf Denktaş solunum yetmezliği nedeniyle kaldırıldığı hastanede vefat etti.
2012-Fenerbahçe'nin ve Türk Futbolu'nun Efsane futbolcusu Lefter Küçükandonyadis zatürre nedeniyle tedavi gördüğü Amerikan Hastanesi’nde yaşamını yitirdi.



13 Ocak – Doğanlar

1899-Lev Vladimiroviç Kuleşov, Sovyet sinema teorisyeni ve yönetmeni (ö. [1970]])
1902- Sovyet devlet adamı Georgiy Maksimilyanoviç Malenkov. Josef Stalin'in yakın mesai arkadaşıydı ve onun ölümünden sonra SSCB başbakanıydı.
1921- Necati Cumalı, Türk yazar (ö. 2001)
1940- ABD'deki eşcinsel topluluğun yaşamına yönelen eserleriyle çağdaş toplumbilim ve toplumsal tarihe yaptığı katkılarla tanınan Amerikalı yazar ve araştırmacı Edmund White.
1941- Pasqual Maragall i Mira, İspanyol (Katalan) politikacı.
1946- Ordal Demokan,Türk Bilim Adamı (ö. 2004)
1961- Julia Louis-Dreyfus, ABD'li aktris ve komedyen
1966- Mike Tyson, ABD'li boksör
1966-Erhan Güleryüz, Türk müzisyen
1976-Angelos Basinas, Yunan milli futbolcu.
1976-Mario Yepes, Kolombiyalı millî futbolcu.
1977- Şeyla Halis, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu.
1977- Orlando Bloom, İngilizsinemaoyuncusu
1988- Max Payne, Ünlü film dé noir artisti
1983-Ender Arslan , Türk basketbolcu




13 Ocak – Ölenler

1599- Edmund Spenser, İngiliz şair (d. 1552)
1925- Halit Paşa Kurtuluş Savaşı komutanlarından.(TBMM'de Ali Çetinkaya tarafından kaza kurşunuyla vurularak) (d. 1883)
1929- Wyatt Earp, ABD'li kanun adamı. (d. 1848)
1941- Ulysses adlı romanıyla ünlü İrlandalı yazar James Joyce.
( 1882'de Dublin'de dünyaya gelen Joyce, değişik anlatım özelliklerinden esinlenerek oluşturduğu bilinç akışı tekniğiyle 20. yüzyıl edebiyatını büyük ölçüde etkiledi. Hemen hemen bütün yapıtlarında esin kaynağı ve hammadde olarak doğduğu ve büyüdüğü Dublin'i kullandı. )
1957- Medeni Hukuk alanındaki çalışmalarıyla bilinen Ord. Prof. Ebülula Mardin.
1973-. Sanat tarihçisi, yazar, eleştirmen Sabahattin Eyuboğlu 65 yaşında öldü.
1961-František Drtikol, Çek fotoğrafçı (d. 1883)
1982-Marcel Camus, Fransız sinema yönetmeni (d. 1912)
1994-Muammer Erken, Türkiye eski sanayi bakanlarından
2002- Eski ABD dışişleri bakanlarından Cyrus Vance, 84 yaşında.
2003-Norman Panama, ABD'li sinema yönetmeni ve senaryo yazarı (d. 1914)
2007-Michael Brecker, Amerikalı ünlü caz müzisyeni tenor saksafoncu kan kanserinden öldü (d. 2007)
2009- Mansour Rahbani, Lübnanlı besteci ve söz yazarı (d. 1925)
2012-Lefter Küçükandonyadis, Türk futbolcu (d. 1925)
2012-Rauf Raif Denktaş, Kıbrıs Türk Toplum Lideri, Hukukçu ve Devlet Adamı. KKTC kurucu Cumhurbaşkanı (d. 1924)