Konu: Tarihte bugün

18 MART


*** Çanakkale Zaferi ve şehitleri anma günü ***

235- Roma imparatoru Alexander Severus kendi lejyonu tarafından düzenlenen bir suikast ile öldürüldü ve impartorluğu zayıflatan 3. yüzyıl krizi başladı.
1299- Kutsal Roma İmparatoru II. Friedrich kendini Kudüs Kralı ilan etti.
1438- II. Albert, Almanya kralı oldu.
1635- IV. Murad komutasındaki Osmanlı ordusu Safevî Devleti'ne karşı Revan Seferine çıktı.
1799- Fransa imparatoru Napolyon, Osmanlı Devleti'nin yönetimindeki Akka kalesi önlerine geldi.
1850- American Express, Henry Wells ve William Fargo tarafından kuruldu.
1871- Paris Komünü kuruldu.
( Fransa-Prusya savaşında Fransa'nın teslim olması üzerine Paris halkı ayaklanarak hükümeti devirdi. Paris Belediyesinin hükümranlığını ilan etti. Kansız bir devrimle kurulan yeni yönetim emekçilere dayanarak 72 gün ayakta kaldı. Karl Marx Paris Komünü'nü "proletarya diktatörlüğü"nün örneği olarak gösterdi. )
1913- Yunan kralı I. Yorgos Selanik'te uğradığı bir suikast sonucu öldü.
1915- Çanakkale kıyılarına çıkartma yapan müttefik ordularına karşı Mustafa Kemal komutasındaki Osmanlı direnişi zaferle sonuçlandı.
1918- Karayazı, Narman ve Tekman 'ın düşman işgalinden kurtuluşu.
1920- Osmanlı Meclis-i Mebusanı son toplantısını yaptı. Meclisi Mebusan, İstanbul'un işgali üzerine çalışmalarına ara verme kararı aldı.
1921- SSCB ile Polonya (İkinci Cumhuriyeti) arasında Riga Barış Antlaşması imzalandı.
1921- Moğolistan Halk Ordusu kuruldu.
1925- ABD'nin üç eyaletini (Missouri, Illinois, ve Indiana) etkileyen kasırgada 695 kişi öldü.
1926- Papa I. Eftim (Pavli Erenerol), Bağımsız Türk Ortodoks Patrikhanesi'ni kurdu.
1926- Finike'de meydana gelen 6.9 büyüklüğündeki depremde, 27 kişi öldü.
1933- Marsilya'da toplanan Uluslararası Kadın Kongresi'ne Türkiye'den Lamia Tevfik, Seniha Rauf Hanım'lar katıldı.
1937- Teksas'ın New London kentinde bir okulda meydana gelen doğal gaz patlamasında çoğunluğu çocuk 300 kişi öldü.
1938- Meksika, sınırları içindeki tüm yabancı petrol şirketlerini millîleştirdi.
1940- Hitler ve Mussolini, buluştu. İtalya, Almanya'nın yanında savaşa girme kararı aldı.
1940- Hitler ve Mussolini İtalya'da Brenner Geçidi'nde buluştu, İtalya Almanya'nın yanında savaşa girme kararı aldı.
1944- Almanlar Macaristan'ı işgale başladı.
1949- Kuzey Atlantik Antlaşma Örgütü (NATO) kuruldu.
1949- ''Harika Çocuklar Yasası'' kapsamında yurtdışında eğitim görmesine karar verilen yedi yaşındaki İdil Biret, Paris'e gitmek üzere ailesiyle İstanbul'dan ayrıldı. Fransa'da öğrenim görecek olan İdil Biret ile tanınmış kompozitör Nadia Boulanger'nin ilgileneceği bildirildi.
1953- Balıkesir'in Gönen ilçesi ve çevresinde meydana gelen depremde 246 kişi öldü. Yenice ilçesi yerle bir oldu.
1956- Fransa Cezayir'e asker çıkarmaya başladı. (Ressam C)
1962- Cezayir Bağımsızlık Savaşı'nda Fransa Cezayirli direnişçilerle anlaşmaya vardı.
1965- Uzayda ilk yürüyüş: Sovyet kozmonot Aleksey Leonov, dünyadan 2 bin 177 kilometre yükseklikte, Voskhod-II (Gündoğumu) adlı uzay aracından çıkarak 20 dakika boşlukta kaldı.
1970- Demirel kardeşlere verilen kredileri inceleyecek bir Meclis komisyonu kuruldu.
1970- Kamboçya'da Lon Nol, Prens Norodom Sihanouk'u devirdi.
1971- Peru'nun Chungar kentinde meydana gelen toprak kaymasında 200 kişi öldü.
1971- Mümtaz Soysal, Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı'nca gözaltına alınıp tutuklandı.
1974- Pakistan'ın devrik başkanı Zülfikar Ali Butto, muhaliflerinden birine suikast düzenlettiği gerekçesiyle ölüm cezasına çarptırıldı.
1979- CENTO Genel Sekreteri Büyükelçi Kamuran Gürün, örgütün dağılması için çalışma başlatıldığını açıkladı. CENTO Daimi Komitesi, Eylül 1979'da örgütün feshedildiğini duyurdu
1979- İran ordu güçleri, Doğu Irak’ın Sıne kentini bombaladı. Bomardımanda 400’den fazla sivil hayatını katbetti.
1985- Bankaların televizyonda reklam yapma yasağı kaldırıldı.
1986- Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Ceza İnfaz Yasası'ndaki değişiklikleri onayladı. Yürürlüğe giren yeni düzenlemeyle cezaevlerindeki 68 bin hükümlüden yüzde 70'inin tahliye işlemleri başlatıldı.
1987- 12 Eylül döneminin başbakanı Bülend Ulusu, Suudi Arabistan merkezli Rabıta örgütünün Batı Avrupa'daki Türk imamlarını dolar üzerinden maaşa bağlaması konusunda bir kararnamenin varlığını doğruladı. 28 Nisan 1981 tarihli kararnamede, Devlet Başkanı Kenan Evren ve Başbakan Ulusu'nun imzaları vardı.
1989- Mısır'daki Keops piramidinde 4.400 yıllık bir mumya bulundu.
1990- Demokratik Almanya Cumhuriyeti'nin yaptığı seçimlerden sonra, Demokratik Almanya Cumhuriyeti ve Almanya Federal Cumhuriyeti birleşti.
1992- Güney Afrika'da siyahlara eşit vatandaşlık hakkı tanıyan ve Devlet Başkanı De Klerk tarafından planlanan anayasal reform tasarısı halk oylamasıyla kabul edildi.
1997- Antonov An-24 tipi bir Rus yolcu uçağının kuyruğu, Türkiye'ye gitmekte olduğu sırada havada koptu. Düşen uçaktaki 50 kişi öldü.
2000- Suriye'deki akrabalarıyla önceki yıllarda tel örgüler arasından bayramlaşan 573 aile, iki ülkenin anlaşması sonucu sınırı geçerek birbirlerinin evine konuk oldular.
2000- Yeni Medeni Kanun Tasarısı açıklandı: Nişanlı çiftler, evlenmeden önce veya sonra notere giderek, evlilikleri süresince geçerli olacak mal rejimini belirleyecekler.
2001- Fransa'da yerel seçimlerin ikinci turunda 231 kent ve 36 bin 565 yerel yönetim belirlendi. 1871 Komününden 130 yıl sonra Yeşillerle ittifaka giden Sosyalistlerin adayı Bertrand Delanoe başkentin ilk sosyalist ve ilk eşcinsel belediye başkanı oldu.
2003- Yargıtay Başsavcısı Sabih kanadoğlu,1999 ve 2002 genel seçimlerine katılmadığı için yedi siyasi parti aleyhine kapatma davası açtı. İddianameleri Anayasa Mahkemesi'ne iletti.
2003- Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin,ABD Başkanı Bush'un kendisi ve oğullarına yönelik "48 saat içinde Irak'tan gidin" ültümatomunu reddetti. Irak,Arap Birliği'ne savaşı durdurmak için acilen etkin bir şekilde eyleme geçme çağrısı yaptı.
2004- Belgrad'daki gösterilerde Sırplar, ayakta kalan tek Osmanlı eseri olan Bayraklı Camii'ni yaktı. Olaylar üzerine pek çok kentte sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Sırbistan-Karadağ'da binlerce Sırp "Kosova Sırbistan'ındır", "Kosovalı Arnavutlara ölüm" sloganları atıldı.
2004- İspanya'da 11 Mart saldırılarını üstlenen El Kaide bağlantılı Ebu Hafız El Masri Tugayı "İspanyol halkının savaşla barış arasında seçim yapmasını sağladık. ABD ile müttefikliği reddeden partiye oy verip barışı seçtiler. İspanya'da sivil hedeflere karşı tüm operasyonları durduruyoruz' mesajını yayınladı.
2005- AİHM'nin, evlilik sonrası sadece kendi kızlık soyadını kullanabilmek için başvuran avukat Ayten tekeli Ünal'ı haklı bulan kararı, Türkiye'nin üç aylık süre içinde temyize başvurmaması üzerine kesinleşti.
2005- New York'taki bir camiide, Cuma namazını ilk defa bir kadın kıldırdı. 1426 yıllık İslami geleneklere göre bu bir ilk.
2006- ABD'nin Irak'ı işgalinin üçüncü yılında Türkiye dahil dünyanın 200 kentinde eylemlerle protesto edildi."Irak'tan çekilin,İran'a dokunmayın,daha fazla insan ölmesin" sloganı atıldı.
2006- Fransa'da üniversite öğrencileri, sendikalar ve muhalefetteki sol partilerin destek verdiği gösterilerle "İlk İş Sözleşmesi Yasası"nı protesto etti. Fransa çapında yapılan 160 gösteriye 1 milyon kişi katıldı.
2010- TRT Haber yayına başladı.



18 Mart – Doğanlar

1690- Christian Goldbach, Rus matematikçi
1703- İmpavido L'leida, İspanyol soprano
1780- Miloş Obrenoviç, Sırp prens
1837- Grover Cleveland, ABD'nin 22. ve 24. Başkanı
1842- Stéphane Mallarmé, Fransız şair
1844- Nikolay Rimski-Korsakov, Rus müzisyen, besteci ve müzik eğitimcisi
1858- Rudolf Diesel, Alman makine mühendisi ve Dizel motorun mucidi
1866- Cemil Topuzlu, Türkiye'de modern cerrahinin kurucusu hekim ve İstanbul Belediye Başkanı
1869- Neville Chamberlain, İngiliz politikacı
1874- Nikolay Berdyayev, Rus teolog ve filozof, Hıristiyan varoluşçuluğunun önde gelen sözcülerinden
1922- Seçkinler ve siyasal partiler konusundaki araştırmalarıyla uluslararası ün kazanan Amerikalı toplumbilimci Seymour Martin Lipset.
1913- René Clément, Fransız film yönetmeni
1915- Refet Angın, Türk öğretmen
1929- Doğu Almanyayı konu alan eserleriyle tanınan Alman romancı, denemeci ve senaryo yazarı Christaée Wolf.
1932- John Updike, ABD'li yazar
1936- Irk ayrımcılığı düzenine son verilmesini sağlayan ve Nelson Mandela ile birlikte 1993 Nobel Barış Ödülü'nü kazanan Güney Afrika Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı (1989-94) F.W. de Klerk.
1953- Nilgün Belgün, Türk dizi, sinema ve tiyatro oyuncusu
1956- Luc Besson, Fransız film yapımcısı
1959- Gökalp Baykal, Türk müzisyen, mimar, öğretim görevlisi ve yazar
1960- Richard Biggs, ABD'li aktör
1969- Vassily Ivanchuk, Ukraynalı satranç oyuncusu
1972- Necmi Yapıcı, Türk dizi ve sinema filmi oyuncusu
1979- Danneel Harris, ABD'li aktris
1979- Adam Levine, ABD'li şarkıcı ve besteci
1980- Aleksey Yagudin, Rus buz patenci
1982- Paola Cardullo, İtalyan voleybolcu
1989- Lily Collins , ABD'li oyuncu, eski model ve TV muhabiri



18 Mart – Ölenler

235- Alexander Severus, Roma imparatoru
1584- IV. İvan (Korkunç İvan), Rus Çarı
1745- Robert Walpole, İngiliz politikacı
1768- Laurence Sterne, İrlandalı yazar
1913- I. George, Yunanistan Kralı
1936- Elefterios Venizelos, Yunan politikacı
1964- Norbert Wiener, ABD'li matematikçi ve sibernetik biliminin kurucusu
1965- I. Faruk, Mısır kralı
1980- Amerikalı psikanalizci Erich Fromm.
1981- Türk sinema ve tiyatrosunun ünlü ismi Cahide Sonku, İstanbul'da.
( Türk sinemasının ilk kadın film yönetmeni ve ilk kadın yıldızı. Son yıllarında kendini alkole veren ve yalnızlık ve yoksulluk içinde ölen Sonku, anılarını kaleme alırken, "Mesleğim beni, ben mesleğimi mahvettim. İşte hayatımın kısacık özeti" demişti. )
1982- Tarihçi Prof. Dr. Enver Ziya Karal, 76 yaşında öldü.
1982- Vasili Çuykov, Sovyetler Birliği Mareşali
1986- Amerikalı yazar Bernard Malamud.
1995- Sadri Alışık, Türk sinemacı.
( Turist Ömer Şaşkın Hafiye, Ofsayt Osman, tiplemeleriyle tanınan, hayatını beyazperdede yaşayan, canlandırdığı karakterlerle yüreklere kazınan aktör Sadri Alışık, İstanbul'da yaşama veda etti. 47 yıllık sinema yaşamına 600'e yakın film sığdırdı. Kartallar Yüksek Uçar adlı televizyon dizisinde oynamış, 1994 yılında çevirdiği ve son filmi olan Yengeç Sepeti'yle Antalya'da Altın Portakal Ödülü almıştı. )
1996- Odisseus Elitis, Yunan şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi
2000- Grafiker, tasarımcı, sanat yönetmeni Mengü Ertel, 69 yaşında.
2002- Tiyatro sanatçısı Erdoğan Dikmen, 64 yaşında öldü. "Bir demet Tiyatro" da Yılmaz Erdoğan ve Demet Akbağ'ın oynadığı Mükremin ve Lütfiye Çıtır'ın babası Burhan Çıtır karekterini canlandırıyordu.
2005- Sinema sanatçısı Yıldırım Gencer vefat etti.
2006- Amerikalı moda tasarımcısı Oleg Cassini, 92 yaşında. ABD eski Başkanı John F.Kennedy'nin eşi Jacqueline Kennedy'nin moda tasarımcısıydı.
2008- Anthony Minghella, İngiliz film yönetmeni
2009- Natasha Richardson, Britanyalı oyuncu