Konu: Tarihte bugün

1 NİSAN

527- Bizans İmparatoru I. Justin, yeğeni I. Justinian'ı veliahtı ilan etti.
1564- ''NİSAN BİR...''
Neden insanlar 1 Nisan'da birbirlerine şaka yaparlar... İşte detaylarıyla 1 Nisan şakalarının öyküsü...
1 Nisan’ın ortaya çıkışı konusunda çeşitli varsayımlar mevcut. İlk olarak eski Romalıların Hilarya, Hintlilerin ise Huli Festivali’nde görülen şakaların 1564’te Fransa’da yapılan takvim düzenlemesiyle gelenek haline geldiği sanılıyor. Fransa’da 1564 yılında takvimde yapılan reformla yılbaşı 1 Nisan’dan 1 Ocak’a alındı. Bu arada, 1 Nisan’ı sene başı olarak kabul etmeye devam edenlerle alay etmek amacıyla yapılan şakalar, bir süre sonra gelenek haline geldi. 1 Nisan’ı yılbaşı kabul edenlere ise "Nisan Balığı" adı verildi. Fransa’dan sonra diğer ülkelere de geçen bu gelenek, 18. yüzyılda İngiltere ve İskoçya’ya da yayıldı, oradan da Amerika’ya taşındı. Amerikalılar bu günü 28 Aralık’ta kutluyor.

1778- Oliver Pollock, doların simgesini yarattı.
1826- Samuel Morey içten yanmalı motorun patentini aldı.
1867- Singapur, İngiliz kolonisi oldu.
1873- Britanya buharlı gemisi "SS Atlantic", İskoçya açıklarında battı: 547 kişi öldü.
1873- Namık Kemal'in Vatan Yahut Silistre adlı oyunun ilk temsili İstanbul'daki Gedikpaşa Tiyatrosu'nda gerçekleşti.
1916- Mustafa Kemal, Miralaylığa (Albaylığa) yükseltildi.
1921- Metristepe'deki 10. Yunan Tümeni'nin geri çekilmesinin ardından taarruza geçen Türk birlikleri, II. İnönü Savaşı'nı kazandı. Milli Mücadele sürecinin dönüm noktalarından biri olan bu zaferin ardından; Fransa, Ankara ile anlaşmanın yollarını aramaya başladı.
1924- Münih'teki darbe girişimi dolayısıyla Nazi lideri Adolf Hitler 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Fakat sadece 9 ay hapis kaldı ve bu sırada Mein Kampf (Kavgam) adlı kitabını yazdı.
1924- Topkapı Sarayı'nın mevcut eşyasıyla, İstanbul Asarı Atika Müzeleri Müdürlüğüne bağlanarak müzeye dönüştürülmesi, Bakanlar Kurulunca karara bağlandı.
1926- 30 Ağustos'un, ''Zafer Bayramı'' olarak kutlanması hakkındaki kanun kabul edildi.
1928- Ankara Borsası Maliye Bakanı Fuat Ağralı tarafından açıldı.
1939- İspanya'da milliyetçiler İspanya İç Savaşı'nın resmi olarak bittiğini açıkladılar.
1941- 1941 yılı bugün Bekar Vergisi Kanun Tasarısı tekrar Meclis'e gönderildi.
( Yozgat Milletvekili Süleyman Sırrı Bey 1929 yılında Meclis Başkanlığına Bekarlık Vergisi adı altında bir öneri sunmuştu. Tasarıya göre, 25-45 yaşları arasında bulunan tüm bekar erkekler ve 20-35 yaşları arasında olup resmi bir daireden maaş alan tüm bekar kadınlar ödedikleri verginin bir mislini bekarlık vergisi olarak verecekti. Elde edilecek gelir fazla çocuk sahibi olan ailelere verilecekti. Ancak o tarihte Meclis bu kanun teklifini geri çevirdi. Konu değişik zamanlarda gündeme geldiyse de her seferinde tasarı geri çevrildi. Sonuçta bekarlık sultanlık olarak kaldı. )
1947- Irkçılık ve Turancılık ideolojilerini yaymak ve hükümeti devirmek için gizli cemiyet kurmaktan yargılanan 24 kişinin davası beraatle sonuçlandı. Daha önce 11 kişiyi çeşitli cezalara çarptıran sıkıyönetim mahkemesi, kararın Askeri Yargıtay tarafından bozulması nedeniyle davaya yeniden baktı ve tüm sanıkların beraatına karar verdi.
1947- Çocuğu olmayan II. Georgios'un ölümünün ardından ağabeyi I. Paulos Yunanistan kralı oldu.
1948- ABD'den alınan P-47 Thunderbold avcı uçaklarından ilk parti İzmir Gaziemir ve Balıkesir hava üslerine geldi.
1948- İstanbul Fındıklı'daki Güzel Sanatlar Akademisi binası yandı.
1948- Soğuk Savaş: Sovyetler Birliği'nin direktifleri doğrultusunda Doğu Almanya hükûmetine bağlı askeri güçler Batı Berlin'i karadan ablukaya aldı.
1949- Serbest İrlanda Devleti ni oluşturan güneydeki 26 kontluk birleşerek İrlanda Cumhuriyeti'ni oluşturdu.
1949- Newfoundland, Kanada'ya katıldı.
1949- Türkiye İnsan Hakları Evrensel Beyannamesine katıldı.
1949- Cumhuriyet Halk Partisi ve milletvekilliğinden ayrılan şair Behçet Kemal Çağlar, Şadırvan adında yeni bir dergi çıkarmaya başladı. Yeni dergide sanat olaylarına, eski ve yeni sanatçıların şiir ve yazılarına yer verileceği açıklandı.
1950- BM, Kudüs'ün ikiye bölünmesi planını kabul etti.
1952- Yeşilırmak'ın taşması sonucu 45 bin dekar tarım alanı sular altında kaldı, 543 ev boşaltıldı; zarar 10 milyon lira.
1954- Halka düşük fiyatla gıda maddeleri satmayı amaçlayan uluslararası ortaklık, Migros kuruldu.
1955- Kıbrıs Rumları, adanın Birleşik Krallık'tan bağımsız olmasını öngören EOKA hareketini başlattılar.
1955- Kıbrıs'ta Türk Mukavemet Teşkilatı faaliyete geçti
1956- Başbakan Adnan Menderes, Çatalağzı Elektrik Santralı'nın açılış töreninde yaptığı konuşmada muhalefete çatarak "Artık yetmez mi bu şeamet tellallığı" dedi.
1957- Batı Almanya'da bilim adamları nükleer silahlar üzerine çalışmayı reddetti.
1957- Milletvekillerinin mal beyanında bulunmasına ilişkin kanun teklifi TBMM Adalet Komisyonu'nda reddedildi.
1958- Kıbrıs'ta EOKA'cılar İngilizlere savaş ilan etti. EOKA'nın lideri Grivas Türklere de gözdağı verdi.
1961- 27 Mayıs'tan sonra faaliyetleri yasaklanan siyasi partilerin faaliyetleri kısmen serbest bırakıldı.
1963- Eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar intihar edeceğini açıkladı.
1964- Başpiskopos Makarios'un Kıbrıs Türk Alayı'nın garnizonuna dönmesi önerisi Türkiye hükümetince reddedildi.
1965- Türkiye, BM Genel Sekreteri U-Thant'ın özel temsilcisi Golo Plaza'nın Kıbrıs konusundaki raporunu reddetti.
1965- Nüfus planlaması hakkındaki kanun 1965 yılı 1 Nisan günü Türkiye Büyük Millet Meclis'inde kabul edildi.
( Cumhuriyetin kurulduğu ilk yıllarda, doğurganlığı özendirici bir nüfus politikası izlenmiş ve doğum kontrol yöntemleri yasaklanmıştı. Sonuçta nüfusumuz hızla artmaya başladı. Yeni çıkartılan kanunla nüfus artışını kontrol altına almak amaçlanıyordu. )
1966- İngiltere'de yapılan seçimlerde İşçi Partisi çoğunluğu elde etti.
1969- Münir Nurettin Selçuk'un Amerika'da verdiği konser 525 televizyon kanalınca naklen yayınladı.
1970- Richard Nixon, ABD'de satılan tütün ürünlerinde uyarı yazılarının yer almasını öngören ve televizyon ve radyoda tütün ürünlerinin reklamlarının yapılmasını yasaklayan kararnameyi imzaladı.
1971- Robert Kolej "olaylar nedeniyle" 4 günlüğüne kapatıldı.
1975- Samsun’da Ondokuz Mayıs Üniversitesi kuruldu.
1976- Amerika Birleşik Devletleri'ne ait Lockheed uçak şirketinden yapılan alımlara ait yolsuzluk iddialarını inceleyen Meclis Komisyonu çalışmalarını tamamladı. Başbakan Demirel ve Milli Savunma Bakanı Ferit Melen'i sorumlu bularak haklarında soruşturma açılmasını istedi.
1976- Apple, Steve Jobs, Steve Wozniak ve Ronald Wayne tarafından kuruldu.
1979- İran'da yapılan referandum sonuçlanmadan Humeyni İslam Cumhuriyeti'ni ilan etti.
1979- Balıkçılar Balık Bayramı ilan etti. Kumkapı'da 2 saat içinde halka 1,5 ton balık dağıtıldı.
1981- Milli Güvenlik Konseyi emniyet mensuplarıyla çarşı ve mahalle bekçilerinin dernek kurmasını yasakladı.
1981- Yaz saati uygulaması Sovyetler Birliği'nde ilk kez hayata geçirildi.
1982- Nokta dergisi yayın hayatına başladı.
1984- Devlet Güvenlik Mahkemeleri resmen çalışmalarına başladı.
1988- Mardin'e bağlı Nusaybin ilçesinin dağlık kesiminde çıkan çatışmada 20 PKK militanı ile bir binbaşı ve bir er öldü.
1988- İran Irak'ın Kürt kasabalarına hardal gazı attığını iddia etti.
1991- Türk Hava Yolları ve Havaş'ta çalışan 10 bin 500 işçi greve başladı.
1992- Bosna Savaşı başladı.
1992- Kürdistan Demokrat Partisi Lideri Barzani Türk Hava Kuvvetleri'nin sınır ötesi operasyonlarında PKK güçlerinin değil, sivil halkın vurulduğunu söyledi.
1992- İstanbul Kızıltoprak'ta biri kadın dört Dev-Sol militanı bir polis aracını taradı. 2 polis öldü. Militanları gizlendikleri boş binada sıkıştıran polis militanlardan üçünü öldürdü, birini yaralı olarak ele geçirdi.
1993- Ulaştırma Bakanlığı'nın yayımladığı genelgeyle özel radyolar kapatıldı.
1993- İstanbul Kızıltoprak'ta biri kadın dört Dev-Sol militanı bir polis aracını taradı.
( 2 polis öldü. Militanları gizlendikleri boş binada sıkıştıran polis militanlardan üçünü öldürdü, birini yaralı olarak ele geçirdi.)
1993- Ulaştırma Bakanlığı'nın 1 Nisan 1993 tarihinde yayımladığı bir genelgeyle özel radyolar kapatıldı.
1994- Bedrettin Dalan, Doğru Yol Partisi İstanbul milletvekilliğinden, Veysel Atasoy da enerji ve tabii kaynaklar bakanlığından istifa etti.
1996- 1978 yılında 7 öğrencinin ölümüyle sonuçlanan "16 Mart katliamı" davası yeniden açıldı.
( 1996 yılının 1 Nisan günü tanık olarak dinlenen Remziye Akkol, katliam bombasını kardeşi Zülküf İsot'un attığını söyledi."Kardeşim katliamı Türkeş'in planladığını söylemişti" dedi.Aynı gün Emlak Bankası eski Genel Müdürü Engin Civan tahliye edildi. Civan işadamı Selim Edes'ten rüşvet aldığı iddiasıyla yargılanmış ve 7 yıl 6 ay hapis cezası almıştı. )
1996- Emlak Bankası eski Genel Müdürü Engin Civan tahliye edildi. Civan işadamı Selim Edes'ten rüşvet aldığı iddiasıyla yargılanmış ve 7 yıl 6 ay hapis cezası almıştı.
1999 - Kuzeybatı Toprakları'ndan ayrılan Nunavut Kanada'nın bölgesi oldu.
2000- Kocaeli Sendikalar Platformu'nca düzenlenen "Sosyal Devlete Sahip Çık" mitingine 15 bin kişi katıldı. Özelleştirme, IMF ve hükümet aleyhine pankartlar taşındı ve sloganlar atıldı.
2001- ABD'li yüzücü Ed Moses,50 metre kurbağalamada 27,39 luk dereceyle dünya rekoru kırdı.
2001- Yugoslavya'nın eski başkanı Slobodan Milošević, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde yargılanmak üzere polise teslim oldu.
2001- Hollanda, eşcinsel evliliği yasallaştıran dünyanın ilk ülkesi oldu.
2002- Ötanazi Hollanda'da yasallaştı.
2002- Bir Amerikan keşif uçağının yolu Çin savaş uçağı tarafından kesildi.
Amerikan keşif uçağı Çin'in güneyine acil iniş yaptı. 4 Temmuz'a kadar sürecek olan Çin-ABD casus uçak krizi böylece başladı.
2002- F tipi cezaevlerine karşı sürdürülen ölüm oruçlarında DHKP/C davasında yargılanan Meryem Altun ölüm orucunun 301. günü hayatını kaybetti. Ölüm orucunda yaşamını yitiren 50. kişi oldu.
2002- Ötenazi Hollanda'da yasallaştı.
2003- Anayasa Mahkemesi, Siyasi Partiler Yasası'nın 105. maddesini iptal etti.Madde,iki kez seçime katılmaması durumunda partinin kapatılmasını öngörüyordu.
2003- Limter-İş Sendikası eğitim uzmanı Süleyman Yeter'in gözaltında öldürülmesiyle ilgili dava sonuçlandı. Mahkeme sanık polislerden Mehmet Yutar'ı 4 yıl 2 ay hapis cezasına çarptırdı. Mehmet Yutar İnfaz Yasası ve tutuklu kaldığı süre değerlendirilince iki ay cezaevinde kalacak.
2004- Avrupa Parlamentosu'nda Türkiye raporu onaylandı.
2004- Google Gmail'i halka duyurdu.
( Raporda işkence ve kötü muamelenin devam ettiği, Türkçe dışındaki dillerde yayının hala beklendiği, islam dışında diğer inançlara yönelik ayrımcılığın devam ettiği, sendikal hakların güvence altında olmadığı ifade edildi. )
2004- Almanya'nın Baden-Württenberg eyalet meclisi, öğretmenlerin okullarda başörtüsü takmasını yasaklayan yasa tasarısını onayladı.
2005- 91 kişiyi öldürmek suçundan 10 yıldır yargılanan 22 Hizbullahçının davası sona erdi. Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi'nde sanıklar ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
2005- 24. Uluslararası İstanbul Film Festivali ''Yaşam Boyu Başarı Ödülü, sinema sanatçısı Sophia Loren'e verildi.
2006- Brezilya'nın ilk astronotu Marcos Pontes'i taşıyan Rus Uzay Aracı Soyuz, Uluslararası Uzay İstasyonu'na kenetlendi.
2006- Türkiye, Büyük Millet Meclisi 9 Ekim 2003'te kabul ettiği Bilgi Edinme Yasası'nın uygulama yönetmeliğini 3 yıl sonra yürürlüğe koyabildi.
2009- Hırvatistan ve Arnavutluk NATO'ya katıldı.



1 Nisan – Doğanlar

1220- Go-Saga, Japonya imparatoru
1282- IV. Ludwig (Bavyeralı), Kutsal Roma İmparatoru
1578- William Harvey, İngiliz tıp doktoru
1815- Otto von Bismarck, Almanya'nın birleşmesi konusundaki çabalarıyla bilinen Almanya Başbakanı.
1831- Albert Anker, İsviçreli ressam
1873- Sergey Rahmaninov, Rus piyanist ve besteci
1852- Edwin Austin Abbey, ABD'li ressam
1868- Edmond Rostand, Fransız tiyatrocu
1902- Maria Poliduri, Yunan şair
1906- Aleksander Sergeyeviç Yakovlev, Rus mühendis ve uçak tasarımcısı.
1929- Milan Kundera, Çek yazar.
1937- Yılmaz Güney, oyuncu, yönetmen.
1938- Ali MacGraw, ABD'li sinema oyuncusu
1908- Abraham Maslow, ABD'li bilim adamı
1917- Hikmet Dizdaroğlu, Türk yazar, edebiyat araştırmacısı ve dil bilimci
1920- Toşiro Mifune, Japon oyuncu
1926- Reha Yurdakul, Türk sinema oyuncusu
1932- Debbie Reynolds, Amerikalı oyuncu, dansçı ve şarkıcı
1933- Pars Tuğlacı, Ermeni asıllı Türk yazar
1942- Savaş Dinçel, Türk oyuncu, karikatürist ve film yönetmeni
1947- Neşe Karaböcek, Türk şarkıcı
1947- Beşir Atalay, Türk siyasetçi
1955- İlhan İrem, Türk ses sanatçısı ve besteci
1958- Hüseyin Altın, Türk şarkıcı ve oyuncu
1959- Helmuth Duckadam, Rumen futbolcu
1960- Yalçın Menteş, Türk tiyatro sanatçısı ve televizyon yıldızı
1966- Mehmet Özdilek, Türk futbolcu ve teknik direktör
1967- Cevdet Yılmaz, Türk siyasetçi
1967- Mehmet Taştan, Türk hukukçu ve şair
1976- Clarence Seedorf, Surinam doğumlu Hollandalı futbolcu
1976- Asım Pars, Boşnak asıllı Türk basketbolcu
1978- Antonio De Nigris Guajardo, Meksikalı futbolcu
1980- Randy Orton, ABD'li profesyonel güreşçi
1981- Hannah Spearritt, İngiliz pop şarkıcısı ve aktris
1986- Haminu Dramani, Ganalı futbolcu



1 Nisan – Ölenler

1528- Francisco de Peñalosa, İspanyol yazar
1548- I. Zygmunt, Jagiellon Hanedanı üyesi Lehistan kralı; Litvanya Büyük Dükü
1865- Giuditta Negri Pasta, İtalyan şarkıcı
1910- Andreas Achenbach, Alman manzara ressamı
1918- Nigâr Hanım, Türk şair
1930- Cosima Wagner, Alman piyanist ve besteci
1944- Şehir Tiyatrosu sanatçısı Hazım Körmükçü, İstanbul'da.
( Sahneye ilk kez Benliyan Tiyatro Kumpanyası'nda figüran olarak çıkmıştı. Komedyenliği çok sevdiği halde dramlarda da rol aldı. Sadece tiyatro değil operetlerin de en sevilen oyuncusu oldu. Muhsin Ertuğrul'un çevirdiği filmlerin çoğunda rol aldı. )
1950- Eski başbakanlardan Recep Peker, İstanbul'da.
( Kütahya milletvekili seçildiği 1923'ten ölümüne kadar TBMM'de görev aldı. Bu süre içinde maliye, içişleri, milli savunma, bayındırlık bakanlığı görevlerinde bulundu. Dört kez CHP genel sekreterliğine seçildi. 1946'da çok partili dönemin ilk hükümetini kurdu. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün muhalefetle uzlaşma öneren tezine muhalefet edince Eylül 1947'de başbakanlıktan istifa etmek zorunda kaldı. )
1978- Cumhuriyet döneminin ilk rektörü Ord. Prof. Dr. İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu, Ankara'daki evinde
1976- Max Ernst, Alman gerçeküstücü ressam 92 yaşında öldü.
1980- May Yayınları sahibi Mehmet Ali Yalçın, yayıncıların kağıt sorunuyla ilgili olarak Ankara'da Sanayi ve Teknoloji bakanıyla görüşürken kalp krizi sonucunda.
1984- Marvin Gaye, ABD'li şarkıcı
1989- Şair Orhon Murat Arıburnu, 69 yaşında öldü.
1991- Martha Graham, ABD'li dansçı
2001- Folklor araştırmacısı Şerif Baykurt, 82 yaşında. Halk oyunlarının filme alınarak derlenmesini ve ilgili müziklerin plaklara alınmasını sağladı.
2001- Ayhan Şahenk, Türk işadamı
2002- Aptullah Kuran, Türk mimarlık tarihçisi, Mimar Sinan konusunda yaptığı araştırmalarla tanınan
2003- Savaş karşıtı soul efsanesi Edwin Starr, 61 yaşında. En meşhur şarkısı,1970'te seslendirdiği savaş karşıtı 'War' idi. 'War' daha sonra Boby Dylan tarafından da yorumlandı.
2005- Naci Tanrısever (Karamanoğlu Naci Bey) İstanbul'da 104 yaşında öldü.
( Cumhuriyetin Tapu Kadastrosunu kuran, 16 eski dil bilen hayattaki tek kişi sıfatıyla ''ölene kadar emekliliği yasak'' olan Milli Savunma Bakanlığı uzman bilirkişisi, şair, İstiklal Madalyası sahibiydi. )
2007- John Billings, Avustralyalı doğal doğum kontrolü yönteminin mucidi
2012- Ekrem Bora, Türk sinema oyuncusu


GÜNÜN ÖNEMİ

- 1-7 Nisan: Kanserle savaş haftası
- 1 Nisan Şaka Günü
- Van'ın Erciş ilçesinden Rus ve Ermeni birliklerinin geri çekilişi (1918)
- Van'ın Gürpınar ilçesinden Rus ve Ermeni birliklerinin geri çekilişi (1918)