22 MART


1829- Yunan devletinin kuruluşuna ilişkin protokol, Londra'da düzenlenen konferansta Avrupa devletleri elçilerince imzalandı.
1921- Kurtuluş Savaşı: Kuvayı milliye güçleri Fransız ordusu birliklerini Feke'yi terk etmek zorunda bıraktı.
1926- Memurin Kanunu ve İspirto ve Alkollü İçkilerin Tekeli hakkındaki kanun, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce kabul edildi.
1934- Meclis'te tartışmalı geçen oturum sonucu, Kazanç Vergisi Kanunu kabul edildi.
1939- Hatay Fransız egemenliğinden kurtuldu.
1941- Refah şilebi bir denizaltı tarafından batırıldı, 168 kişi öldü. Bu saldırıyı hiç bir ülke üstlenmedi, gemiyi kimin batırdığı açıklığa kavuşamadı.
1942- 6 ve daha fazla çocuğu olan ailelere ikramiye verilmesi kararlaştırıldı.
1943- Türkiye ile Amerika arasında karşılıklı radyo yayın servisi açıldı.
1945- Mısır, Suriye, Lübnan, Ürdün, Suudi Arabistan, Irak ve Yemen Kahire'de Arap Birliği'ni kurdular.
1952- Ankara'da, bir gün önce 10 saat süreyle greve giden taksi şoförlerinden 30'u tutuklandı.
1954- Profesör Nüzhet Gökdoğan 23 Haziran 1954'de İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanlığına seçildi. Gökdoğan ilk kadın dekan.
1955- Akis dergisi yazı işleri müdürü Cüneyt Arcayürek 6 ay hapse mahkum oldu.
1963- Yassıada duruşmalarında idama mahkum edilen, ancak müebbete çevrilen eski Cumhurbaşkanı Celâl Bayar'ın, tahliye kararı çıktı.
( Yassıada duruşmalarında Anayasayı ihlal suçundan idama mahkum edilen, ancak cezası yaş haddinden müebbete çevrilen eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar, adli tıbbın verdiği, rahatsızlığına ilişkin rapor üzerine, 22 Mart'ta Kayseri Cezaevi'nden tahliye edildi ve bir gün sonra Ankara'da büyük bir kalabalık tarafından karşılandı. Bayar'ın serbest bırakılması tepkilere yol açınca, cezasının ertelenmesine ilişkin karar, 28 Mart'ta kaldırıldı. Tekrar gözaltına alınması üzerine Bayar, 30 Mart'ta başladığı açlık grevini 3 Nisan'da bıraktı. )
1964- İstanbul Şehir Tiyatroları'nın Tepebaşı Sahnesi'ni basan sağcılar, sahnelenmekte olan Bertolt Brecht'in "Sezuan'ın İyi İnsanı" adlı oyununda komünizm propagandası yapıldığını ileri sürerek salonu tahrip ettiler, afişleri yaktılar, sanatçılara saldırdılar.
1967- Güney Kore'de Daewoo şirketi kuruldu.
1968- Paris'te, Nanterre Üniversitesi'nde, ABD'nin Vietnam'da yürüttüğü savaşa karşı çıkan ve eğitimde reform yapılmasını isteyen öğrenciler, Daniel Cohn-Bendit'in liderliğinde üniversitenin birinci amfisini işgal ederek, ''68 Olayları''nı başlattı.
1968- Türkiye ile Bulgaristan arasında bir göç anlaşması imzalandı.
1969- Devrimci Milliyetçi Gençlik Kurultayı İstanbul'da toplandı.
( Kısa adı FKF olan Fikir Kulüpleri Federasyonu lideri Yusuf Küpeli ile Deniz Gezmiş bir manifesto yayımladılar. "Tam bağımsız ve gerçekten demokratik Türkiye" hedefi için mücadele programını açıkladılar. )
1970- Ankara'daki Gazi Eğitim Enstitüsü Milli Eğitim Bakanlığı'nca süresiz kapatıldı.
1973- Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (FIJ), 23 Haziran 1973'de Türkiye'de basın özgürlüğünün olmadığını açıkladı, tutuklu gazetecileri serbest bırakılmasını istedi.
1974- 1970'li yıllarda Türkiye'de büyük ilgi toplayan "Kaçak" adlı Amerikan televizyon dizisinde "Doktor Kimble" rolünü oynayan Amerikalı sinema oyuncusu David Janssen Turizm Bakanlığı'nın konuğu olarak Türkiye'ye geldi.
1975- Türkiye, Eurovizyon şarkı yarışmasında sonuncu oldu.
1975- Milliyetçi Hareket Partisi genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Alparslan Türkeş'in Diyarbakır gezisi sırasında olaylar çıktı; 1 asker, 1 sivil öldü, 46 kişi yaralandı. Türkeş bir yıl sonra aynı gün tekrar Diyarbakır'a gitmek istedi. Tepkiler üzerine gezi iptal edildi.
1976- İlerici Kadınlar Derneği (İKD), çalışan annelerin çocukları bakım ve ilgiden yoksun büyüyor görüşünden hareketle, "Her İşyerinde Kreş Kampanyası"nı başlattı. Kampanya kapsamında 50 bin bildiri dağıtıldı.
1978- Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, Pakistan cumhurbaşkanına bir mesaj göndererek idama mahkum edilen eski Başbakan Zülfikar Ali Butto'nun hayatının bağışlanmasını istedi.
1978- 1971'de İstanbul Maltepe'de Hüseyin Cevahir'i vuran emekli Deniz Yarbayı Cihangir Erdeniz 23 Haziran 1978'de dükkanında öldürüldü.
1982- Yurtdışına kaçan Banker Kastelli'nin kasasına el konuldu; 70 banker ve banka yöneticisinin yurtdışına çıkışı yasaklandı.
1984- Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu Başkanı Halit Narin işverenlerin hükümetin ekonomi politikasından duyduğu rahatsızlığı Uluslararası Para Fonu'na iletti.
1986- Mehmet Ali Ağca İtalya'da ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.
1987- Halkevleri mahkeme kararıyla açıldı. Halkevleri'nin faaliyetleri 12 Eylül sonrası Milli Güvenlik Konseyi tarafından durdurulmuş, yöneticileri yargılanmıştı.
1988- İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Henry Miller'in "Oğlak Dönencesi" adlı eseriyle Ahmet Altan'ın "Sudaki İz" adlı kitabını yasakladı ve imha edilmesine karar verdi.
1992- İsrail'de seçim yapıldı. İşçi Partisi lideri Yitzhak Rabin başbakan seçildi.
1992- Türkiye'de toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde uzlaşma sağlanamayınca Belediye-İş Sendikası'na bağlı 34 bin işçi bir günlük iş bırakma eylemi yaptı.
1993- Türkiye'de yayın yapan özel radyo sayısı, 500'ü aştı. Samsun'da iki arkadaş, özel otomobillerini stüdyoya çevirerek kurdukları "Allah Biliyor FM" adlı radyoyla gezici yayına başladılar.
1994- Koç grubu 10 şirketinde üretime ara verdi.
1994- Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Komisyonu tarafından Türkiye Komünist Partisi yöneticileri Nihat Sargın ve Haydar Kutlu 2 milyar 600 milyon lira tazminat ödemeye mahkum edildi.
1995- Kültür Bakanı Ercan Karakaş Olağanüstü Hal ve Çekiç Güç süresini uzatma kararnamesini imzalamadı. Karakaş bakanlık görevinden istifa etti.
1995- Irak'ın kuzeyindeki harekatta 3 bin terör örgütü mensubu çembere alındı, 200'ü öldürüldü,8 er şehit oldu, 11 er yaralandı. 23 Mart'ta ise Haftanin kuşatıldı. 89 terörist daha ölü ele geçirildi.
1996- Halkın Demokrasi Partisi'nin (HADEP) 2. Kongresi'nde Türk bayrağı yüzünü poşuyla gizleyen bir genç tarafından indirildi, yerine PKK bayrağı asıldı.
2000- Dağlık Karabağ'da Ermeni yönetimi lideri Arkadi Gukasyan kendisine yönelik suikast girişiminden ağır yaralı kurtuldu. Karabağ 1991'de bağımsızlık ilan etmesine karşın uluslararası tanınmadan yoksun.
2000- Uludağ'da düşen uçakta sağ kalan dört kişi, dağda dokuz saat soğukla boğuştu. Cep telefonları işe yaramadı. Kazazedelerden biri sabah ezanının okunduğu yöne yürüyerek köye ulaştı ve herkes kurtuldu.
2001- 1979'daki İslam Devrimi'nin ardından mollaların yasakladığı İran'ın ünlü pop yıldızı Guguş (Fegheh Ataşin),20 yıl sonra ilk kez Dubai'den naklen İran halkına şarkı söyledi.
2001- Diyarbakır DGM'de 5 yıldır süren ''Yüksekova Çetesi''davasında 15 sanığa 3 ile 30 yıl arasında değişen hapis cezaları verildi.
2002- Almanya'da göçmen yasası parlamentonun üst kanadında 34'e karşı 35 oyla kabul edildi. Yasa,nüfusun yaşlanması sebebiyle işgücündeki düşüşü kalifiye işçi alarak çözmeyi öngörüyor.Hıristiyan Demokratlar ise ülkede zaten 4 milyon işsiz olduğunu ve göçmen işçiye gerek olmadığını savunuyor.
2002- Nijerya'da Katsina eyaletinde evlilik dışı ilişkiden çocuk doğurduğu için Emine Laval adlı genç kadın taşlanarak öldürme (recm) cezasına çarptırıldı. Nijerya merkezi hükümeti, şeriat yasaları uygulayan eyaletleri recm cezası vermemeleri için uyardı.
2003- Hakkında üç ayrı gıyabi tutuklama kararı bulunan işadamı Halil Bezmen cezaevine konuldu. Bezmen 4 Nisan'da tahliye edildi.
2003- ABD ve Britanya'nın Irak'ı işgal harekatı, çok ciddi direnişle karşılaştı.
( Umm Kasr ve Fav Yarımadası'nda yoğun çatışmalar sürüyor. Dünyanın dört bir yanında onbinlerce insan ABD'nin Irak işgalini protesto için meydanlardaydı. ABD'deki gösterilerde 2 bin savaş karşıtı gözaltına alındı. New York'ta 100 bin kişi gösteri yaptı. )
2004- İsrail Gazze şeridi'nde Hamas'ın (Filistin İslami Direniş Hareketi) kurucusu ve ruhani lideri Şeyh Ahmed Yasin ve beraberindeki yedi kişiyi füze saldırısıyla öldürdü. Suikast sonrasında yüzbinlerce kişi intikam yemini etti. Operasyonu İsrail Başbakanı Ariel Şaron bizzat organize edip yönetti.
2004- Afganistan'da Herat Valisi İsmail Han'In Sivil Havacılık Bakanı olan oğlu Mirveys Sadık, merkeze bağlı milisler tarafından öldürüldü. Vali, Devlet Başkanı Hamid Karai'nin otoritesini ve gümrük gelirlerini merkeze vermeyi reddetmişti.
2006- İran'da dini lider Ayetullah Ali Hamaney, ABD ile Irak konusunda görüşmeleri onayladı.
2006- Zamanının yaşayan en yaşlı hayvanı olarak kabul edilen kaplumbağa Adwaitya, 22 Mart 2006'da öldü.
( Adwaitya (Sanskritçe, mukayese edilemez) (d. yaklaşık 1750 - ö. 22 Mart 2006), bir aldabra cinsi dev kaplumbağa. Hindistan'ın Kalküta şehrinde bir hayvanat bahçesinde yaşamıştır. 256 yıllık yaşı ile zamanının yaşayan en yaşlı hayvanı olarak kabul edilmiştir. Hayvanat bahçesinin evraklarına göre, Adwaitya 1750 yılında doğmuş, 1875 yılında ingiliz koloni memuru Robert Clive tarafından konuk hediyesi olarak Seyşellerden Hindistan'a getirilmiştir. Bugünkü ismini 2005 yılında almıştır. Ölümünden birkaç ay önce kabuğunda, öldürücü bir enfeksiyona yol açan bir çatlak oluşmuştur. Kadavranın bilimsel incelenmesi sonucunda kaplumbağanın tam yaşı tespit edilir. Adwaitya'nın ölümünden sonra, yaklaşık 175 yaşındaki Galapagos dev kaplumbağası "Harriet", öldüğü 23 Haziran 2006 tarihine kadar Dünya'nın en yaşlı hayvanı olarak kabul edildi )
2008- SİİRT'te DTP Diyarbakır milletvekilleri Aysel Tuğluk, Akın Birdal ile Siirt Milletvekili Osman Özçelik, nevruz kutlamalarını yapmakta kararlı olduklarını ilettikleri Siirt Emniyet Müdürü Cuma Ali Aydın ile tartıştı.
( Yasal olmayan kutlamaya izin vermeyeceklerini belirten Aydın, Birdal’ın uzattığı elini sıkmazken “Ben terör örgütünü terörist ilan etmeyen bir milletvekiline el uzatmam” dedi.)
2013- İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu Mavi Marmara baskını nedeniyle Türkiye'den özür dilediğini açıkladı.
2016- Belçika'nın başkenti Brüksel'deki Zaventem Uluslararası Havalimanı'nda iki patlama yaşandı. Daha sonra metroda 1 patlama oldu. Saldırılarda 34 kişi öldü, 136 kişi ağır yaralandı



22 Mart – Doğanlar

1459- I. Maximilian, Kutsal Roma imparatoru
1599- Anthony van Dyck, Flaman ressam
1797- I. Wilhelm, Prusya Kralı ve ilk Alman İmparatoru
1822- Ahmet Cevdet Paşa. 19. yüzyıl tarih ve edebiyatında önde gelen bir rol oynayan siyasetçi ve tarihçi
1868- Robert A. Millikan, ABD'li fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1869- Emilio Aguinaldo, Filipinler bağımsızlık mücadelesi önderi
1887- Chico Marx, ABD'li komedyen ve sinema oyuncusu
1888- Kuniaki Koiso, Japon asker ve siyasetçi
1893- Abbas Mirza Şerifzade, Azeri oyuncu ve yönetmen
1905- Grigori Kozintsev, Sovyet sinema yönetmeni
1906- Nurullah Berk, Türk ressam
1907- James Maurice Gavin, ABD'li asker
1909- Nathan Rosen, İsrailli fizikçi
1911- Munis Faik Ozansoy, Türk bürokrat, şair ve yazar
1912- Karl Malden, ABD'li oyuncu
1913- Vartan İhmalyan, Ermeni asıllı Türk yazar ve Türkiye Komünist Partisi üyelerinden
1923- Marcel Marceau, Fransız pandomim sanatçısı
1924- Osman Fahir Seden, Türk yönetmen
1925- Mustafa Ok, Türk asker ve siyasetçi
1927- "Cabaret", "All that Jazz" filmleriyle tanınan Oscar ödüllü Amerikan yönetmen ve akreograf Bob Fosse 1927'de bugün doğdu.
1931- Burton Richter, Amerikalı Nobel Fizik Ödülü sahibi fizikçi
1933- Ebu'l-Hasan Beni Sadr, 1. İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
1936- Erol Büyükburç, Türk pop müziği sanatçısı
1947- Érik Orsenna, Fransız politikacı ve roman yazarı
1948- Andrew Lloyd Webber, İngiliz müzisyen
1949- John Benjamin Toshack, Galli futbol adamı
1950- Goran Bregović, Bosnalı Sırp-Hırvat besteci, gitarist ve şarkıcı
1959- Carlton Cuse, Meksikalı yapımcı ve senarist
1966- António Pinto, Portekizli sporcu
1968- Euronymous (Øystein Aarseth), Norveçli gitarist ve Mayhem'in kurucularından
1972- Elvis Stojko, Kanadalı buz patenci
1976 - Reese Witherspoon, ABD'li aktris
1977- John Otto, ABD'li müzisyen



22 Mart – Ölenler

1687- Jean-Baptiste Lully, İtalyan asıllı Fransız besteci, kemancı ve balet
1727- Francesco Gasparini, İtalyan barok bestecisi
1832- Johann Wolfgang von Goethe, Alman şair ve yazar
1953- Ahmet Şükrü Oğuz, Türk siyasetçi
1958- Mike Todd, Amerikalı film ve tiyatro yapımcısı
1959- Besteci Fehmi Tokay.
1960- Köy enstitülerinin kuruluş ve çalışma programını hazırlayan İsmail Hakkı Tonguç.
1993- Yazar Semiha Ayverdi 87 yaşında öldü.
1996- Yunanistan Başbakanı Andreas Papandreau.
1996- Tiyatro sanatçısı Erdinç Üstün İstanbul'da.
1998- Tarzan filmlerinde Jane'I canlandırmasıyla ünlü İrlandalı kadın oyuncu Maureen "Jane" O'Sullivan.
2001- Atatürk'ün manevi kızı, ilk kadın pilot Sabiha Gökçen, Ankara'da 88 yaşında öldü. Gökçen, 21 Mart 1913'te Bursa'da doğmuştu.
2001- William Hanna, ABD'li prodüktör
2001- Ali Rıza Çarmıklı, Türk iş adamı ve Çarmıklı Holding kurucusu
2003- Opera sanatçısı Suna Korad vefat etti.
2004- Janet Akyüz Mattei, Türk astronom
2004- Ahmed Yasin, Filistinli siyasetçi ve Hamas'ın kurucusu
2005- KenzÅ Tange, Japon mimar
2007- Kadir Has, Türk iş adamı
2010- Özhan Canaydın, Türk iş adamı ve Galatasaray Spor Kulübü eski başkanı
2011- Hamza Yanılmaz, Türk siyasetçi ve Elazığ eski Belediye Başkanı



BUGÜNÜN KUTLAMALARI

Dünya Su Günü
Dünya Çocuk Şiirleri Günü
Acil Tıp Teknisyenleri ve Teknikerleri Günü
Adana'nın Feke ilçesinden Fransız birliklerinin geri çekilişi (1922)