16 KASIM


1824- New York 5. Cadde iş dünyasına açıldı.
1869- Akdeniz'i Hint Okyanusu'na bağlayan Süveyş Kanalı 132 yıl önce açıldı.
[***Napolyon'un hayal edip de başaramadığı kanal 1859 yılında kazılmaya başlandı ve inşaat tam 10 yıl sürdü. İnşaatta 2.4 milyon işçi çalıştı ve 125 bin işçi çeşitli nedenlerle yaşamını yitirdi. 17 Kasım 1869 tarihinde resmi açılışı yapılan kanal 1888 yılında dünyanın bütün gemilerine açıldı. ***]
1918- Macaristan Halk Cumhuriyeti ilan edildi.
1918- Bakü, Türk orduları tarafından tahliye edildi.
1922- İşgal Orduları Başkomutanı General Harrington'a yazıyla başvuran Padişah Vahdettin, İstanbul'da hayatını tehlikede gördüğünü ve İngiltere'ye sığınmak isteğini bildirdi.
1926- Hintli şair Tagor İstanbul'a geldi.
( Tagor, "Yaptığınız inkılaplar yalnız Türkiye İçin değil, bütün Doğu için de parlak bir gelecek hazırlamaktadır" dedi. )
1933-ABD ve Sovyetler Birliği, diplomatik ilişkileri başlattı.
1935- İngiltere'de Muhafazakar Parti seçimleri 432 sandalye alarak kazandı.
1937- İran ve İran sınırlarına ulaşacak olan Diyarbakır-Cizre demiryolunun temeli atıldı.
1938- Atatürk'ün naşı Dolmabahçe Sarayı'nda katafalka kondu.
1942- Tasvir-i Efkâr gazetesi yayımlanmaya başladı.
1945- Nazi sırlarını taşıyan 88 Alman bilim adamı ABD'ye ulaştı.
1945- BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) kuruldu.
1948- ''Sihirli halı'' operasyonu başladı ve Yahudileri İsrail'e taşıyan ilk uçak, Yemen'e indi.
1949- İsmet İnönü ve Celal Bayar'a suikast ihbarı yapıldı.
( Osman Bölükbaşı ve Fuat Arna suikast düzenleyicisi olma iddiasıyla tutuklandılar. İddianın geçersizliği anlaşılınca her ikisi de 21 Kasım günü serbest bırakıldılar. )
1967- Rumlar, işgal ettikleri Türk köylerini boşalttılar. TBMM konuyla ilgili gizli oturum yaptı.
1967- Merkezi ABD'de bulunan Uluslararası Şiir Forumu Fazıl Hüsnü Dağlarca'yı yaşayan en büyük Türk şairi seçti.
1972- CHP'den ve milletvekilliğinden istifa eden İsmet İnönü, anayasanın eski cumhurbaşkanlarına tanıdığı haktan yararlanarak, Cumhuriyet Senatosunda yemin etti ve ''İlk Tabii Senatör'' olarak görevine başladı.
1975- Eylül depreminde evsiz kalan Liceliler resmi daireleri işgal etti.
1976- İki Filistinli gerilla Muhammed Reşit ve Mehdi Muhammed, ömür boyu hapse mahkûm edildi.
( Reşit ve Muhammed 11 Ağustos1976'da Yeşilköy havaalanında yolculara ateş etmişti. Eylem sonrası, yakalanan gerillalar eylemi İsrail'in Uganda baskınının intikamı için yaptıklarını söylemişlerdi.)
1979- Başbakan Süleyman Demirel, "Devraldığımız şey kuyruktur, yokluktur, kan denizidir." dedi.
1979- Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (TÖB-DER) İstanbul şubesi eski başkanı Talip Öztürk öldürüldü.
1981- Eski Başbakan Nihat Erim ve İstanbul Emniyet Müdür Muavini Mahmut Dikler'i öldürmekten sanık 6 Dev-Sol militanı idama mahkum oldu.
1983- TÜPRAŞ, İzmit'in Derince beldesinde kuruldu.
1986- Mimar Sedat Hakkı Eldem Ağa Han Mimarlık Ödülü'nü aldı. Eldem'in İstanbul Zeyrek'teki Sosyal Sigortalar Kurumu binası bu ödüle değer görüldü.
1987- Sürgünden Türkiye'ye gelen Türkiye İşçi Partisi (TİP) Genel Sekreteri Nihat Sargın ile Türkiye Komünist Partisi (TKP) Genel Sekreteri Nabi Yağcı (Haydar Kutlu) uçaktan iner inmez gözaltına alındılar. Sargın ve Kutlu Türkiye Birleşik Komünist Partisi'ni (TBKP) kurmak amacıyla Türkiye'ye gelmişlerdi.
1988- Yüksek öğrenim kurumlarında başörtüsünü serbest bırakan düzenleme Meclis'te yasalaştı.
1990- ODTÜ'de yaklaşık bin 500 öğretim üyesi, antilaik gelişmeleri protesto için Anıtkabir'e yürüdü.
1991- Bilge Karasu, "Gece" romanıyla, Pegasus Edebiyat Ödülü'nü aldı.
1993-Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Lenin Müzesi'ni kapattı.
1995- A Milli Futbol Takımı, 1995'de İsveç ile yaptığı karşılaşmada 2-2 berabere kalarak Avrupa Futbol Şampiyonası'na katılmaya hak kazandı.

[***A Milli Takım, 13 yıl önce bugün İsveç'le 2-2 berabere kalarak ilk kez Avrupa Futbol Şampiyonası'na katılmaya hak kazanmıştı.
Grubun son maçında deplasmanda İsveç ile karşılaşan A Milli Takım'a finallere katılmak için beraberlik yetiyordu. Hakan Şükür ve Andersson'un kendi kalesine attığı gol Türkiye'ye beraberlik getirdi.
Böylece Türkiye, teknik direktör Fatih Terim döneminde, tarihinde ilk kez Avrupa Futbol Şampiyonası finallerine katılmaya hak kazandı.
A Milli Futbol Takımı, bugüne dek kasım ayında yaptığı maçlarda başarılı bir performans çizemezken, toplam 54 maçta, 17 galibiyet, 26 yenilgi ve 12 de beraberlik aldı.
Ay-yıldızlılar, 40 resmi maçta 10 galibiyet, 20 yenilgi ve 10 beraberlik alırken, 15 özel maçta ise altı galibiyet, altı yenilgi ve üç beraberlik elde etti.
Kasım ayında 28 ayrı rakiple karşılaşan ve 74 gol kaydeden milliler, 92 golü de filelerinde gördü. 16 maçta rakip ağları havalandıramayan Türkiye, üç mücadelede sahadan golsüz eşitlikle ayrıldı.
Türkiye, bundan önce 16 Kasım'da tek galibiyetini 16 kasım 1983'de Avusturya karşısındaki resmi maçta 3-1'lik skorla aldı. Ay-yıldızlılar, aynı tarihteki diğer resmi maçlarda üç yenilgi ve bir beraberlik, özel karşılaşmalarda ise iki yenilgiyle tanıştı.***]

1995- Ankara Devlet Güvenlik Mahkemeleri eski Başsavcısı Nusret Demiral Milliyetçi Hareket Partisi'ne girdi.
2000- Amerikalı feminist yazar Susan Sontag, "In America" adlı romanıyla Ulusal Kitap Ödülü'nü (National Book Award) kazandı.
2001- ABD özel birlikleri Afganistan'da sıcak çatışmalara başladı.
( Kaidenin üç numaralı ismi Muhammed Atıf Kabil yakınında bombardımanda öldürüldü. Atıf, Bin Ladin'in başdanışmanı ve dünürüydü. )
2002- AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, başbakan adayı listesinde ilk tercih olarak Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'e adını sunduğu Abdullah Gül, 58. hükümeti kurmakla görevlendirildi.
2002- El Halil'de Filistinli militanlar, Şabat arifesinde Atalar Mezarı'nda ibadet ettikten sonra dönen yerleşimcilere saldırdı; 12 İsrailli hayatını kaybetti. Saldırıyı Ramazan Abdullah Şallah liderliğindeki İslami Cihad üstlendi.
2003- Sırbistan-Karadağ Cumhuriyeti'nde devlet başkanlığı seçimi yapıldı. Kayıtlı seçmenin yüzde 39'u sandığa gitti. Son bir yılda yapılan üçüncü seçimde katılım yetersiz olduğundan iptal edildi.
2004- AİHM, avukat Ayten Ünal Tekeli'nin evlendikten sonra sadece kızlık soyadını kullanamaması nedeniyle açtığı davayı haklı buldu. Mahkeme, '"sadece kızlık soyadının kullanılmasına izin verilmemesi ayrımcılıktır" dedi.
2005- Fransa'da parlamento, göçmen isyanına karşı olağanüstü hal ilan etme süresini üç aya çıkaran yasa onayladı.
( İçişleri Bakanı Nicolas Sarkozy, şiddet olaylarından mahkum olmuş 10 göçmenin sınırdışı edilme sürecinin başlatıldığını söyledi. Olayların başladığı 27 Ekim'den beri yakılan araç sayısı 8 bin 973. )
2005- Şair ve yazar Özdemir İnce, merkezi Lüksemburg'da bulunan Avrupa Şiir Akademisi sürekli üyeliğine seçildi.
2007- Milli Piyango İdaresi Genel Müdürü İhya Balak, makamında tabancaya vurularak öldürüldü.
( İhya Balak’ın katil zanlısı Ahmet Öztürk'ün Milli Piyango İdaresi’nde müfettişlik yaptığı ve bir süre önce hakkında soruşturma başlatıldığı öne sürüldü. )
2008- ABD'nin Kaliforniya eyaletinde iki gündür devam eden yangın söndürülemiyor.
( Kaliforniya valisi Arnold Schwarzenegger yangın bölgesinde olağanüstü hal ilan etti. )
2009- TRT Müzik kanalı açıldı. 11 Kasım 2009 tarihinde test yayınına başlayan kanal, 16 Kasım'dan itibaren yayına başladı.



16 Kasım – Doğanlar

1895- Alman besteci Paul Hindemith.


16 Kasım – Ölenler

1917- Fransız heykeltıraş Auguste Rodin.
1935- Şair Celal Sahir Erozan.
1960- Oscar ödüllü Amerikalı aktör Clark Gable 59 yaşında öldü.
1974- Sosyolog ve halkbilimci Ziyaettin Fahri Fındıkoğlu.
1978- Türkiye'nin ilk film operatörü ve Atatürk'ün fotoğrafçısı Remzi Ar öldü.
1981- Oscar ödüllü Amerikalı aktör William Holden.
1990- Ressam Fikret Kolverdi.
2000- Protest müzik sanatçısı Ahmet Kaya.