28 EKİM


1516- Sadrazam Sinan Paşa yönetimindeki Osmanlı ordusu, Memlukları Gazze yakınlarında yendi.
1636- İlk Amerikan üniversitesi Harvard kuruldu.
1848- İspanya'da ilk demiryolu, Barcelona-Mataró arasında hizmete girdi.
1886- Özgürlük Anıtı, Fransızların armağanı olarak New York'ta dikildi.
Bayan Özgürlük (Lady Liberty) olarak da adlandırılan anıt, Fransa ile ABD arasındaki ilişkileri sağlamlaştırmak amacıyla tasarlanmıştır. 28 Ekim 1886 yılında Başkan Grover Cleveland tarafından açılan anıt New York Limanının girişindeki Özgürlük Adasında bulunan ve şehri süsleyen bir seyir kulesidir.

[*** Bakırdan yapılan Özgürlük Tanrıçası heykeli, Fransa tarafından kuruluşunun 100. yılı nedeniyle ABD'ye (10 yıl gecikmeli olarak) hediye edilmiştir,1884-1886 yılları arasında inşa edilen heykelin mimarı Frederic Bartholdi'dir. Çelik iskeleti Gustave Eiffel, kaideyi Richard Morris Hunt yapmıştır. ABD'nin New York şehrindeki Özgürlük Adası'nda yer alır.
Heykel, sağ elinde bir meşale, sol elinde ise bir tablet tutar. Tabletin üstünde 4 Temmuz 1776 tarihi (Bağımsızlık Bildirgesi'nin tarihi) yazılıdır. Heykelin başındaki taç'ın 7 sivri ucu 7 kıtayı veya 7 denizi simgeler. Heykelin yüksekliği 46 m, kaidesi ile beraber 93 m'dir. Ziyaretciler heykelin içinden meşaleye kadar 168 basamaklı bir merdivenden çıkabilirler. Heykelin meşale tutan sağ elinin yüksekliği 13 metredir. Meşalenin etrafındaki dehlizde 15 kişi birarada dolaşabilir. Heykelin başının genişliği 2 metre, yüksekliği ise tacı ile birlikte 5 metredir.
93 metre yüksekliğindeki Özgürlük Anıtı ilk olarak 1860’lerde, o zamanlar Osmanlı Devleti toprağı olan Mısır’da Süveyş Kanalı’nın açılışı anısına Mısır Hidivi tarafından Fransız bir heykeltraşa (Frederic Auguste Bartholdi) ısmarlanmış, bakır ve çelikten yapılarak tamamlanmış, ama sonradan yaşanan bazı korkular yüzünden (müslüman bir ülkede bu kadar büyük bir heykelin tepki göreceği düşüncesiyle ) Mısır’a dikilmesinden vazgeçilmiş ve Paris’te bir depoya kaldırılmış. Tasarlanan bu ilk heykel Kızıldeniz ile Akdeniz’in birleştiği yere koyulacak firavunlar zamanının giysilerine bürünmüş bir kadın şeklindeymiş ve elinde 'Asya'nın ışığının Mısır'dan geldiğini' sembolize eden bir meşale tutuyormuş.
Bu olaydan 20 yıl sonra 1885’te Fransa hükümeti A.B.D ile olan iyi ilişkilerinin bir göstergesi olarak büyük bir heykel yaptırmak istediğinde yine aynı heykeltraşın kapısı çalınmış. Hazır durumda olan heykel depodan çıkarılmış, heykeltraş Bartholdi ve Gustave Eiffel (Eyfel kulesinin mühendisi) birlikte çalışarak bazı değişikliklerle heykeli yenilemişler ve New York sahilinde Liberty Adasına yerleştirilmiş.
Özgürlük Heykeli, ziyaretçilere açıktır. Ziyaret etmek isteyenler adaya bir feribotla ulaşırlar, merdivenleri tırmanarak meşaleye çıkabilir ve New York limanını seyredebilirler.
Heykele Singer dikiş makinelerinin kurucusu Isaac Singer'in dul eşi Isabelle Eugenie Boyer modellik etmiştir. Özgürlük Heykeli 1884 yılında Fransa'da tamamlandıktan 1 yıl sonra 350 parçaya bölünüp 214 sandık içinde New York limanına ulaştırılmıştır. Parçalar, 4 ay içinde kaidenin üzerinde yeniden birleştirilmiş ve 28 Ekim 1886 tarihinde binlerce izleyicinin önünde açılışı gerçekleşmiştir.
Özgürlük Heykeli, 1984'ten beri UNESCO'nun Dünya Kültür Mirası Listesi'nde yer almaktadır.
Heykelin daha küçük boyutlarda bir kopyası Paris'tedir ve Atlas Okyanusu'na doğru bakar. Dünyanın başka çeşitli yerlerinde de (Osaka, Priştine, Pekin, Nevada, Güney Dakota, Bordeaux gibi) küçük kopyaları bulunmaktadır.***]

1918- Çekoslovakya, Avusturya-Macaristan imparatorluğundan bağımsızlığını kazandı.
1923- Mustafa Kemal Paşa Çankaya Köşkü'nde verdiği akşam yemeğinde, "Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz" dedi.
1927- Türkiye Cumhuriyeti'nde ilk nüfus sayımı, yapıldı; nüfus 13 milyon 650 bin.
1937- Başbakan İsmet İnönü, Ankara'da paraşüt kulesinin açılışını yaptı.
1938- Ankara Radyosu, törenle hizmete açıldı.
1940- II. Dünya Savaşı: İtalya, Arnavutluk üzerinden Yunanistan'ı işgal etti.
1941- Litvanya'da Alman SS birlikleri 9.000 den fazla yahudiyi Kaunas şehrinin meydanında kurşuna dizdi.
1943- Tartışmalı Philadelphia Deneyimi oldu.
1948- İsviçre'li kimyacı Paul Hermann Müller DDT'nin böcek öldürücü özelliğini keşfinden ötürü Nobel Kimya Ödülü ile ödüllendirildi.
1951- Falih Rıfkı Atay'ın, "Yeni Rusya" adlı kitabı okul kitaplıklarından toplatıldı.
1960- Milli Birlik Komitesi'nin147 öğretim üyesini görevden alınmasını protesto eden İstanbul Üniversitesi Rektörü Sıddık Sami Onar ve İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörü Fikret Narter görevlerinden istifa ettiler.
1961- Bir devre tanıklık eden Zeki Müren, Behiye Aksoy, Gönül Yazar, Seçil Heper gibi pek çok sanatçıyı senelerce sahnesinde ağırlayan Maksim Gazinosu açıldı.
1962- Küba Füze krizi sürüyor, Sovyetler Birliği lideri Nikita Hruşçov Küba'daki füze üslerini kaldıracaklarını açıkladı.
1965- İstanbul Üniversitesi rektörlüğüne Ekrem Şerif Egeli seçildi.
1968- Prag'da on binlerce Çek, Sovyet işgalini protesto etti.
1969- Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğrenci Derneği ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi Öğrenci Birliği kapatıldı.
1981- Heavy metal müzik grubu Metallica, San Francisco'da kuruldu.
1982- Felipe Gonzalez liderliğindeki sosyalistler, İspanya'da seçimlerinde büyük bir zafer kazandı.
1984- Çin Komünist Partisi (ÇKP), ekonomik durumu düzeltmek amacıyla serbest girişime ve rekabete izin verileceğini açıkladı.
1986- 23. Antalya Ulusal Altın Portakal Film Yarışması'nın sonuçları açıklandı. Altın Portakal'ı Atıf Yılmaz'ın yönettiği "Aaah Belinda" kazandı.
1991- İslami Cihad örgütü Ankara'da iki bombalı saldırı düzenledi; bir Amerikalı subay öldü, Mısırlı bir diplomat yaralandı.
1993- Hakkari, Üzümlü Jandarma sınır bölüğü'ne saldıran silahlı militanlardan 57'si öldürüldü. Çatışmada 10 er şehit oldu.
1998- Esenboğa Havalimanı, tarihinde ilk kez aynı gün 13 cumhurbaşkanı ağırladı. Yabancı ülke cumhurbaşkanları, Cumhuriyetin 75. Yılı törenleri için başkente geldiler.
2000- Kosova tarihinin ilk demokratik seçimleri yapıldı.
( 1 milyon Arnavut oy verirken, Sırplarla Türkler seçimleri boykot etti. Pasifist lider İbrahim Rugova'nın partisi Kosova Demokratik Birliği (LDK) yüzde 60 oyla kazandı. Kosova'da 110 bin Sırp ve 60 bin Türk de yaşıyor. Rugova Arnavutluk'tan da Sırbistan'dan da bağımsız bir Kosova tasarlıyor. )
2001- New York'ta bine yakın gösterici ABD'nin Afganistan harekatını protesto etti.
( İtfaiyeciler, araçlarının sirenlerini açarak savaş karşıtlarının sloganlarını bastırmaya çalıştı. Bazı Amerikalılar ise bayrak sallayıp laf atarak karşı gösteride bulundu. )
2004- Dev-Sol üyesi oldukları için 12 yıldır yargılanan 35 kişiden 10'u müebbet hapse mahkum oldu.
2005- İsrail Savunma Bakanı Şaul Mofaz, mevcut Filistin kuşağıyla barış şansının kalmadığını savundu. "Barış için bir sonraki kuşağı beklemek zorundayız. Gelecek yıllarda Filistin devletini göreceğimizi zannetmiyorum" dedi.


28 Ekim – Doğanlar

1837- Hitotsubashi Yoshinobu, Japon asker ve siyasetçi (ö. 1913)
1909- Francis Bacon, İngiliz ressam (ö. 1992)
1914- Jonas Salk, ABD'li hekim ve bakteriyolog (ö. 1995)
1929- Joan Plowright, İngiliz aktris
1933- Manuel Francisco dos Santos (Garrincha), Brezilya'lı futbolcu
1955- ABD'nin en zengin kişilerinden Microsoft bilgisayar yazılımları şirketinin kurucusu ve sahibi Bill Gates.
1956- Mahmud Ahmedinecad, İran devlet başkanı
1958- Ahmet Kaya, ses sanatçısı
1963- Eros Ramazzotti, İtalyan şarkıcı
1967- Amerikalı sinema oyuncusu Julia Roberts.
1969- Ben Harper, ABD'li müzisyen
1974- Joaquin Phoenix, ABD'li sinema oyuncusu
1984- Obafemi Martins, Nijeryalı futbolcu
1996- Jasmine Jessica Anthony, ABD'li oyuncu


28 Ekim - Ölenler

1049- Eğitimci ve siyaset insanı Nafi Atuf Kansu.
1704- İngiliz filozof John Locke
1929- Bernhard von Bülow, Almanya Şansölyesi (d. 1849)
1949- Eğitimci ve siyasetçi Nafi Atuf Kansu
1959- Camilo Cienfuegos, Kübalı devrimci (d 1932)
1977- Karikatürcü ve çizgi roman çizeri Ratip Tahir Burak 73 yaşında İstanbul'da öldü.
1978- Edebiyat tarihçisi ve yazar Agâh Sırrı Levend
1987- André Masson, Fransız ressam (d. 1896)
1998- Thomas Flowers, Colossus'un tasarımcısı İngiliz mühendis (d. 1905)
1998- Ted Hughes, İngiliz yazar, şair, çocuk edebiyatçısı.
2003- Ermeni kökenli Amerikalı müzisyen Vigen, 74 yaşında. "İran pop müziğinin kralı" olarak bilinen Vigen Farsça ve Ermenice caz söylemişti.
2005- Eski Ankara Üniversitesi Rektörü ve eski Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tahsin Özgüç 89 yaşında vefat etti.